Sillicon Valley, de thuisbasis voor Apple, Google, eBay, Amazon en Facebook. Deze regio in Californië wordt als centrum voor de hightech innovatie gezien. Wat veel mensen niet weten is dat in Nederland een gebied hiernaar is vernoemd: Seed Valley.

Deze regio is een walhalla voor plantenveredeling en zaadtechnologie. In Noord-Holland tussen Enkhuizen en Warmenhuizen staan tientallen bedrijven die zich specialiseren in het veredelen van zaden. Nederland heeft in de zaadveredelingssector wereldwijd invloed.

Wat is veredelen?

Bij het veredelen worden twee plantensoorten met elkaar gekruist. De nakomeling is een nieuwe soort met de beste eigenschappen van zijn ouders. Survival of the fittest, door de mens toegepast op groenten en fruit. De tomaat of paprika die vandaag de dag te koop is, komt genetisch niet meer overeen met die van jaren geleden. Door een kruising van een lelijke, maar smaakvolle tomaat met een mooie, maar smakeloze tomaat wordt uiteindelijk het beste product voorgeschoteld aan de consument. Maar ook om voldoende voedsel te produceren voor de groeiende wereldbevolking is veredeling van belang. Een paprika bestand tegen bepaalde ziektes, wordt gekruist met een paprika die de klimaatomstandigheden goed overleeft. Ook worden rassen ontwikkeld die meer kilo’s per hectare opleveren.

Kwekersrecht

Na de ontwikkeling van een nieuw ras kan de veredelaar het kwekersrecht aanvragen. Met het kwekersrecht krijgt een bedrijf het eigendomsrecht over een zelfgekweekt ras. Alleen de kweker mag het ras vermeerderen en aan de verkoop van het zaaizaad verdienen. Zonder toestemming mag dit ras niet worden nagemaakt. Andere bedrijven mogen wel weer dit product gebruiken om verder te kruisen. Iedereen kan dus elkaars planten gebruiken om een betere soort te kweken. Hierdoor wordt er aan de lopende band vernieuwd en ontstaan er continu nieuwe soorten. Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland worden er in ons land jaarlijks ongeveer 750 nationale en 1.200 communautaire (geldig binnen de Europese Unie) kwekersrechten aangevraagd. Nederland is hiermee al jarenlang wereldwijd koploper.

Top speler

In de top tien van internationale zaadveredelingsbedrijven komen Nederlandse bedrijven het vaakst voor. Dit zijn Rijk Zwaan, Enza Zaden en Bejo Zaden. Ongeveer veertig procent van de wereldhandel in zaden voor land- en tuinbouw is afkomstig uit Nederland. Jaarlijks zorgt dit voor zeker twee miljard euro omzet. Het bijzondere aan de Nederlandse sector is de samenwerking van concurrerende bedrijven. Naast het gebied in Noord-Holland, staat Seed Valley ook voor de stichting die in 2008 is opgericht. Het is een samenwerkingsverband van de veredelingsbedrijven gevestigd in dat gebied. Gezamenlijk organiseren zij onderzoek naar zaadtechnologieën, waardoor zij innovatief blijven. Veel kennis komt van de Universiteit van Wageningen. Voor lange tijd bestond alleen daar een opleiding voor plantenveredeling.

De veredelingsbedrijven zijn niet alleen verstopt in het noorden van Noord-Holland. Over de hele wereld verspreid zijn er Nederlandse veredelingsbedrijven met buitenlandse vestigingen. Op deze manier staan ze dichtbij de afzetmarkt. De vermeerdering van het zaad gebeurt meestal in het buitenland. Het ras wordt verder ontwikkeld bij de lokale markt. Om te testen of het zaad ook in het buitenland kan groeien zijn er veel proefvelden verspreid over de wereld. Klimaatvariaties en teeltomstandigheden kunnen namelijk al effect hebben op de levensvatbaarheid.

Bron: Access to Seeds Index, RVO