De wachtlijsten van prEP rijzen de pan uit: "Ik sta op de wachtlijst van de wachtlijst"
- Artikel
- 25 apr 2022
- 5 minuten leestijd
Wat begon als de uitkomst van de eeuw, eindigde in lange wachtlijsten. In 2019 startte de overheid met de prEP-proef. Meer dan zesduizend mensen konden zich aanmelden voor een vijfjarig programma om hiv Nederland uit te helpen. Maar met duizenden mensen op de wachtlijst kun je je afvragen of het probleem wel kan worden opgelost. Wij spraken drie mensen die prEP gebruiken of op de wachtlijst staan.
Een klein lesje over prEP
PrEP oftwel Pre-Expositie Profylaxe is een pil die je kunt slikken om minder risico te lopen op hiv. Door prEP te slikken kan hiv moeilijker de lichaamscellen infecteren en verdubbelen. Je kunt prEP op twee manieren nemen. Iedere dag of alleen wanneer je seks gaat hebben. Daarnaast gebruikt je prEP in principe alleen wanneer je seksueel actief bent en groot risico loopt om hiv te krijgen. Belangrijk om te weten is dat prEP alleen beschermd tegen hiv en niet tegen alle andere soa’s.
Leong (37)
Jij staat op de wachtlijst voor prEP, hoe voel je je daarbij?
“Ik heb me een half jaar geleden aangemeld en kreeg gelijk het bericht dat ik op een wachtlijst van de wachtlijst werd gezet. Dus voordat ik überhaupt op de wachtlijst voor prEP kom sta ik al op een andere wachtlijst. Ik heb toen contact opgenomen de GGD in Utrecht, waar ik woon, en kreeg te horen dat ik nog ongeveer een jaar op die lijst sta. Maar dat vind ik zelf al optimistisch.”
Waarom heb je aangemeld?
“Ik ben me een half jaar geleden pas gaan inlezen over prEP want ik wist niet of ik het wel wilde gebruiken. Maar het heeft eigenlijk alleen maar voordelen. Ik heb vrienden die het wel al gebruiken en die zijn allemaal positief. Ik wilde mezelf ook gaan beschermen tegen hiv. Maar ik had niet verwacht dat ik zo lang op een wachtlijst zou komen te staan. En met mij nog vele andere. Soms krijg ik pillen aangeboden, maar ik wil zelf in het programma. Je krijgt namelijk naast de pillen ook om de drie maanden een soatest en allerlei andere tests.”
Maak je je zorgen om die wachtlijsten?
“Ja zeker! Steeds meer mensen melden zich aan dus de lijsten zullen alleen maar langer worden. Wat me wel meer gerustgesteld, is dat veel mensen wel al prEP slikken. Dat betekent dat hiv minder voorkomt. Maar het liefst wil ik zelf de controle hebben en weten dat ik veilig seks kan hebben. Vanuit de GGD komt verder geen informatie, daar moet je zelf achteraan. Dus wanneer ik een soatest heb gedaan, vraag ik altijd of er meer informatie is. Maar bij de GGD weten ze ook weinig.”
Berend (24)
Hoelang gebruik je al prEP?
“Ik gebruik nu bijna twee jaar prEP. Ik kende destijds wel al mensen die de pillen gebruikten. Ik moest zelf een half jaar wachten op de intake. De wachtrijen van nu zijn een stuk langer.Ik ben begonnen omdat mijn seksuele contacten ook prEP gebruikten en ik merkte dat er minder condooms werden gebruikt. Maar destijds zat ik zelf niet aan de prEP en ik kon niet verwachten dat iedereen netjes die pillen iedere dag nam. Dus de reden voor mij was omdat ik dan zelf de controle had en seks kon hebben zonder.”
Wat vind je van de pillen?
“Om eerlijk te zijn vind ik het een zwaar middel. Niet voor niets dat ik ieder half jaar een nier-en lever test doe. Er zitten namelijk veel bijwerkingen aan. Vooral als ik na een rustigere seksperiode weer met de prEP begin, valt het me zwaar. Ik heb bijvoorbeeld heftigere dromen. Ik ken ook iemand die is gestopt met het gebruik hij depressieve klachten kreeg van de pillen.”
De wachttijden worden steeds langer, merk je hier iets van?
“Ik kan nog steeds iedere drie maanden mijn prEP ophalen. Maar ik zag laatst wel een post op Instagram waarin stond dat de wachtlijsten langer worden en dat baart wel zorgen. Het is dus wel degelijk een probleem. Plus als dat nu al de situatie is en over een paar jaar loopt het programma af, hoe gaat de overheid het dan vormgeven? Want zonder een programma is prEP gebruiken onbetaalbaar. Ik zie bij mijn seksuele contacten dat er minder condooms worden gebruikt. Als de prEP er straks niet meer is, gaat dat wel dingen veranderen.”
Maz (31)
Hoelang gebruik je al prEP?
“Ik gebruik het sinds 2018 en was één van de eersten die meedeed aan het prEP programma. Ik wilde vooral prEP gebruiken omdat ik als de dood ben voor HIV. Ik vroeg als snel aan mijn huisarts of ik de pillen kon krijgen omdat ik in New York heb gewoond en daar was prEP gebruiken al ‘normaal’. In Nederland nog absoluut niet want je betaalde er toen per maand een hoge prijs voor. Ik startte met het testprogramma en moest iedere drie maanden terugkomen de functie van onder andere mijn nieren te testen. Ik had veel geluk want er waren toen geen wachtlijsten.”
Wat vind je van de pillen?
“Ik vind het de uitvinding van de eeuw. Echt een wondermiddel. Maar tegelijkertijd vind ik het dubbel want ik merk dat ik minder snel een condoom pak tijdens de seks en dus wel nog risico loop om andere soa’s te krijgen. Ik merk ook dat ik veel heftiger droom wanneer ik even stop met de pillen. Ik slaap dan een aantal nachten slecht en word ‘s nachts veel wakker.”
Ervaar jij iets van de langere wachtrijen?
“Niet zozeer. Ik plan ook altijd mijn vervolgafspraak al in. Maar laatst waren alle afspraken vanuit de GGD uit het systeem gehaald door een fout en dan moet je opeens langer wachten op de prEP. Het baart me wel zorgen dat er de wachtlijsten nu langer worden, maar ik denk dat ze altijd een oplossing zullen bedenken om de prEP-voorraad op pijl te houden.”