De naam 'Harvey Weinstein' wordt niet letterlijk genoemd, de grote baas is nooit volledig in beeld en het seksuele wangedrag niet expliciet zichtbaar. Maar zijn toxic aanwezigheid en manipulatieve trucjes om personeel het zwijgen op te leggen zijn overal en constant voelbaar...

De seksueel roofzuchtige filmproducent Harvey Weinstein zit inmiddels een welverdiende gevangenisstraf van 23 jaar uit. Fijn. Maar daarmee verdwijnen alledaagse problemen als systematisch seksisme, misogynie, ongelijkheid, giftige werkvloeren en zwijgculturen natuurlijk niet. Was het maar zo’n feest. Naast geldbelangen waren er zat andere redenen waarom de succesvolle en machtige Weinstein zo lang ongestoord z’n seksueel gestoorde gangetje kon gaan. Het creëren van een sfeer waarin niemand z’n bek durfde open te trekken of stappen te ondernemen, was daar eentje van. En dat kunstje flikken (nog altijd) vele anderen, ook buiten de filmindrustrie.

Geen dader, geen slachtoffers

Documentairemaker Kitty Green zag en hoorde de afgelopen jaren zoveel van dit soort shit om zich heen dat ze besloot in te zoomen op die problematische werkculturen. Het levert een sterk en origineel fictiedebuut op waarin ze niet focust op daders en slachtoffers, maar juist de toeschouwers. In dit geval de kersverse assistent Jane (Julia Garner, Ozark) die net haar hoge opleiding heeft afgerond, een carrière als producent ambieert en net een paar weken werkt voor een succesvolle filmmagnaat in New York. Tussen het koffie halen, opruimen, scripts printen, vluchten boeken en lunches bestellen door voelt ze dat er ‘weirde shit’ gaande is. Maar ook een heel apathische houding van haar collega’s. Niemand lijkt zich te storen aan het (seksuele) wangedrag van hun baas. Er wordt hier en daar zelfs om gelachen.

‘Spreken is dom, zwijgen is goud’

Na het vinden van een zoveelste sieraad in de kamer van haar baas, én de verdenking dat hij een vers aangenomen assistente aan het ‘inwerken’ is op een hotelkamer, besluit Jane aan de bel te trekken bij Personeelszaken. Slecht idee. In een treffende tenenkrommende scène weet afdelingshoofd Wilcock (Matthew Macfadyen) haar verhaal zo te draaien dat Jane een jaloerse zeikerd lijkt die op het punt staat haar eigen carrière om zeep te helpen omwille van 'deze bullshit’. Ja, hij kan er een officiële klacht van maken, als Jane dat écht wil. Maar vertelt ook dat ze dan vast wel beseft hoe dat afloopt...

Minimalistisch gebracht, grootse impact

Wat The Assistant naast het script en de sterke hoofdrol van Julia Garner zo krachtig maakt, is de minimalistische stijl waarmee de regisseur het verhaal brengt. Geen gelikte montages, geen fancy decors en geen muziek. De film speelt zich gedurende één dag bijna volledig op één kantoor af. En naast wat cringy gesprekken hier en daar hoor je voornamelijk kantoorgeluiden. Klinkt misschien saai, maar de toenemende spanning is daardoor extra voelbaar. De indringende, claustrofobische sfeer kruipt langzaam maar zeker onder je huid. Komt bij dat deze stijl The Assistant een universele uitstraling geeft: de shit die hier gebeurt, kan overal gaande zijn. Ook op een minder sexy, ik noem maar wat, belastingkantoor.

Je zou wensen dat een film als deze verplicht lesvoer wordt. Iedereen die zich ooit heeft afgevraagd hoe het toch in godsnaam kan dat personeel zich niet uitspreekt over seksuele misstanden, krijgt met The Assistant een antwoord.

• The Assistant (2019)
• Cijfer: 9
• Drama
• Duur: 1u, 27min
• Regie: Kitty Green
• Cast: Julia Garner, Owen Holland, Matthew Macfadyen

• Deel