Hulpverleners over seks op harddrugs: “Als de zelfcontrole weg is, wordt het een probleem”

Seks onder invloed kán heel leuk zijn, maar het brengt ook gevaren met zich mee. We spraken twee hulpverleners over 'chemsex', oftewel: seks onder invloed van harddrugs.

Chemsex is vooral een fenomeen in de gayscene, waarbij mannen bewust drugs gebruiken om seks te hebben met andere mannen en transpersonen. Volgens het Trimbos-instituut vindt chemsex voornamelijk plaats in een privésetting en worden er online chatrooms en dating apps gebruikt om sekspartners te vinden en uit te nodigen. Leon Knoops is werkzaam bij Stichting Mainline en chemsex-expert. Hij support mensen die willen stoppen met chemsex of op zoek zijn naar zelfcontrole. Ook geeft hij trainingen aan professionals over seks op drugs. Volgens hem scoren Nederlandse homoseksuele- en bi-mannen hoog als het gaat om ervaring met chemsex vergeleken met andere Europese landen.

Een balans vinden

Leon spreekt met name mensen die geen gezonde relatie meer hebben met chemsex. “Wij zien voornamelijk homoseksuele- en biseksuele-mannen die aangeven dat ze een balans nodig hebben tussen seks op drugs.” Uit onderzoek blijkt dat homoseksuele mannen twee keer zoveel drugs gebruiken als heteroseksuele leeftijdsgenoten. “Dat zie en hoor ik ook terug in mijn directe omgeving”, vertelt hij. Volgens hem is er veel combinatiegebruik in de chemsex wereld. “Het komt zelden voor dat iemand losgaat op één middel. Mannen nemen er naast uppers vaak ook downers en erectie-stimulerende middelen bij.”

Daarom is volgens hem die balans zo belangrijk: “Chemical sex moet je als iets speciaals zien.” Wanneer je weekenden lang aan chemsex doet, raakt volgens Leon de balans sneller verloren. “Toch zorgt de normalisering van drugsgebruik in de samenleving ervoor dat steeds meer mensen met chemsex bezig zijn. We zien daarom ook steeds vaker dat professionals, artsen en seksuologen contact met ons opnemen. Zij zien namelijk ook steeds vaker mensen die hun zelfcontrole kwijt zijn.” Volgens Leon weten deze deskundigen niet altijd wat ze ermee aan moeten. “Dit omdat het een hele complexe afhankelijkheid is.”

Geen wekelijkse kost

Maar wát is de juiste balans dan? Volgens Leon begint dat bij de eerste vraag die je jezelf moet stellen: waarom wil ik chemsex? “Je hoort mensen vaak zeggen: 'Ga ik nu drugs gebruiken omdat ik seksueel opgewonden bén, of neem ik wat drugs omdat ik lekker geil wíl worden?'” Volgens hem is die afweging cruciaal met betrekking tot zelfcontrole. “In het begin doe je het een paar keer per jaar en heeft het echt meerwaarde. Je krijgt meer energie, een sterke, seksuele focus. De seks wordt intenser en een orgasme wordt uitgesteld en daardoor heviger.” Daarnaast kan je volgens hem aan de drugs ook makkelijker experimenteren. “Je grenzen worden verlegd, fantasieën in de praktijk gebracht. Dat is zeker niet hetzelfde als grensoverschrijdend gedrag, de drugs zorgen ervoor dat je dingen eerder durft.” Er is volgens hem ook helemaal niets mis met chemsex, maar: “Je moet er gewoon geen standaard iets van maken.” 

Stigmatiserende seks 

Toch is met een goede balans nog niet alles opgelost. Volgens Leon moeten we simpelweg gewoon wat meer gaan praten. Dat begint al bij het begrip zelf. “In Nederland is de definitie van chemsex breder dan in bijvoorbeeld Engeland. Daar gaat het specifiek om seks aan crystal meth, GHB/GBL en mephedrone. Hier is het seks onder invloed (van een combinatie) van middelen, met uitzondering van alcohol, cannabis, poppers en lachgas.” Toch staan deze middelen standaard in de top 10 van meest gebruikte drugs tijdens het vrijen. “Maar chemsex staat voor langdurige seks. Als jij om je heen vraagt of mensen seks hebben gehad aan de alcohol, zal iedereen z’n hand opsteken. Als je daarna vraagt wie er van die mensen seks heeft gehad aan de XTC, zullen er veel personen ongemakkelijk om zich heen kijken. Dat heeft allemaal te maken met het stigma rondom drugs en chemsex.” 

