Braziliaanse Fernanda werd als kind mishandeld: “Met mijn Nederlandse adoptieouders kon ik niet praten over dit trauma”
- Artikel
- 04 aug 2023
- 9 minuten leestijd
Fernanda Mooijman (40) wordt als kind mishandeld door haar stiefmoeder in Brazilië. Hier houdt ze ook na de adoptie door haar Nederlandse ouders last van. Het leidt ertoe dat ze het leven in 2022 niet meer ziet zitten. Bij Spot On deelt ze hoe ze er bovenop kwam.
"Ik wist niet meer wat ik met mijn emoties moest doen en voelde mij door niemand gehoord of gezien”, vertelt Fernanda over het moment dat het helemaal mis ging in september 2022. Een conflict op werk en ruzie met haar toenmalige man zijn de triggers die ervoor zorgen dat het zwart wordt voor haar ogen. Ze ziet geen andere mogelijkheid dan zichzelf beschadigen. “De crisisdienst trof me thuis aan met een schaar in mijn handen."
Het wordt hét keerpunt in haar leven, want door intensieve schematherapie, traumaverwerking, medicatie en EMDR lukt het Fernanda om haar adoptietrauma te verwerken. Bij Spot on vertelt ze over haar heftige jeugd in Brazilië en de moeilijke periode na haar adoptie.
Fysieke en mentale mishandeling
Fernanda groeit in Brazilië grotendeels zonder ouders op. Haar moeder overlijdt vlak na haar geboorte en haar vader is een circusartiest die van plek naar plek reist. De zorg voor Fernanda ligt daarom bij de vriendin van haar vader. “Ik groeide op bij mijn stiefmoeder en haar familie in een klein dorp vlakbij Curitiba, een stad in het zuiden van Brazilië.”
Haar stiefmoeder mishandelt haar zowel fysiek als mentaal. Daarnaast ziet Fernanda dingen die absoluut niet voor kinderogen bestemd zijn. “Deze vrouw had veel verschillende mannen. Omdat ik op de grond in dezelfde kamer als haar sliep, zag ik al vroeg seksuele handelingen. Alles gebeurde gewoon voor mijn ogen.”
Verdrongen herinneringen
Als Fernanda vier is, wordt haar vader om het leven gebracht omdat hij betrokken is bij een ruzie. Fernanda heeft slechts een paar herinneringen aan hem. “Ik zie duidelijk voor me dat hij op bed ligt en ik hem aai en kus. Alleen hij wordt maar niet wakker. Het is het laatste beeld dat ik van hem heb.”
Na het overlijden van haar vader besluit Fernanda’s stiefmoeder een adoptieprocedure in gang te zetten. “Ze wilde helemaal geen kinderen en ik was niet eens haar eigen kind. Dus besloot ze me weg te doen.” Dat gaat echter niet zo snel. Dus besluit haar stiefmoeder Fernanda in de tussentijd ergens onder te brengen.
“Ze heeft een huis in een andere wijk gehuurd en bracht mij daar tijdelijk onder. Als meisje van vier moest ik daar nachtenlang alleen verblijven. Niet wetende wanneer iemand mij kwam halen. Niemand wist verder waar ik zat. Van de een op de andere dag werd ik uit die familie gerukt.”
Een liefdevolle omgeving kende ik tot dan toe niet
Via een Nederlands gezin dat in Brazilië woont en bemiddelt, komt ze op haar vijfde terecht bij haar Nederlandse adoptieouders in Nootdorp. “Vanaf het moment dat mijn adoptiemoeder mij kwam ophalen veranderde alles. Ik ging van een arme naar een ‘rijke’ omgeving en kreeg opeens mooie kleren en spullen. Ik had bijvoorbeeld nog nooit televisie gezien. En rolschaatsen noemde ik schoenen op wielen.”
“Nog voor ik met mijn adoptiemoeder naar Nederland vertrok, kreeg ik een pratende pop en een fiets. Ik werd enorm verwend. Maar nog belangrijker was de liefdevolle familie waarin ik terechtkwam. Dat kende ik tot dan toe niet. Mijn moeder had een rood-wit-blauwe trui voor me gebreid. Die droeg ik bij mijn aankomst op Schiphol. Daar stond de hele familie mij op te wachten in de ontvangsthal. Ik was enorm welkom."
Foto via Fernanda: Nadat Fernanda drie maanden met haar adoptiemoeder in Brazilië heeft doorgebracht (de tijd die nodig was om alle papieren in orde te maken), gaat ze naar haar nieuwe thuis in Nederland.
Fernanda probeert zich vanaf het eerste moment aan te passen aan haar nieuwe omgeving. “Zowel thuis als op school was ik een soort kameleon. Maar hoe hard ik mijn best ook deed, ik kon nooit de exacte kleur van mijn omgeving aannemen.”
“Ik was het enige getinte meisje in de klas, sprak Nederlands met een gek accent en de verhalen over hoe we in Brazilië een kip slachtten, snapten mijn klasgenoten niet.”
“Daarnaast was ik door alles wat ik heb meegemaakt veel verder dan kinderen van mijn leeftijd. De meisjes uit mijn klas speelden met barbies, terwijl ik al met jongens bezig was. Ik had al op jonge leeftijd voor het eerst seks, waarschijnlijk omdat ik als klein meisje al had gezien had wat dat is.”
Daar wordt niet over gepraat
Over haar jaren in Brazilië wordt bijna niet gepraat. “Ik had altijd het gevoel dat ik die verhalen niet met leeftijdsgenootjes kon delen, want het was zo’n ander leven dan de kinderen hier hadden. Met mijn adoptieouders kon ik wel over mijn adoptie praten, maar niet echt over de mishandelingen en traumatische herinneringen aan mijn vader. Zij wisten ook niet wat er precies gebeurd was of hoe ze mij hierbij moesten helpen.”
