Na rollen in Celblok H, Ninja Nanny en Doodstil schittert Denise Aznam in Jim Taihuttu’s historische oorlogsdrama De Oost die 19 november op NPO 3 te zien is. Wij spraken de actrice over haar bijzondere auditie, de intense draaidagen en haar persoonlijke connectie met de film.

In De Oost volg je de Nederlandse soldaat Johan (Martijn Lakemeier). Samen met honderdduizenden anderen wordt hij in 1946 naar Nederlands-Indië uitgezonden om ‘orde op zaken te stellen’ nadat de Indonesische leider Soekarno een definitieve streep heeft gezet onder het koloniale Nederlands-Indië. Johan raakt daar in de ban van de charismatische legerkapitein Raymond Westerling (Marwan Kenzari). Maar wanneer de oorlog escaleert, en Westerling het verzet van de Indonesische bevolking steeds genadelozer neerslaat, wordt voor Johan de lijn tussen goed en kwaad steeds vager. De Oost is zaterdag 19 november om 22.00 uur te zien op NPO 3, met daarin ook rollen voor Jonas Smulders, Jim Deddes én Denise Aznam die hier meer over de film vertelt.

Een ambitieus oorlogsdrama dat voor een groot deel is opgenomen in Indonesië. Dat moet voor een acteur een heel bijzonder filmavontuur zijn.

Absoluut! Dit was de eerste keer dat ik draaide in het buitenland en dan meteen zo’n mega-ervaring. Toen ik Jim Taihuttu een jaar of zes, zeven geleden voor het eerst hoorde spreken over zijn plannen voor deze film zat ik nog op de toneelschool. Ik dacht meteen: ik ben actrice, ik ben Indonesisch, ik spreek de taal, hier wil ik onderdeel van zijn! Ik stuurde Jim direct een mail en hij liet dezelfde dag nog weten dat ik tegen de tijd dat de casting zou plaatsvinden auditie mocht doen.

En dan krijg je jaren later ineens dat gedroomde telefoontje.

Nou dat liep iets anders. Ik kreeg een telefoontje van m’n agent die vertelde dat de audities voor De Oost al gaande waren en vroeg me of ik iets gehoord had. Helaas, dat was Jim natuurlijk helemaal vergeten. Ik mailde de casting director van de film en kreeg te horen dat ze voor de belangrijkste vrouwelijke rol een meisje zochten van rond de 16-18 jaar. Nou, ik was toen 32. Einde verhaal, dacht ik. Maar na een paar weken kreeg ik ineens het nieuws dat Jim me toch graag wilde zien voor een auditie! Omdat ik wist dat ze iemand zochten met een jonge uitstraling, trok ik m’n meest basic kleren aan, deed ik geen make-up op en steilde ik mijn grote bos met krullen omdat ik zelf het idee heb dat ik er dan jonger uitzie haha! En het ging goed, ik kreeg de rol!

Je wist toen inmiddels ook dat het ging om de rol van Gita. Een jonge Indonesische prostituee waar het getormenteerde hoofdpersonage Johan (Martijn Lakemeier) vaak bij op bezoek komt. Wat dacht je toen?

Ik vond de rol van Gita meteen heel mooi. Zij vertegenwoordigt een grote groep vrouwen uit die tijd. Ze brengt als enige ook liefde in het verhaal. Natuurlijk vond ik het pittig en moest echt even slikken toen ik de intieme scènes en de banaal beschreven seksuele handelingen in het script zag. Ik heb er even over na moeten denken en sprak er veel over met mijn familie en m’n vriend. De belangrijkste vraag was eigenlijk: zijn de intieme scènes noodzakelijk? En ja, dat zijn ze. Ze staan in het belang van het verhaal. Gita is ook meer dan alleen prostituee. Ze heeft een eigen verhaal. Daarnaast hielp het, dat ik goed overweg kon met Jim en mijn tegenspeler Martijn en dat we draaiden op een authentieke set die me enorm hielp om meteen in mijn rol te komen.

Hoe was het om daar in Indonesië te draaien?

Heel mooi én heel dubbel. We draaiden met een deels Nederlandse, Belgische en Indonesische crew. De sfeer onderling was heel gemoedelijk, maar we voelden allemaal de heftigheid en de gevoeligheid van het verhaal. Om in die omgeving te spelen waar zoveel gebeurd is, dat kwam bij ons allemaal binnen. Ik vroeg me telkens af of de Indonesische figuranten ook persoonlijke herinneringen hadden aan de onafhankelijksoorlog. Ik moest af en toe ook echt wat tranen laten als ik na een dag op de set terug naar het hotel reed.

Ben je door de film anders naar deze zwarte geschiedenis gaan kijken?

Ik heb heel veel geleerd de afgelopen tijd. Mensen hebben mij verhalen verteld, die compleet haaks stonden op wat ik altijd geleerd had. Ik besef hoe complex deze geschiedenis is én dat hij volledig in mij schuilt. Er stroomt namelijk niet alleen Indonesisch bloed door m’n aderen, maar ook Nederlands, Japans, Arabisch, Oostenrijks en Portugees bloed. Maar ik ben me vooral gaan beseffen dat de wereld niks heeft geleerd van de geschiedenis. Want helaas zijn de zelfde dingen nog steeds gaande op andere plekken van de wereld.

Wat doet dat met je?

Ik vind het moeilijk. Ik wil niets goed praten en probeer met elk perspectief rekening houden. Veel Nederlandse soldaten waren dienstplichtig en soms nog maar 15 of 16 jaar oud. Wat weet je over de wereld of het leven op die leeftijd? Of denk aan de situatie van de Molukkers die in het Nederlandse leger meevochten, en aan wie van alles beloofd was. Zij zijn met hun gezinnen naar Nederland gehaald en vervolgens in Joods barakken gestopt. En dan alle verschrikkelijke dingen die de Indonesiërs zelf hebben meegemaakt, de 350 jaar lange koloniale bezetting en het wegvagen van hele bevolkingsgroepen.

Waarom is het belangrijk dat deze film er is?

Ik mag dan Indonesisch zijn; ik kom er nu vooral achter dat ik eigenlijk heel weinig weet. De oorlog in Indonesië wordt niet tijdens de geschiedenislessen op school behandeld. Ik vind het belangrijk dat daar nu meer aandacht voor komt. We hebben met De Oost nu één verhaal vanuit één perspectief kunnen vertellen. Moet je nagaan hoeveel duizenden onvertelde verhalen er nog zijn die zijn vergeten of weggestopt. Het is heel belangrijk dat we ergens beginnen. Ik hoop dat dit verhaal, net zoals over de Vietnamoorlog of de Tweede Wereldoorlog navolging krijgt met nog heel veel meer films.

De Oost zie je zaterdag 19 november om 22.00 uur op NPO 3. De film is vanaf dan ook te zien op NPO Start en NPO Plus.

Portret Denise Aznam © Liza Kollau

• Deel