Ramadan special: vasten met een eetstoornis

Ramadan staat in het teken van spiritualiteit en bezinning, ook de gezelligheid en voeding spelen een grote rol tijdens deze, voor moslims, heilige maand. Maar hoe beleef je deze periode als je een eetstoornis hebt?

Hoewel het hebben van een eetstoornis in bepaalde gemeenschappen nog een onderbelicht onderwerp is, deden Kaoutar (23) en Sarah (26) anoniem en onder een andere naam hun verhaal. 

Wat is een binge eating disorder?

Als men aan een eetstoornis denkt, wordt minder snel de link gelegd met een binge eating disorder. Bij deze eetstoornis is er sprake van eetbuien waarbij je in korte tijd een grote hoeveelheid voedsel eet. Je proeft eigenlijk niet wat je eet en geniet er ook niet van, maar stoppen lukt niet. Binge eating kan worden uitgelokt door emoties als woede of verdriet, maar het kan ook een manier zijn om met spanningen en stress om te gaan. 

Kaoutar heeft al een lange tijd last van binge eating disorder. Met de Ramadan loopt ze hier extra hard tegenaan.

“Ik heb al zolang ik mij kan herinneren last gehad van vreetbuien, alleen kon ik nooit plaatsen wat het was of waar het vandaan kwam. Door mijn omgeving wordt er vaak gesproken over eetstoornissen alsof het niet bestaat en mensen hier geen slachtoffer van zijn. Hierdoor kies ik er uit schaamte voor om het met een handjevol mensen te delen. Ik eet stiekem, en vaak huilend, de meest ongezonde snacks.”

“Als kind groeide ik op in een dorp waar stevig zijn niet de norm was. Hierdoor werd ik gepest. Ik ging hiermee om op mijn eigen manier: mijn emoties weg eten. Ik schaam me enorm tegenover mijn familie. Ik ben vaak bang dat ze mijn gewicht linken aan mijn vreetbuien en me gek zullen nakijken of opmerkingen zullen maken.”

“Ik kijk jaarlijks enorm op tegen de ramadan”

Door onverwerkte jeugdtrauma's en nare ervaringen heeft Kaoutar ervoor gekozen om sinds kort in therapie te gaan. Ondanks deze therapie kijkt ze ieder jaar op tegen de Ramadan.

“Ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik nooit uit honger mijn vasten heb verbroken. De drang in mijn hoofd om te eten was op zulke momenten te sterk om het nog vol te houden, het schuldgevoel dat erna kwam was nog sterker. Ik kijk jaarlijks, ondanks de leuke dingen die de maand met zich meebrengt, enorm op tegen de Ramadan. Het is mentaal en fysiek zwaar waardoor ik er niet van kan genieten. Ik voel me daar super schuldig over, ook al weet ik dat ik ziek ben.”

Vanuit de islam zijn er verschillende overleveringen van Profeet Mohammed (vzmh), verzen uit de Koran en geleerden die het er over eens zijn dat zodra iemand zijn ziekte verergerd wordt door het vasten, diegene vrijstelling heeft. 

Voor Kaoutar zijn de regels minder duidelijk: "Uit schaamte heb ik nooit na durven vragen naar de islamitische regels rondom het vasten met een eetstoornis. De eenzaamheid die ik soms doormaak is zo naar, ik gun dit niemand.”

Wie van jullie aanwezig is in de maand, laat die dan vasten, maar wie ziek is of op reis, dan is er een aantal andere dagen (om de vasten in te halen). Allah wenst voor jullie het gemakkelijke en Hij wenst voor jullie niet het ongemak.

Soerat al-Baqarah: 185

Sarah

“Toen ik 6 á 7 jaar oud was, begon ik te merken dat ik een eetstoornis had. Ik kende jarenlang periodes waarin ik weinig tot niks at. Het begon toen vaak met een maaltijd of twee overslaan tot ik uiteindelijk eindigde aan de sondevoeding. Ik had geen trek, en als ik uiteindelijk uit noodzaak iets at, kreeg ik de neiging om te kokhalzen en te kotsen.”

Sarah heeft naast haar eetstoornis ook een aandoening aan haar darmen, die nog niet gediagnosticeerd is. Door deze twee factoren viel ze in korte tijd heel veel af. “De laatste keer dat dit gebeurde, moest ik opnieuw leren lopen, praten, eten en drinken. Mijn vader voedde me als een baby. Dit traject duurde zeker zes maanden. Als ik eenmaal in zo’n dal kom duurt het tussen de zes en twaalf maanden tot ik weer ‘normaal’ ben.”

Allah begrijpt het als je hierom niet vast, de meningen van anderen doen er niet toe.

Ondanks het feit dat Sarah een begripvolle omgeving heeft, is er niet altijd begrip vanuit buitenstaanders. “Om de confrontatie met visite te vermijden, at ik vaak op mijn kamer en gooide ik mijn eten stiekem weg. Wat mensen niet zien met het oog vinden ze heel moeilijk te geloven. Hierom krijg ik vaak de opmerking dat ik gewoon moet vasten omdat ik ‘er niet ziek uit zie’. Nu ik op mezelf woon is het stukken makkelijker om dit los te laten.”

Het belang van duidelijkheid

Voor mij zijn de regels altijd duidelijk geweest rondom het vasten, maar voor anderen eerder niet. Vroeger koos ik ervoor om gewoon te vasten. Maar vaak viel ik dan opeens meer dan tien kilo af, waardoor ik voor mezelf een aantal jaar geleden heb besloten dit niet meer te doen. De schade die het mijn lichaam aanbracht was te groot, omdat ik na de ramadan weer een super lang traject in moest om weer aan te komen.

Wat ze andere vrouwen adviseert? Sarah heeft een duidelijke boodschap: “Voel goed je grenzen aan rondom het vasten. Veel afvallen is niet gezond en is niet normaal. Allah begrijpt het als je hierom niet vast, de meningen van anderen doen er niet toe.” 

Tekst: Youssra Oulad Messaoud

• Deel