Themadag ‘Nederland tegen racisme’ op alle NPO-kanalen
De Nederlandse Publieke Omroep staat aanstaande zondag 12 juli op tegen racisme via televisie, radio, online en on demand. Tijdens de gezamenlijke themadag ‘Nederland tegen racisme’ besteden NPO en de omroepen in tal van programma’s op verschillende manieren volop aandacht aan racisme en andere vormen van uitsluiting.
NPO 1 heeft zondag in de dagprogrammering al volop aandacht voor racisme. Zondagavond wordt in De Stelling van Nederland, om 20.25 uur op NPO 1, onder leiding van Jort Kelder gedebatteerd aan de hand van de stelling: ‘Het huidige racismedebat drijft Nederland uit elkaar’. Daarna presenteert Dwight van van de Vijver een speciale uitzending van Ook Hier. Ook is er aandacht voor racisme tijdens een extra editie van Op1 om 22.05 uur, waar premier Mark Rutte te gast is bij de presentatoren Fidan Ekiz en Jeroen Pauw. Aansluitend start een nieuwe serie van Andere Tijden Sport met de aflevering ‘Van Mijnals tot Memphis en hoe Oranje kleur kreeg’.
NPO 2 zendt zondag twee kerkdiensten uit die racisme als thema hebben en besteedt aandacht aan racisme in de documentairereeks Why we hate, De Kennis van Nu en een marathon-uitzending van Andere Tijden (zaterdag). Voor de jongere kijkers is er op NPO Zapp onder meer een extra uitzending van het NOS Jeugdjournaal over racisme. Op NPO 3 staat de avond en nacht in het teken van programma’s rond racisme en discriminatie.
De radiozenders van NPO staan ieder op hun eigen manier stil bij dit onderwerp middels thema-uitzendingen, vragen van luisteraars en toepasselijke muziek. NPO 3FM, NPO FunX en ook NPO 3 bundelen op hun websites content rondom racisme onder de noemer ‘genoeg is genoeg’.
Ook de startpagina van NPO Start staat in het teken van de themadag Nederland tegen racisme. Na afloop blijft npo.nl/racisme de bestemming waar alles rond dit thema blijvend terug te vinden en te kijken is en waar het vervolg van de themadag een vaste plek krijgt.
Zie hieronder een overzicht per kanaal:
NPO 1
De slag om Texas: Vals spel (07.50 uur) NTR
Nieuwsuur-journalist Eelco Bosch van Rosenthal en regisseur Hans Pool reizen door Texas. Geen staat in Amerika waar de opkomst bij verkiezingen lager is dan Texas. Vooral veel minderheden zijn het vertrouwen in de democratie kwijtgeraakt. Burgerrechtenadvocaat Mike Siegel wil dat vertrouwen herstellen en voert in de hoofdstad Austin campagne voor een Congreszetel. Intussen hangt in Dallas een lange gevangenisstraf boven het hoofd van Crystal Mason, omdat ze de regels overtrad bij het uitbrengen van haar stem. Volgens burgerrechtenorganisatie ACLU is haar zaak exemplarisch en een gevolg van verwoede Republikeinse pogingen om zwarte kiezers buitenspel te zetten. Aflevering uit de vierdelige serie De slag om Texas (2020).
Typhoon, blues & blessings (08.45 uur) BNNVARA
Typhoon, de artiest die in korte tijd heel Nederland veroverde met zijn album Lobi Da Basi, werd vijf jaar lang gevolgd door zijn beste vriend en huisgenoot Herbert Alfonso. Het resultaat is een goudeerlijke en hartverwarmende documentaire over twee vrienden van wie er één in een baan om de aarde wordt gelanceerd en de ander in verbazing toekijkt.
Wij slaven van Suriname: Anton de Kom (10.05 uur) NTR
Documentaire uit 1999 van Frank Zichem over de Surinaamse vrijheidsstrijder en schrijver Anton de Kom (1898-1945), die zich zijn hele leven verzette tegen het stempel van minderwaardigheid als gevolg van het Nederlandse kolonialisme. Zijn boek ‘Wij slaven van Suriname’ uit 1934 heeft nog altijd niets aan zeggingskracht ingeboet.
Radio Oranje Troost TV (11.00 uur) BNNVARA
Live vanuit het Betty Asfalt Complex in Amsterdam bespreekt Paul Haenen de actualiteit, met in deze uitzending uitgebreid aandacht voor racisme.
