Voor Jeanette heeft Wereldgehandicaptendag een dubbele betekenis
- Artikel
- 03 dec 2020
- 10 minuten leestijd
3 december is wereldwijd een speciale dag voor mensen met een beperking. Het is dan namelijk Wereldgehandicaptendag. Toch is een kritische noot plaatsen bij zo'n dag niet overbodig, vertelt de 36-jarige Jeanette Chedda ons.
Jeanette Chedda (36) is SEO-specialist bij Politie Nederland en heeft Osteogenesis Imperfecta, ook wel 'oi' genoemd. Spot On spreekt haar over haar dagelijks leven en hoe ze dat met oi vormgeeft. We duiken met Jeanette ook in het belang van Wereldgehandicaptendag en vooral wat de dag voor haar inhoudt.
Reizen toen het nog kon
"Ik ben helemaal weg van reizen. Wat mijn nicht en ik altijd doen is een zomervakantie in een zonovergoten land en dan helemaal on fleek over de boulevard 'flaneren' of juist lekker op het strand chillen, een excursie doen, dat soort dingen. En dan van elke bezigheid en elke outfit een fotootje maken. Leuk voor later. Nu hebben we een hele verzameling aan mooie herinneringen. We hebben ook vlogs voor eigen archief om op terug te kunnen kijken. Vakanties zijn wel uitzoekwerk. We kunnen niet naar elk gebied, denk bijvoorbeeld aan bergachtige gebieden, rolstoel vriendelijke hotelkamers zijn een must. Het verschil tussen Nederland en andere landen. Nederland lijkt een tolerantere samenleving en dat het goed op orde is voor mensen met een beperking. Toch valt het me vaak op dat andere landen het beter doen dan Nederland met betrekking tot toegankelijkheid voor iedereen . Vorig jaar was ik bijvoorbeeld met een groep mensen met verschillende types OI in Bilbao. Elk van die personen heeft andere hulpbehoeften (de één een elektrische rolstoel terwijl de ander kan lopen, etc.) Bilboa was zoveel toegankelijker dan Nederland. Je ziet mensen in een rolstoel in het openbaar vervoer, mensen negeren je niet op straat of in de supermarkt. Je bent gewoon een onderdeel van alles, je kunt er gewoon 'zijn'. Ik was maar drie dagen in die stad, maar het was een wereld van verschil met de manier waarop Nederland omgaat met mensen met een beperking. Dat was echt van een koude kermis thuiskomen."Dat merk ik bijvoorbeeld wanneer ik moet aankaarten dat de koffiemachine te hoog staat voor iemand als ik om er goed bij te kunnen.- Jeanette Chedda
Werken
"Ik werk als SEO-specialist bij de Politie Nederland. Dat bevalt me heel goed. Ik heb er leuke collega's en het werk is leuk, maar pittig, want de politie krijgt veel kritiek. Daarnaast is de redactie waar ik zit nog niet heel divers. Dat merk ik bijvoorbeeld wanneer ik moet aankaarten dat de koffiemachine te hoog staat voor iemand als ik om er goed bij te kunnen. Dat zijn dingen waar ik mensen over educate. Gelukkig zeggen collega's tegen me dat het goed is dat ik er ben. Ik heb ook echt het gevoel dat ik gewaardeerd word in wat ik doe. Ik breng namelijk heel iets anders mee qua achtergrond, als persoon en in wat ik aankaart. Denk daarbij hoe ver ik ben in het racisme- en anti-validismegesprek. Ze zeggen hoe blij ze ermee zijn, maar het is en blijft een witte omgeving die met name voor mensen zonder handicap is ingericht.. Sinds kort ben ik een van de ambassadeurs van het project 'Politie voor Iedereen'. Dat project is in het leven geroepen zodat de politie intern kan zorgen dat de organisatie daadwerkelijk inclusief is - in de breedste zin van het woord. Op het gebied van disability is er gewoon nog zo weinig, terwijl de noodzaak op op dat gebied breder gedragen zou moeten worden. Ik zie mezelf binnen dat project als kritische sparringspartner."
Volg je Spot On al op Instagram? Nee?! Snel doen dan!
Politiek
Jeanette staat op nummer vier van de kandidatenlijst van politieke partij BIJ1 voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2021. "Het was eigenlijk meant to be. Ik heb pas sinds maart politieke ambities. Sinds ik een speech heb gegeven bij The Women's March zijn er veel dingen voor me in beweging gezet. Ik wil geen dingen jinxen, al maakt dat me misschien te bescheiden. Eigenlijk moet ik gewoon altijd denken aan die uitspraak: 'speak things into existence'. Ik heb de laatste tijd dat ik er vaak over nadenk. Ik heb het gevoel dat ik nu het juiste pad bewandel in mijn leven. Ik doe nu de dingen die ik moet doen. Eigenlijk wilde ik mediamaker worden, maar die ambitie heb ik inmiddels bijgesteld. Ik wilde radiomaker worden, maar dat is niet gelukt, dus toen werd ik webredacteur. Dat wilde ik echter niet voor altijd doen. Dus ik wilde me omscholen tot IT'er, maar toen kwam het anti-validismeactivisme in Nederland op mijn pad en dat past bij mij."
Wat zou je graag willen dat er verandert op een dagelijkse basis voor mensen met een beperking?
