Marieke Kuypers (27) heeft meer dan 99 duizend volgers op TikTok: “Op TikTok zitten nog te weinig journalisten”

De echte TikTokker heeft haar vast weleens voorbij zien komen: journalist en factchecker Marieke Kuypers. Met haar laagdrempelige content maakt ze jongeren bewust van fake news, conspiracies en andere onwaarheden. We spraken haar over haar journalistieke carrière en haar passie voor jongeren en social media.

Kanker door Cola light

Na haar studie filmwetenschappen en de master Mediastudies, begon Marieke’s journalistieke carrière ooit als stagiaire bij Nosop3: “Voor ik begon met de stage, stuurde ik een pitch op waarin ik mijn passie en interesse voor social media en jongeren de boventoon liet voeren. Ik maakte zelf al af en toe video’s over conspiracy theorieën en nepnieuws op mijn eigen social kanalen, maar zag daar weinig van terug bij andere makers. Op een dag zag ik een TikTok over het krijgen van kanker na het drinken van Cola light. Deze video zat vol met desinformatie en had enorm veel views.”

Uit de comments onder de video bleek al snel dat er angst heerste onder vooral jongeren en kinderen. “Mijn journalistieke voelsprieten begonnen te tintelen en ik voelde me moreel verplicht om met het verhaal aan de haal te gaan en de uitkomst van mijn research op TikTok te plaatsen. Naarmate ik er meer mee deed merkte ik dat de reacties enorm lovend waren en werd mijn motivatie om het serieuzer aan te pakken alsmaar groter.”

@mariekekuypers Krijg je van ice tea een positieve zelftest zoals in de video van @mAiKeL ? #test #factcheck #positievetest #nieuws ♬ Say So (Instrumental Version) [Originally Performed by Doja Cat] - Elliot Van Coup

2,2 miljoen likes

Na een uitstapje naar loondienst bij de vpro gids, Nosstories en het Ministerie van Buitenlandse Zaken is ze sinds kort begonnen als freelance journalist. Dat niet zonder succes: ze is het nieuwe gezicht van het KRO-NCRV programma Pointer. “Op TikTok zitten nog te weinig journalisten. Hun inbreng op het platform is belangrijk, niet alleen voor eigen content maar ook voor het up to date blijven en het factchecken van berichten die voor jongeren actueel en relevant zijn.” Volgens Marieke leeft de behoefte naar journalisten op het platform ook onder jongeren. “Ik merk dat jongeren het soms even allemaal niet meer weten door de grote hoeveelheid content die ze dagelijks te verduren krijgen.” Ze hoopt ook via Pointer een jonge doelgroep te bereiken: “Ik wil deze groep tools geven om ze te leren hoe je goed en makkelijk kunt checken of iets klopt of niet.”

In de afgelopen maanden heeft ze miljoenen views bij elkaar verzameld en een grote following opgebouwd. Of ze dit had verwacht? “Nee ik had nooit verwacht dat het zo groot zou worden. Vooral omdat ik altijd dacht dat bullshit het beter zou doen: dat is omdat de bullshit ongenuanceerd, kort en krachtig is. Terwijl fact checking veel meer tijd en moeite nodig heeft om bij elkaar te rapen en uit te leggen.”

Bewustwording

In een tijd waarin alles snel, kort en krachtig moet, is het bijzonder dat Marieke de aandacht van haar jonge doelgroep erbij blijft houden. Hier gaat ze bewust en strategisch mee om. “Toen ik meer volgers kreeg werd ik me veel bewuster van mijn rol als factchecker. Een voorbeeld: als ik een complottheorie wil debunken, dan leg ik eerst de theorie uit waarna pas de uitleg komt met wat klopt of niet klopt. Maar het kan zomaar zo zijn dat iemand alleen het eerste stuk van de conspiracy bekijkt. Waardoor ik misschien bijdraag aan het instandhouden van deze vorm van nepnieuws.”

Social media wordt al snel gezien als een soort vrouwen hoekje wat niet behoort tot de harde journalistiek

Ondanks het grote succes van haar TikToks, is niet iedereen altijd even blij met Marieke’s inbreng. “Ik ben iemand die veel met factcheckers en social media bezig is. Hierdoor ben ik me bewust van hoe heftig de reacties vanuit bepaalde hoeken van de samenleving kunnen zijn zodra een feit niet aansluit op hun gedachtegoed. Ik dacht dat ik me ook bewust was van hoe seksistisch het kan zijn, tot één van mijn video’s out of context werd gehaald en op Twitter werd gedeeld. Tijdens mijn periode bij de NOS kregen we ook te maken met negatieve reacties, maar dat waren geen persoonlijke aanvallen.” 

Ze kreeg door haar TikTok carrière en de onderwerpen die ze behandeld vanuit verschillende hoeken te maken met verdachtmakingen en stereotypes: ”Ik had niet verwacht dat verdachtmakingen me zo zouden frustreren. Vooral omdat ik het gevoel heb dat een dialoog met iemand die mij niet kent vrij weinig zin heeft.” Ook in het journalistieke landschap wordt ze soms gek aangekeken. “Ik heb meerdere keren gehoord dat mijn kritiek of invalshoeken ‘te woke’ zouden zijn. Ik merk dat mijn werk als journalist minder serieus wordt genomen mede door mijn passie en specialisatie: social media. Social media wordt al snel gezien als een soort vrouwen hoekje wat niet behoort tot de harde journalistiek, terwijl allang duidelijk zou moeten zijn dat die twee ook hand in hand gaan.”

Tekst: Youssra Oulad Messaoud

• Deel