Zijn we nog wel baas over onze eigen buik? “De anti-abortus lobby groeit”

Het is je hopelijk niet ontgaan, al die enge nieuwsberichten over het verbod op abortus in de VS. In Nederland mag het in de wet dan beter geregeld zijn, ook in ons land groeit de anti-abortus lobby. We spraken met Annemieke van Straalen, initiatiefnemer van de organisatie ‘Baas in Eigen Buik’. Want een organisatie als deze hebben we keihard nodig.

Wat voor invloed heeft de situatie in de VS op Nederland?
“Ik was tot voor kort naïef over abortus. Veel mensen denken dat het in Nederland goed gaat in vergelijking met de VS. Maar ik ben me gaan inlezen en de anti-abortusbeweging in Nederland heeft warme banden met die in de Verenigde Staten. Dat zijn organisaties met gluiperige reclames over hoe fijn het gezinsleven kan zijn. Ze praten in op je familiewaardes en hebben een onmenselijke rechts conservatieve agenda. Ze zijn actief aan het lobbyen om de toegang tot veilige abortus te beperken.”

Veel mensen ervaren dezelfde emoties als ze het nieuws uit de VS horen. De woede dat het met zich meebrengt moeten we omzetten in iets productiefs. Iets wat maatschappelijke verandering teweeg brengt. Abortus weghalen uit het wetboek van strafrecht zorgen ervoor dat het onderdeel wordt van de reguliere zorg en niet gezien wordt als misdaad. Daarnaast betekent betere samenwerking dat de groeiende anti-abortus lobby afblijft van onze baarmoeders.

Wat vind je van de situatie in Amerika? 
“Ik vind het doodeng. Ik kan me niet voorstellen hoe het is om in een land te leven waar veilige abortus niet uitgevoerd kan worden. Je voelt je zo machteloos over je eigen lichaam. Veel mensen zullen kiezen voor onveilige alternatieve waar de medische complicaties op de loer liggen. Andere vrouwen dragen de zwangerschap uit maar hebben vervolgens geen geld om de baby te onderhouden. Sommige vrouwen kunnen lichamelijk geen baby uitdragen en lopen gevaar voor eigen leven. Een verbod op abortus zal juist zorgen voor nog meer stigmatisering, onveiligheid en achtergestelde groepen.”

Ik heb het idee dat Nederland dit moment juist aanpakt om een stap vooruit te zetten

Baas in Eigen buik
“Naar aanleiding van de leus van de Dolle Mina's, de ontwikkelingen uit de Verenigde Staten en de demonstratie in Nederland van afgelopen maand, zijn we twee weken geleden de organisatie ‘Baas in Eigen Buik’ gestart. Ik merkte dat de situatie in de VS in mijn hoofd bleef spelen. Ik wilde iets doen dus ik ben met een klein clubje een demonstratie gaan organiseren. Na een paar uur rondbellen was ik met vrouwen binnen mijn netwerk aan het bedenken hoe we de demonstratie konden realiseren. In minder dan vier dagen hebben we alles geregeld. Op 7 mei stonden er ruim duizend mensen op de Dam in Amsterdam te luisteren naar goede, sterke sprekers; de strijdlust was voelbaar.” 

Wat kunnen we van jullie verwachten?
“In eerste instantie was ons doel om te laten zien dat we solidair zijn met mensen uit de VS. Want niemand anders dan jij zelf mag beslissen wat er met jouw lichaam gebeurd. Het lijkt soms een ver-van-je-bed-show en het is makkelijk om achterover te leunen omdat het hier nog vrij goed gaat. Maar juist nu moet we het gesprek op gang houden, Nederland beter maken en doorpakken. Daarom zijn we samen met onder andere het humanistisch verbond een petitie gestart om abortus uit het strafboek te halen. Dat is voorlopig ons eerste doel.”

Is de abortuswetgeving in Nederland in gevaar?
“Ik zie het niet gauw gebeuren dat in Nederland de toegang tot abortus helemaal verdwijnt. Maar het feit dat het in het wetboek van strafrecht staat, betekent dat het nog steeds wordt gezien als misdaad. Dat heeft een grote symbolische betekenis. Het werkt stigmatiserend waardoor er weinig ruimte is voor gesprek. Daarnaast brengt het ook het gevaar dat de voorwaarden om abortus te laten uitvoeren strenger kunnen worden. Er zijn in Nederland dertien klinieken waar je abortus mag laten uitvoeren. Als iemand uit de politiek besluit dat aantal te halveren of de regelgeving aan te passen, is het recht op abortus in Nederland wel degelijk gevaar.” 

We moeten abortus als meer dan een ‘vrouwending’ gaan zien

Hoe kijk jij naar de toekomst? 
“Als het gaat om de VS ben ik vrij pessimistisch. Ik denk dat de uitgelekte plannen die er liggen, worden doorgevoerd. Tegelijkertijd heb ik het idee dat Nederland dit moment juist aanpakt om een stap vooruit te zetten. Dat is puur en alleen omdat mensen zich hier hard voor willen maken en het gesprek aan willen wakkeren. Maar ik vrees voor de landen om ons heen. De beslissingen in andere landen zullen ons op lange termijn ook kunnen raken. Abortus is op de meeste plekken ter wereld super illegaal en wordt in Europese landen ook weer illegaal gemaakt zoals in Hongarije en Polen. 

Op juridisch niveau zou het recht in Nederland niet snel verdwijnen. Maar de ‘pro-life’ beweging groeit, de donaties nemen toe en er is steeds meer intimidatie bij abortusklinieken. Mensen die daarheen gaan worden uitgescholden en lastiggevallen. Dus ook al zijn er verbeteringen vanuit de overheid, je ziet wel verslechtering in de maatschappij.”

Wat is er nodig om dit niet mis te laten gaan?
“Actie! De media kan zorgen dat het onderwerp weer op de politieke agenda komt te staan. Wij als organisatie van ‘Baas in Eigen Buik’ zijn geen experts op het gebied van abortus maar wel op het gebied van mensen mobiliseren. Je bent als activist continu bezig met bedenken hoe de aandacht niet verslapt. Want dat is het gevaar. We moeten de mensen blijven activeren en de stem vertegenwoordigen. We moeten abortus als meer dan een ‘vrouwending’ gaan zien. We zijn actief op social media en iedereen, met of zonder baarmoeder, kan meehelpen." 

Teken hier de petitie om ervoor te zorgen dat abortus uit het wetboek van strafrecht wordt gehaald

De Nederlandse abortuswetgeving stamt uit 1984. In deze wet staat beschreven wanneer en hoe iemand een zwangerschap mag afbreken. Zo mag je abortus tot de 24e week laten uitvoeren en heb je verplicht vijf dagen bedenktijd. In Amerika is het recht op abortus al een lange tijd onzeker. In verschillende staten is abortus verboden en kun je jaren de cel ingaan. Sinds begin mei lijkt het erop dat het Hooggerechtshof ‘Roe vs Wade’ wil terugdraaien. Oftewel: staten zelf laten bepalen of ze abortus verbieden of niet. Dit betekent dat veel staten abortus zullen verbieden. Het hof verwacht in juni uitspraak te kunnen doen. 

• Deel