"Ik wil dat mensen met een beperking als serieuze gesprekspartner worden gezien en als waardevol onderdeel van de samenleving. Dat we niet continu buiten worden gesloten. Ik kan bijvoorbeeld niet eens mijn gemeentehuis in, want de deur is te smal voor mijn scootmobiel. En het gebouw oud is splinternieuw! Mensen met een beperking hebben een achterstand op de arbeidsmarkt door discriminatie. De loonkloof is real. Neem mijn situatie: na 6 jaar corporate werk wilde ik iets nieuws doen. Ik ben toen echter een jaar werkloos geweest en kwam erachter hoe ernstig die discriminatie voor mensen met een handicap is. Ik kreeg ook minder geld geboden voor een functie die ik heel leuk vond en normaliter veel beter hoort te betalen. Nederland beschouwt mensen met een beperking, chronische ziekte of psychische kwetsbaarheid (zichtbaar onzichtbaar, 3 miljoen mensen bij elkaar, red.) als een last of probleem. Terwijl het probleem niet is dat ík een beperking heb, maar dat de samenleving niet voor mij is gemaakt. Het is zo krom. In Nederland beschouwen we het onderdeel handicap als onderdeel van iemands identiteit als probleem. En met open ogen accepteren we het. Ik geloofde zelf lange tijd in die leugen. Ik kon niet meedoen met gym, dus moest een uurtje iets voor mezelf gaan doen. Ik vond dat logisch en dacht dat het aan mijzelf lag. Je gaat al die gedachten internaliseren en jezelf kapotwerken om te voldoen aan die norm die waarde toekent aan hoe lichamen werken. Dus dan is mijn OI het probleem, niet de samenleving. Maar dat problematische beeld klopt dus niet. Er is niks mis met mij, het probleem zit in de ontoegankelijkheid van de samenleving."Wat zijn je intenties bij het helpen? Want als de uitkomst schadelijk is, is je initiële intentie niets waard.- Jeanette Chedda
Wat voor betekenis heeft Wereldgehandicaptendag voor jou?
"Officieel is het een VN-dag, en in het Engels noemen ze deze dag 'International Day of Persons with Disabilities'. Dat is een hele andere benadering van hoe we het in het Nederlands vertalen. Nederlands is soms een inefficiënte taal, want in het Engels heeft de dag een heel andere connotatie. Ik vind deze dag trouwens in essentie een belangrijke dag, maar het kan ook lijken alsof jegehandicapten een extra koekje geeft speciaal op Wereldgehandicaptendag. Bijna net als bij Dierendag. Maar kijk: uiteindelijk bepaalt iedereen zelf hoe die naar zichzelf refereert. Ik ben een vrouw van kleur met handicap, althans zo noemde ik mezelf. Ik noem mezelf nu namelijk een gehandicapte vrouw van kleur. Omdat in ons taalgebruik gehandicapt ook als scheldwoord wordt gebruikt. Het gebeurde laatst nog toen ik mezelf voorstelde als Jeanette Chedda, een gehandicapte vrouw van kleur en dat iemand anders meteen zei: 'oh, maar ik vind jou niet gehandicapt, hoor!' Alsof het iets heel ergs is. Ik wil de term gehandicapt iets positiefs maken, door middel van mijn identiteit-voorop-benadering. Mijn handicap is een onderdeel van mijn identiteit en ik ben daar trots op.
Het gevoel dat ik krijg bij de Wereldgehandicaptendag is trouwens dubbel. Ik doe er zelf niets mee, maar kadootjes zijn welkom (sarcastisch). Het VN-gedrag voor mensen met een handicap is er niet voor niets. De bestaande mensenrechtenverdragen zorgden er namelijk niet voldoende voor dat de mensenrechten voor mensen met een handicap voldoende werden gewaarborgd. De aandacht op zo'n dag is dus ook goed. En er zullen ook wel degelijk initiatieven zijn waar ik me achter kan scharen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de Monitor voor het College voor de Rechten van de Mens (lanceert vandaag op 3 december, red.). Door die monitor wordt de ervaringsdeskundigheid van mensen met een beperking bekeken en hoe die wordt meegenomen in beleid."
"Maar wat deze dag voor mij dus dubbel maakt is dat we kijken naar beperkingen kijken vanuit een medisch model. We zien een beperking als probleem. Vanuit een sociaal model is echter de samenleving het probleem. Maar dan is er nog een model: het charitymodel. En dat is ook iets dat ik veel in Nederland zie. In dat model zie je de autonomie en zeggenschap van mensen mete en beperking niet meer en wil je - met al je goede intenties - helpen. De ontvanger is zielig en hulpeloos, maar dat zijn we dus niet. De manier waarop Nederland bijvoorbeeld iemand als Irma Sluis bejubelde als doventolk, maar daarbij volledig voorbij ging aan de dovencommunity en het feit dat Irma de tolk niet degene is waar het over gaat. Er is namelijk tot deze pandemie nooit op deze manier een gebarentolk geweest bij grote live tv-optredens in Nederland. Terwijl toegang tot informatie een mensenrecht is, niet iets dat je iemand gunt. Het gaat dus niet over die tolk, die tolk is slechts een middel voor dove of slechthorende mensen om onderdeel uit te kunnen maken van de samenleving. Ga dus vooral praten met communities, niet met de tolk. Irma begrijpt het gelukkig goed en pakt het podium niet door voor de community te praten, maar juist ruimte te maken.
Al met al: wat zijn je intenties bij het helpen? Want als de uitkomst schadelijk is, is je goede intentie niets waard. Daar heeft die persoon met beperking niets aan. Niemand heeft iets aan goede intenties als de uitkomst schadelijk is."