Probeer na het kijken van deze weerzinwekkende docuserie over R. Kelly nog maar eens Bump N' Grind of Your Body's Callin op te zetten. Harteloze jongen die dat lukt.

R. Kelly was – samen met Snoop, Boyz II Men en Brandy – de soundtrack van mijn jeugd. Toen ik in ’99 naar Amsterdam vertrok om te gaan studeren, gingen zijn albums Born into the 90’s, 12 Play en R. Kelly als eerste de verhuisdoos in. Mooi niet dat ik op mijn zolderkamer in Oost zonder Kellz zou komen te zitten. Het was de tijd van de Nokia 3210. Je was al blij dat je snake op je telefoon had, laat staan dat je even snel kon Google’en wat jouw favoriete artiest allemaal liep uit te spoken. Ik had wel iets meegekregen van R. Kelly’s nogal dubieuze huwelijk met de veel te jonge Aaliyah, maar dat werd door de buitenwacht vrij achteloos afgedaan als een samenkomst van twee eigenzinnige artiesten. We moesten daar vooral niet teveel achter zoeken. Terugblikkend een nogal rare reflex, maar goed… Ook in de jaren die volgden werd muzieknieuws grotendeels gebracht door de oude media en die waren hoofdzakelijk lyrisch over I Wish en Ignition. R. Kelly en ik bleven onafscheidelijk, tot een aantal jaar geleden.

R. Kelly was van de één op de andere dag als sigaretten roken.

Onder een Facebookuitnodiging voor een R. Kelly themafeest zorgden een aantal mensen – die hun huiswerk overduidelijk beter hadden gedaan dan ik – voor de nodige rumoer. The pied piper of R&B hield er volgens hen niet alleen vrij extreme seksuele fetisjes op na, hij praktiseerde deze ook bij voorkeur met meiden die hier in Nederland nog niet eens op zouden mogen voor hun bromfietscertificaat. Een snelle zoektocht online leverde inderdaad een stormvloed aan misselijkmakende verhalen op die nummers als Bump N’ Grind, It Seems Like You’re Ready en Aaliyah’s Age Ain’t Nothing But A Number direct in een ander daglicht plaatsten. De satirische show The Boondocks – een soort urban kruising tussen South Park en Family Guy – besteedde in 2005 zelfs een hele aflevering aan de rechtszaak waarin R. Kelly terechtstond voor kinderporno. Ze zeggen vaak dat je de artiest en zijn werk los van elkaar moet zien, maar dat was na het lezen van al deze ellende bij R. Kelly (en zijn teksten) niet meer mogelijk. R. Kelly was van de één op de andere dag als roken: het blijft lekker, maar nu je weet hoe slecht het is, kun je er met goed fatsoen niet meer mee doorgaan. Het was tijd om te stoppen. Cold turkey.

Jekyll & Hyde

Hij is verantwoordelijk voor een paar van de beste R&B-albums ooit gemaakt en in kerken door heel Amerika is zijn I Believe I Can Fly verworden tot een rechtstreekse lofzang aan God, maar probeer daar nog maar eens naar te luisteren na het zien van deze zesdelige docuserie. Toen hij in 1994, als 27-jarige, trouwde met de twaalf jaar jongere, en dus minderjarige, Aaliyah, was al duidelijk dat R Kelly niet helemaal fris onder de oksels was. Alle alarmbellen hadden af moeten gaan, maar er gebeurde niks. Het bleek slechts de opmaat voor nog veel meer geruchten over geweld, pedofilie en misbruik. Tot dusver leken de beschuldigingen van hem af te glijden als een anti-aanbakpan, tot nu. Voor het eerst spreken slachtoffers en mensen uit de inner circle van R. Kelly zich massaal uit over de aantijgingen richting deze vleesgeworden Dr. Jekyll en Mr. Hyde. Nu maar hopen dat hun dapperheid wordt beloond met een grootschalig, diepgravend onderzoek.

Alle alarmbellen hadden af moeten gaan, maar er gebeurde niks.

Kunst vs. artiest

Surviving R. Kelly heeft opnieuw de discussie doen oplaaien of je kunst los kunt zien van diens maker. Waar trek je de grens? Nou, bij mannen die het met kleine meisjes doen en daar vervolgens als verkapte trofee liedjes over schrijven. Zo ingewikkeld is het toch allemaal niet? Er is nogal een verschil tussen Dotan en zijn net iets te enthousiaste trollenleger en een volwassen man die niet van kleine kinderen af kan blijven. De eerste verdient een moederlijke aai over zijn bol en de tweede een oranje overall met zwarte cijfers op zijn rug. Ik weet dat je normaal gesproken onschuldig bent totdat het tegendeel is bewezen, maar mijn God…

                              

Ramptoerisme

Je kunt Surviving R. Kelly – wat mij betreft – op twee manieren bekijken: als een serie in lijn met infotainment documentaires als The Kalief Browder Story, Making A Murderer en The Staircase óf als document dat mogelijk de aanjager is voor nieuwe gerechtelijke stappen tegen iemand die zich nu wel lang genoeg achter zijn sterrendom heeft kunnen verschuilen. Dat laatste lijkt inmiddels te gebeuren en daarmee bewijst Surviving R. Kelly (mogelijk) van onschatbare waarde te zijn. Als docuserie heb ik zo mijn vraagtekens bij deze nieuwste van Lifetime. De makers hebben ongetwijfeld de beste bedoelingen, maar Surviving R. Kelly voelt bij vlagen als ramptoerisme, een zes uur durende kijkersfile. Het is alsof je per ongeluk op een begrafenis bent beland waar voor jou onbekende mensen intens rouwen om het verlies van een dierbare. Het voelt out of place. Ongemakkelijk. Maar niet half zo ongemakkelijk als het feit dat we het verdriet van (deze) vrouwen blijkbaar eerst in een etalage moeten zetten, voordat het serieus genomen wordt. Het is even ondragelijk als tenenkrommend en zou eigenlijk niet openbaar vertoond moeten (hoeven) worden. Uiteindelijk is ervoor gekozen om het toch te doen, dus laat het nu maar wat opleveren ook.

• Lifetime (2019)
• De nagel aan R. Kelly zijn kist?
• 50 minuten per aflevering
  

• Deel