Ida Kakisina ervaart intergenerationeel trauma: “Ik heb verdriet in mijn lijf zitten dat niet van mij is.”

De Molukse roots van Ida Kakisina (33) hebben altijd centraal gestaan in haar leven. Maar naast de liefde voor haar voorouders, voelt Ida ook hun pijn en verdriet: ze ervaart intergenerationeel trauma. Spot On spreekt Ida over het loslaten van deze trauma’s en de zoektocht naar zichzelf.

Als Ida’s moeder vorig jaar overlijdt aan kanker, valt ze in een diep gat. Door het wegvallen van een van de belangrijkste personen in haar leven, wordt ze pijnlijk met haar neus op de feiten gedrukt. “Ik kwam erachter dat ik zelfs na het krijgen van mijn eigen kinderen, nog afhankelijk was van de zorg en veiligheid van mijn moeder.”

“Als ik down of zoekende was, belde ik mijn moeder. Zij wist precies wat ze moest zeggen om mij zelfvertrouwen te geven. Toen zij mij niet meer kon adviseren en aanmoedigen, kwamen de vragen: ‘Wat vind en wil ik, en wie ben ik eigenlijk?’ naar boven. Antwoorden daarop had ik niet.”

We worden niet zo blanco geboren als we denken

Aan Spot On vertelt Ida over de zoektocht naar haar identiteit, waarin intergenerationeel trauma een belangrijke rol speelt. “Ik ben erachter gekomen dat ik veel emoties en patronen heb overgenomen van mijn ouders en de generaties voor hen. We worden niet zo blanco geboren als we denken.”

“Mijn voorouders gingen meer dan 350 jaar lang gebukt onder de Nederlandse kolonisatie op de Molukken. Opa en oma hoorden bij de groep Molukkers die na de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog naar Nederland werden gehaald in 1951.” Hier werden de KNIL-militairen en hun gezinnen gehuisvest in barakken (voormalig kampen uit de Tweede Wereldoorlog red.). “Mijn moeder groeide op in kamp Blerick en mijn vader in Woerden.”

Ida en haar moeder. | Foto: archief Ida

“Mijn ouders zijn allebei opgegroeid in een onveilige, kansarme omgeving. Zo moest mijn moeder al vroeg voor zichzelf en haar jongere zusje zorgen, door het overlijden van mijn opa en oma. Mijn vader groeide op een gezin met tien broers en zussen en kende veel armoede.”

Het idee was toentertijd dat Molukse gezinnen hier tijdelijk zouden verblijven. Integreren werd daardoor niet gestimuleerd. Maar doordat Nederland haar belofte van een onafhankelijk Molukken niet kon realiseren, konden Ida’s opa’s, oma en ouders niet terug. “Mijn voorouders zijn door de onderdrukkers van hun identiteit ontnomen. Mijn opa’s en oma zijn letterlijk ontworteld. Ze zijn weggehaald van hun geboortegrond, cultuur en familie. Dat doet pijn. Ik heb dat verdriet lang in mij gevoeld.”

Ik ging me brutaal en agressief gedragen

“Ik denk dat dit alles ervoor heeft gezorgd dat ik vroeger al veel onrust voelde in mijn lijf. Alsof er in mij iets botste. Dat uitte zich in me brutaal en agressie gedragen. Daardoor zagen veel mensen mij als een onhandelbaar kind. Iedere week zat een meester bij mijn moeder op de bank om te bespreken hoe ik het op school had gedaan. En van jongs af aan is er tegen mij gezegd: hoe jij bent is niet goed. Jij moet anders zijn.”

“Als puber hing ik veel op straat en was ik vaak betrokken bij vechtpartijen. De vriendengroep waarmee ik omging, bestond uit jongens. Ik was altijd het enige meisje. Achteraf denk ik dat ik dat prettig vond omdat ik op zoek was naar veiligheid."

Strijden tegen onrecht

"Daarnaast probeerde ik me in mijn pubertijd op allerlei manieren in te zetten voor mijn volksgenoten op de Molukken zelf. Ik wilde strijden tegen het onrecht dat hen werd en nog steeds wordt aangedaan. Zo ging ik samen met een collectief protesteren om aandacht te vragen voor het schenden van de mensenrechten op de Molukken.”

