Soms kijk je series om te ontspannen. Soms kijk je series om even te ontsnappen aan de werkelijkheid. Je kunt echter ook series kijken om er wat van op te steken. Daarom tippen we je hierbij een aantal series die wat meer licht schijnen op alle ontwikkelingen rondom #blacklivesmatter.

Om elkaar beter te begrijpen is kennis nodig en daar kan bingewatchen misschien bij helpen.

Amerika staat vanwege de moord op George Floyd - letterlijk - in brand. De dood van Floyd staat inmiddels symbool voor de manier waarop Amerika al honderden jaren met haar zwarte bevolking omgaat en mensen pikken dat niet langer. En terecht! Ook in Nederland - en de rest van de wereld - gingen duizenden mensen de straat op om het belang van #blacklivesmatter uit te dragen, want ook hier ondervinden mensen dagelijks de nare gevolgen van (institutioneel) racisme.

Om elkaar beter te begrijpen is kennis nodig en daar kan zelfs een potje oud-hollandsch 'bingewatchen' misschien een beetje bij helpen. Voor iedereen die zich door middel van series meer in het onderwerp #blacklivesmatter wil verdiepen, hebben we daarom een lijstje opgesteld met ontroerende, confronterende, dramatische, grappige en vooral leerzame series. Doe er je voordeel mee. Ook benieuwd naar films over deze thema's? Check dan deze tiplijst.

13th

Okay het is dan misschien geen serie, maar de documentaire 13th legt wel haarfijn uit wat het onderliggende probleem is van alles wat zich momenteel in Amerika afspeelt. Het is de basis van alle ellende. In 13th beschrijft Ava DuVernay - de vrouw verantwoordelijk voor Selma, Queen Sugar en When They See Us - hoe Amerika haar slavernij inruilde voor een gevangenissysteem waar (met name) zwarte mannen tot aan de dag van vandaag de zure vruchten van plukken. Een systeem dat geënt is op - en profiteert van - de onderdrukking van de zwarte gemeenschap. In dat licht bezien krijgen toch al verwerpelijke 'beleidsmaatregelen' als de Jim Crow-wetten - Amerika's bloedeigen apartheidssysteem -, the war on drugs en het zogenaamde zero-tolerance-beleid een nóg bitterdere nasmaak.

Time: The Kalief Browder Story

Één van de vele aangrijpende verhalen die in de documentaire 13th worden aangestipt, is het onverteerbare drama rondom de arrestatie van Kalief Browder. De 16-jarige tiener werd in 2010 onterecht opgepakt voor een tasjesroof en bracht - zónder enige vorm van proces - drie jaar lang door in misschien wel de meest gevaarlijke gevangenis van Amerika: Rikers Island. Jay Z besloot een zesdelige documentaire te maken over het verhaal van Browder en de verwoestende gevolgen van etnisch profileren. Een probleem waar we ook in Nederland mee te maken hebben. Je weet wel, een donkere jongen in een 'net iets te dure auto' zonder aantoonbare reden aan de kant zetten. Dat werk. 

When They See Us

Wereldwijd kropen miljoenen mensen uit pure frustratie tegen het plafond bij het zien van When They See Us. Vijf jonge, zwarte levens werden verwoest, omdat het juridische systeem zich drukker maakte over de mening van de buitenwacht, dan over daadwerkelijk het recht laten zegevieren. Antron McCray, Kevin Richardson, Yusef Salaam, Raymond Santana en Korey Wise zaten gezamenlijk tientallen jaren vast voor een gruwelijke verkrachting waar ze niks mee te maken hadden. Wat 'The Central Park Five' is overkomen, is het schoolvoorbeeld van een rechtssysteem dat niet geïnteresseerd lijkt te zijn in het welzijn van de zwarte gemeenschap. Iets wat nog maar eens kracht werd bijgezet door een totaal krankzinnige advertentie die Donald Trump destijds in de vier grote kranten van New York liet plaatsen.

Meest surrealistische aan dit verhaal is misschien nog wel dat de man - die in betaalde advertenties vroeg om de doodstraf voor de onschuldige Korey Wise - nu de president van Amerika is. Een president die ook nog steeds geen afstand heeft genomen van de bovenstaande advertentie. Verrassend, want onlangs riep hij zichzelf nog uit tot de beste president die de zwarte gemeenschap ooit gehad heeft. Een bewering die - zeker met het oog op wat er nu allemaal gebeurt - natuurlijk getuigt van complete waanzin. Niet dat Trump in z'n eentje verantwoordelijk is voor de huidige staat van Amerika - we hebben in 13th kunnen zien dat dit al veel verder teruggaat - maar hij doet er ook weinig aan om de boel te verbeteren. Sterker nog, met zijn tweets gooit hij doorgaans alleen maar meer olie op het vuur.

En dat je dan - na alles wat je is aangedaan - toch besluit om te midden van alle chaos je stem te laten horen, zó belangrijk is het dus om je uit te spreken over #blacklivesmatter.

