Waarschuwing voor online nep pijnstillers: “Honderden keren sterker dan morfine”

Een paar weken geleden overleed een Nederlandse man na het slikken van namaak-oxycodonpillen. Hij kocht deze pillen online als pijnmedicatie zonder doktersrecept. Maar uit een analyse van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) blijkt dat deze pillen de nitazeen isotonitazepyne bevatten, en helemaal géén oxycodon.

Het Trimbos-instituut, hét kennisinstituut voor onder andere drugsgebruik, waarschuwt nu voor namaak-oxycodonpillen. Laura Smit-Rigter is drugsonderzoeker bij Trimbos: “Er worden steeds gevaarlijkere stoffen online aangeboden en de incidenten die daardoor gebeuren zijn steeds serieuzer.” 

Wat zijn nep pijnstillers? 
“We weten dat er sinds 2019 een nieuwe drugsgroep op de markt is: de groep nitazenen. Dat zijn middelen die op de markt zijn gebracht om de werking van bestaande, synthetische opioïden na te bootsen (zoals fentanyl, oxydocon en tramadol). Maar: deze namaak-groep is vele malen sterker dan ‘normale’ pijnstilling. Dat maakt het heel gevaarlijk, omdat je makkelijk kan overdoseren. Deze middelen zijn al een aantal jaren online te koop, via het darkweb. Maar dan weten mensen ook dat ze zo’n sterke opioïde pijnstiller kopen, om bijvoorbeeld te gebruiken als designerdrug. Maar nu duikt deze pijnstilling op in de illegale medicatie. Dat is een nieuwe ontwikkeling. Want dit is een hele nieuwe groep mensen die normaal misschien nooit in aanraking komt met drugs. Deze groep is zich dus helemaal niet bewust van de stoffen die erin zitten.” 

Waarom kopen mensen deze pijnstillers online? 
“Dat is voor ons nog speculeren, maar ik denk dat er verschillende motieven zijn. Voor sommigen is het bijvoorbeeld best een drempel om naar een arts te gaan: een afspraak maken, gesprek aangaan, vragen om recept én goedkeuring. Een ander vindt het misschien te veel werk en denkt: ik regel het zelf wel. Dan is online bestellen zo gebeurd. Het kan ook zijn dat mensen al verslaafd zijn. Als de huisarts heeft gezegd: “We bouwen het af”, kan iemand er al afhankelijk van zijn geworden.” 

Wat is het gevaar van deze nep pijnstillers? 
“Wanneer je op voorschrift iets slikt, zit er een kwaliteitscontrole achter. Maar nu zien we steeds meer signalen van mensen die zelf online zoeken naar medicatie. De ene keer is dat een strip die iemand over heeft en daarom online aanbiedt. Maar het kan ook zijn dat het wordt geproduceerd in Aziatische fabrieken zonder toezicht. Daar wordt dan geen oxydocon in gestopt, maar een alternatief zoals isotonitazepyne. Als je die stof vergelijkt met morfine, wat ook een heftige pijnstiller is die je kan krijgen na een operatie, is dit honderden malen sterker. Het is bijna onmogelijk om dat goed te doseren zonder dat je over doseert. Het doel van het middel is sterke pijnstilling, dus iemand wordt ook suf. Maar dat schiet heel snel door naar buiten bewustzijn raken. Een overdosis van synthethische opioïden zorgt ervoor dat je ademhaling naar beneden gaat en je uiteindelijk zelfs stopt met ademhalen. Dat is dodelijk, áls je er niet op tijd bij bent.” 

Kan je deze pillen laten testen? 
“Nee. In Nederland kan je illegale drugs laten testen, maar oxycodon is een geneesmiddel. En vaak krijg je dit op recept van een arts. Juist omdat het zo’n sterke pijnstiller is, zijn er sterke voorschriften. Daardoor valt het helaas buiten het testbeleid. Dat is zo lastig aan deze kwestie: het zijn eigenlijk twee werelden die samenkomen. Een geneesmiddel dat online wordt aangeboden, waar een drug inzit. En omdat je het niet kan testen, willen we mensen echt op het hart drukken: koop het absoluut niet online.” 

Wat moet je doen als iemand nep pijnstillers heeft genomen? 
“Je moet ten eerste herkennen dát het gebeurt. Iemand kan in één keer in elkaar zakken, maar ook langzaam wegvallen. Daarna begint iemand vaak oppervlakkig adem te halen. Er is een soort ‘tegenmiddel’ wanneer iemand een overdosering heeft genomen van een opioïde stof. Dat heet naloxon, en het blokkeert de werking. Je kan iemand er dan bovenop helpen, maar je moet er snel bij zijn. Daarom zeggen we altijd: “Bel gelijk 112.” Vanuit de ambulance kunnen ze dat middel meteen toedienen.” 

Lees hier de officiële waarschuwing van het Trimbos-instituut over namaak-oxycodonpillen. 

• Deel