Ida laat van zich horen tijdens een protestactie op het Binnenhof. | Foto: archief Ida

Ook besloot Ida op achttienjarige leeftijd stage te gaan lopen bij het Moluks Museum. Daar zette ze zich onder andere in om het hokjesdenken over en door Molukkers te doorbreken. “Er heerste een stereotype over ‘de Molukker’ dat we deels zelf in stand hielden. Want binnen de gemeenschap dacht men ook in kaders. Ik viel daarbuiten omdat ik niet in de Molukse wijk ben opgegroeid en mijn moeder mixed bloed is.”

Buiten de gebaande paden treden 

“Ik wilde laten zien dat er jonge Molukkers zijn die buiten de gebaande paden treden en bijvoorbeeld werken als dj of acteur. En dat het niet uitmaakt hoeveel Moluks bloed je in je hebt, waar je bent opgegroeid en of je de taal spreekt. We dragen allemaal Moluks DNA in ons.” Om dat te bereiken organiseerde ze een avond georganiseerd met muziek, zang en live interviews.

“Mijn moeder was daar ook bij. Ze was zo trots en eigenlijk de enige die mij echt begreep. Haar identiteit werd ook altijd in twijfel getrokken omdat ze mixed bloed is. Ze vond het mooi dat ik bruggen probeerde te bouwen.”

Mijn gevoel werd bevestigd door de wetenschap

“Meer te weten komen over mijn roots gaf rust. Toch kon ik alles nog beter plaatsen toen ik voor het eerst van de term intergenerationeel trauma hoorde. Dat was in de tijd dat Black Lives Matter de verdiende aandacht kreeg in Nederland. Het was fijn dat het gevoel waar ik al zo lang mee liep bevestigd werd door de wetenschap: dat uit onderzoek bleek dat trauma echt door middel van DNA doorgegeven kan worden.”

Hokjesdenken

Door de pijn van haar voorouders en het feit dat er als kind zo vaak tegen haar werd gezegd dat ze het niet goed deed of niet goed genoeg was, vond Ida het lastig om bij haar authentieke zelf te komen. Het zorgde ervoor dat ze zich al die tijd vanuit ‘makkelijk definieerbare hokjes’ heeft bewogen.

“Eerst bewoog ik mij extreem vanuit mijn Molukse roots en daarna vanuit het moeder zijn. In beide gevallen kon ik afkijken hoe anderen dit deden en zorgen dat ik binnen dat hokje paste. Dat was niet authentiek en niet waar ik gelukkig van werd. Ik moest leren weer in mijn eigen kracht te gaan staan.”

Lichaam en geest op één lijn

Dat leerde ze door zich de afgelopen maanden te focussen op therapieën, ademsessies, lezen en gesprekken met lotgenoten en vriendinnen. “Vooral de ademsessies van usi Noreen Tatuhey, hebben veel voor mij gedaan. Tijdens deze ademsessie kom je door een bepaalde ademtechniek in een trance die jou dichterbij jouw onderbewustzijn en ziel brengt. Het zorgde ervoor dat mijn lichaam en geest weer op een lijn gingen zitten. Daar begin mijn heling''

Ida met haar gezin. | Foto: archief Ida

“Nu kan ik op mijn drieëndertigste gelukkig zeggen: Moluks is mijn afkomst en moeder ben ik geworden doordat ik kinderen heb gekregen. Dat zijn onderdelen van mij, maar ik ben liefde en verbinding. Daardoor maakt het niet meer uit wie er tegenover mij staat of wat er gezegd wordt, zolang ik mij beweeg vanuit liefde en verbinding blijf ik dicht bij mijn authentieke mezelf.”

Lief zijn voor jezelf

“Ik weet nu wat intergenerationeel trauma is. Wat mijn ouders, opa’s en oma en de generaties daarvoor hebben meegemaakt en weet ik wie wij waren voor we slachtoffer werden van het kolonialisme: een inheems volk met waardevolle gewoontes en gebruiken. Nu ik die kennis heb, ben ik bij de laatste stap. Dat allemaal integreren in mijn leven zodat ik betere keuzes kan maken voor mijn kinderen.”

“Dat doe ik nu vanuit nieuwsgierigheid en niet meer vanuit woede en wrok. Alleen dan kun je tot je authentieke zelf komen en in je kracht gaan staan.”

• Deel