De zaak O.J. Simpson

Het begon als een rechtszaak, waarin voormalig American footballer en acteur O.J. Simpson werd aangeklaagd voor de moord op zijn ex-vrouw Nicole Brown en haar vriend. Naarmate het proces vorderde nam de boel echter een nogal verrassende wending. Johny Cochran - de uitgekookte advocaat van O.J. Simpson - veranderde het discours en wierp de vraag op of een zwarte man überhaupt wel kon rekenen op een eerlijk proces. Een terechte vraag, maar wel één die vervolgens totaal overschaduwde waarom iedereen daar bijeen was: is Simpson schuldig of niet? Wat volgde was een rechtsgang waar rechtsgeleerden waarschijnlijk tot op de dag van vandaag kromme tenen van krijgen. Het theater van Cochran en zijn team maakt(e) de gestelde vraag echter niet minder relevant: heeft een zwarte verdachte even veel kans op een fair trial als een witte verdachte? Drie keer raden.

Twee series staan volledig in het teken van de zaak tegen O.J. Simpson: O.J.: Made In America en het eerste seizoen van American Crime Story. De ene is een documentaire en de andere is een gescripte serie. De realiteit is nog altijd waanzinniger dan het creatieve brein van de meest begenadigde schrijver, dus als je geen van beiden hebt gezien, dan zou ik beginnen met O.J.: Made In America. Misschien wel de beste documentaire die ik ooit zag.

Shut Up And Dribble

Niemand zat op zijn politieke mening te wachten. Hij moest maar gewoon zijn mond houden en dribbelen. Laura Ingraham – nieuwslezeres bij FOX – zei het met een hooghartige, bijna misselijkmakende glimlach rond haar lippen. “Shut up and dribble”. Ze sprak hem nog net niet aan met ‘boy‘, maar veel had het niet gescheeld. Haar houding sprak boekdelen. Prima dat die Lebron James ons entertaint, maar hij moet geen praatjes krijgen. Bek houden en kunstje doen.

Bek houden en kunstje doen.

Eerder die week had James – in niet mis te verstane bewoordingen – kenbaar gemaakt wat hij van Trump vond en dat was bij de opiniemakende paaibrigade van de Amerikaanse president in het verkeerde keelgat geschoten. What a surprise. Iedereen met ook maar een beetje historisch besef voelde direct hoe ongepast de toon van Ingraham’s betoog was. In nog geen drie minuten tijd werd het stof van Jim Crow geblazen en kregen we een glimp te zien van het institutionele racisme dat (ook) Amerika nog steeds in haar greep houdt.

In Shut Up And Dribble keert James terug naar een tijd waarin donkere spelers nog negro genoemd werden. Als ze geluk hadden. Het was de tijd waarin Hall-Of-Famer Bill Russell schitterde op het laminaat, om vervolgens plaats te moeten nemen in de colored only wachtruimte op het busstation. Russel – bij de Celtics uiteindelijk de allereerste zwarte coach in één van de grote Amerikaanse profcompetities – gebruikte zijn status om zich in te zetten voor de civil rights movement van de jaren ’50 en ’60. Via voorbeelden van voorvechters als Russel, Abdul-Jabar, Oscar Robertson, Isiah Thomas en Alan Iverson eindigt Shut Up And Dribble in het hier en nu. In het hier, waarin een ongewapende Trayvon Martin ongestraft op straat doodgeschoten kan worden. In het hier, waarin een Amerikaanse president bij een opstand tegen neo-nazi’s spreekt van “bad people on both sides“.

Trigger Warning with Killer Mike

You can't be what you can't see.

Killer Mike. Je kunt hem kennen als de ene helft van het maatschappelijk geëngageerde rapduo Run The Jewels - check hun nieuwe album! - maar misschien herken je hem ook wel van de indrukwekkende speech die hij onlangs gaf naar aanleiding van de moord op George Floyd en de protesten die daarop volgden. Killer Mike maakte voor Netflix een reportage waarin hij op een grappige manier probeert te laten zien hoe belangrijk representatie is.

In Nederland wordt vaak een beetje lacherig gedaan over het belang van daarvan, maar wel door mensen die allemaal meteen aan het darten slaan als eindelijk een Nederlander deze doorgaans Engelse 'sport' domineert. Je weet wel, die mensen die nooit Formule 1 keken, totdat Max Verstappen daar opeens furore begon te maken. Zo belangrijk is representatie dus. You can't be what you can't see. Meer zwarte mannen en vrouwen in de directiekamers en meer zwarte mannen en vrouwen in de politiek! In tegenstelling tot de eerdergenoemde series kiest Killer Mike voor een wat luchtigere insteek, maar de boodschap is daarmee zeker niet minder belangrijk.

Het bovenstaande is natuurlijk slechts een greep uit het aanbod van series die zaken als #blacklivesmatter #whiteprivilige en racisme aankaarten. Black-ish, The Trayvon Martin Story, Dear White People, The Wire en Queen Sugar hadden allemaal evengoed in het lijstje kunnen staan. Zie de bovenstaande titels dan ook als een aanzetje tot meer. Ik hoop dat je er wat aan hebt.

Ben je niet zo'n lezer en wil je het bovenstaande het liefst even op je gemakje beluisteren, dat kan ook. Samen met Niels Hoogland en Nasrdin Dchar ga ik in een speciale editie van de Bingewatch podcast uitvoeriger in op al deze series. En zie je graag films over dit thema, bekijk dan even deze lijst.

• Deel