Spoedeisende hulp

Leon stelt dat lang niet iedereen direct hulp zoekt bij chemsex-gerelateerde incidenten. Iets dat ook Trudy van Dijken herkent. Zij is spoedeisende hulp arts en is zelf nog geen gevallen van uit de hand gelopen chemsex tegengekomen, maar hoort regelmatig van collega’s dat iemand hulp zoekt vanwege dit soort incidenten. “Het is niet iets wat we dagelijks tegenkomen. Maar als iemand langskomt met chemsex-gerelateerde situaties, wordt diegene hetzelfde behandeld als iemand met een overdosis”, legt ze uit. Volgens haar zijn het dus voornamelijk incidenten, en kunnen we nog niet van een ‘trend’ spreken. Trudy: “Wel zien we dat uppers over het algemeen voor meer problemen zorgen dan downers.” 

Schaamtegevoel

Als het misgaat, is het volgens Trudy belangrijk dat je je schaamte voorbijgaat. “Alles in het leven biedt risico’s. Maar je moet altijd medische hulp zoeken, daar zijn we voor.” Ook Leon is het daarmee eens: “Het gaat vaak gepaard met schaamte en een schuldgevoel. Pillen, gay-seks, het spuiten van drugs en crystal meth: allemaal thema’s waar een stigma over heerst. Dan is het heel moeilijk om hulp te zoeken.” Hij voegt daaraan toe: “Ik spreek wekelijks mensen uit het hele land die problemen ervaren rondom chemsex. De jongste was 19 en de oudste 72. Het zijn écht niet alleen jonge mannen uit de randstad.”

Voorbereiding

“Ik denk dat mensen zich gewoon goed moeten voorbereiden”, legt Trudy uit. “Zeker wanneer iemand middelen wil combineren. Verdiep je in het onderwerp en kom goed beslagen ten ijs.” Je ergens goed op voorbereiden zit ‘m volgens Leon niet alleen in informatie ophalen. “Begin met van tevoren afspraken maken. Met jezelf en je seksdate(s). Welke drugs je gebruikt, hoe lang je door wil gaan. Ook is het vaak veiliger om het te doen met mensen die je goed kent. Een vast groepje bijvoorbeeld, dan is er veel meer sociale zorg.” Het gaat volgens hem eerder mis in anoniemere groepen waar de combinatie seks en drugs soms dagenlang plaatsvindt. “Als je op de vrijdagavond chemsex hebt, kan je zaterdag en zondag herstellen en maandag weer fris en fruitig naar je werk. Wanneer die zelfcontrole weg is, wordt het een probleem. Ik heb weleens mannen gesproken die twee, drie dagen non-stop doorgingen. Niet slapen, onvoldoende eten en je puur focussen op seks.”

Onbekende groepen

Daarnaast zorgen grote anonieme seksfeesten voor een ander risico: minder sociale controle. Leon: “Je moet je dan vooral realiseren dat de risico’s groter worden. Of dat nu gaat om soa-overdracht, welke drugs je ongepland gaat nemen of consent.” Leon spreekt namelijk ook mannen die tijdens de seks out gaan en zich realiseren dat de seks is doorgegaan. “Dat is absoluut geen onderdeel van chemsex, maar seksueel misbruik.” Toch kan het in grote groepen volgens hem óók veilig. “Er zijn bijvoorbeeld feesten waar lijsten rondgaan waarop te zien is wie er op het feest zijn en hoe laat zij welke drugs hebben genomen. Zo zijn er meerdere trucjes om dat overzicht te bewaren.” 

Plezier uithalen

Het is volgens Leon vooral erg belangrijk dat je het speciaal houdt. Hij voegt daaraan toe: “Maak er een specifieke gelegenheid van en plan het. Haal eten en eventueel supplementen in huis. Zorg ervoor dat je kan uitrusten en nagenieten. Dat is de beste formule die werkt, wil je er voor langere tijd plezier uit blijven halen.” 

Benieuwd naar persoonlijke ervaringen rondom chemsex? Bekijk hier de nieuwe aflevering van Jurre's Date met Harvey, hij doet aan chemical sex. 

Op zoek naar meer informatie over chemsex? Ga dan naar www.chemsex.nl. Hier lees je alles wat je moet weten over seks op drugs. 

• Deel