Tijdens haar pubertijd gaat ze zich afzetten. “Ik wilde gehoord en gezien worden om wie ik ben en dat lukte niet thuis. Dat is wat er voor mijn gevoel vaak met adoptiekinderen gebeurt. Veel adoptieouders willen het kind kneden naar hun perfecte plaatje. Ze gaven mij veel liefde en een veilige plek en verwachtten daarvoor dankbaarheid terug. Dat ik ruzie met hen maakte en veel bezig was met jongens was voor hen moeilijk te bevatten.”
Ik voedde mezelf met aandacht van mannen
Het vluchten en zoeken van validatie bij mannen wordt een patroon dat zich ook na haar puberjaren doorzet. “Ik voedde mezelf letterlijk met aandacht van mannen en deed alles voor een glimlach.” Fernanda gaat verschillende keren in therapie, maar het maakt geen verschil. “Ik vertelde vaak niet de hele waarheid. Ik denk dat ik daar nog niet klaar voor was.”
Dit brengt ons terug naar april 2022. Fernanda is net bevallen van haar derde zoon. In het huwelijk met haar Marokkaanse ex-man is ze al een tijdje niet gelukkig. “Hij voedde onze kinderen voornamelijk Marokkaans op. Voor mij en mijn roots was voor mijn gevoel in mijn gezin geen plek.”
Een bijzonder Facebookverzoek
En dan gebeurt er iets bijzonders. Op aanraden van de kraamverzorgster besluit Fernanda in te gaan op een Facebookverzoek uit Brazilië. Tot dat moment heeft ze nog nooit contact gehad of gezocht met haar biologische familie. “Dat werd vanuit mijn adoptieouders afgeraden. Ze zeiden: “Jouw familie is niet helemaal koosjer en straks gaan ze nog geld van je vragen. In hun ogen ben je toch het rijke zusje.” Daarom heb ik het altijd links laten liggen.”
Herinneringen blijken te kloppen
Na wat controlevragen en heen-en-weer gemail van documenten komt Fernanda tot een schokkende conclusie: de vrouw achter het vriendschapsverzoek is haar halfzusje Christina. “Het was bizar. Eindelijk kreeg ik bevestiging van het leven dat ik had voordat ik naar Nederland kwam. Van sommige dromen en herinneringen wist ik nooit of ze klopten. Door de foto’s die mijn halfzusje stuurde, realiseerde ik mij: dit is echt.”
Foto via Fernanda: De kamer waar Fernanda en haar adoptiemoeder tijdelijk verbleven voordat ze samen naar Nederland vertrokken. Fernanda: “Je ziet aan de muur kaarten van familie uit Nederland en mijn moeder leerde mij breien.”
Fernanda en haar halfzus praten al snel over serieuze, zware zaken. “Het contact was fijn, maar maakte mij ook onzeker en verdrietig omdat ik me nog meer realiseerde hoe beschadigd ik ben. Het was dan ook de druppel die de emmer deed overlopen. Een aantal maanden later werd het zwart voor mijn ogen.”
Als zij er niet waren, weet ik niet of ik er nog was geweest
“Terugkijkend ben ik blij dat ik na het ingrijpen van de crisisdienst echt heb doorgezet en de verschillende vormen van therapie volledig eerlijk ben aangegaan. Dat heb ik voor mijn kinderen gedaan. Ik wil mijn trauma’s niet doorgeven aan hen. Als zij er niet waren, weet ik niet of ik er nog was geweest.”
“Het voornaamste inzicht dat ik heb gekregen is dat ik als kind nooit kwetsbaar mocht zijn. Zowel in Brazilië als hier in Nederland moest ik sterk zijn en mij aanpassen aan de omgeving. Ik ben dankbaar voor de kansen die ik hier heb gekregen, maar het is zo belangrijk om te erkennen dat een adoptiekind uit het buitenland ander bloed en daardoor ook andere behoeftes heeft. Dat vonden mijn adoptieouders lastig.”
Dat in combinatie met de herinneringen aan mijn overleden vader en de nachten dat mijn stiefmoeder mij alleen achterliet, zorgde bij mij voor verlatingsangst. Door EMDR hebben die herinneringen nu minder impact op mijn leven.”
Foto via Fernanda: Fernanda in de wijk waar de vriendin van haar vader haar naar toe bracht toen ze het adoptieproces in gang zette. Een van de herinneringen waar Fernanda EMDR voor gehad heeft.
Fernanda is al ver in haar verwerkingsproces. “Maar daadwerkelijke closure zit hem ook in teruggaan. Daar ben ik nu nog niet aan toe. Ik hoop dat ik, als ik terugga, dingen kan herbeleven om vervolgens een deel van mijn emoties daar te laten en iets nieuws mee te nemen. Dat klinkt een beetje als een ritueel en zo zie ik het ook. En natuurlijk wil ik daar mijn halfzus ontmoeten. Ik ben heel benieuwd hoe onze energieën samenvloeien. Uiteindelijk sta ik waar ik nu sta door haar.”
Haar Braziliaanse roots weet Fernanda steeds beter te ownen. “Ik ben bezig de Braziliaanse taal te leren en dans thuis regelmatig op Braziliaanse muziek, samen met mijn kinderen. Op het moment dat ik daarmee bezig ben, voel ik mij warm en moet ik lachen. Het is een stuk van mij wat er mag zijn. Het is wie ik ben.”