De Nieuws BV extra: het slavernijverleden van Suriname (13.10 uur) BNNVARA
'Er is maar één ras: de mens'. In een speciale uitzending van De Nieuws BV spreekt Patrick Lodiers met de 'grande dame van de Surinaamse literatuur', Cynthia McLeod. De film Hoe duur was de Suiker (BNNVARA), over slavernij in Suriname en gebaseerd op een roman van Cynthia McLeod, wordt op 22 augustus uitgezonden op NPO 2 en verschijnt dit weekend al op NPO Start.
NOS Het koninkrijk: Suriname (14.00 uur) NOS
Aflevering uit de NOS-serie Het Koninkrijk, die in 2015 werd gemaakt ter gelegenheid van het 200-jatrig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden. Suriname werd in 1975 onafhankelijk, maar pas sinds kort zijn de inwoners van het land ook actief bezig met hun eigen geschiedenis. Het ‘zwarte’ perspectief op het verleden werd te vaak gemist. Op de Anton de Kom Universiteit zijn onderzoekers daar inmiddels mee bezig, onder meer door het vastleggen van de verhalen die met name de Afro-Surinamers elkaar al honderden jaren vertellen.
Het Grote Racisme Experiment (deel 1 om 17.25, deel 2 om 18.05 uur) BNNVARA
Dus jij bent niet racistisch? Vergeet het. Er schuilt een racist in ons allemaal. Dat wordt pijnlijk duidelijk in Het Grote Racisme Experiment, gepresenteerd door Sophie Hilbrand. Dertig nietsvermoedende jongeren komen terecht in een sociaal experiment waarin de blauwogigen als dommer en minderwaardig worden behandeld. Maken de bruinogigen bezwaar tegen hun superioriteit of bevalt deze machtige positie ze wel? En komen de blauwogigen in opstand of zien ze lijdzaam toe? (2013).
De Stelling van Nederland (20.25 uur uur) AVROTROS
De Stelling van Nederland, hét programma waarin gediscussieerd wordt over actuele thema's in de samenleving, is terug. Live vanuit Rotterdam gaan mensen, onder leiding van vaste presentator Jort Kelder, met elkaar in debat over de stelling: ‘Het huidige racismedebat drijft Nederland uit elkaar’. Daarnaast worden resultaten besproken van een groot racisme-onderzoek, uitgevoerd door het EenVandaag Opiniepanel. Wat zijn de ervaringen met discriminatie en racisme in Nederland?
Ook Hier (21.30 uur) EO
In een speciale aflevering van Ook Hier, gepresenteerd door Dwight van van de Vijver, ontmoeten vier gasten uit eerdere afleveringen van dit programma ieder een kijker die reageerde. Zij gaven online, of bij de gast, aan geraakt te zijn door hun verhaal. Ze zijn anders gaan denken. Soms een kijker uit de andere kant van het land, soms een die een paar huizen verderop in de straat woont. Ze nodigen de vier kandidaten uit voor een ontmoeting. De kijkers zien hoe de hoofdpersonen de auto instappen op weg naar een plek waar ze vaak nooit eerder zijn geweest. Vier verhalen met vier ontmoetingen die voor beide gasten veel betekenen.
Extra uitzending Op1 (22.05 uur) BNNVARA
Premier Mark Rutte is gast in een extra uitzending van de talkshow Op1. In zijn eerste grote interview sinds het begin van de coronacrisis zal de premier ingaan op de grote kwesties waar hij de afgelopen maanden mee te maken heeft gehad. Van de uitbraak van het virus en de dreigende situatie op de IC’s tot het leed in de verpleeghuizen en de maatregelen waarmee de uitbraak werd ingedamd. Daarnaast zal hij spreken over zijn inzet bij de onderhandelingen over het Herstelfonds dat de Europese economie tijdens de coronacrisis weer op gang moet brengen. Ook zal de premier ingaan op de hevige discussie over racisme die de afgelopen weken is opgelaaid. De presentatie is in handen van Jeroen Pauw en Fidan Ekiz.
Andere Tijden Sport: Van Mijnals tot Memphis en hoe Oranje kleur kreeg (23.05 uur) NOS/NTR
Start van een nieuwe zesdelige reeks van dit sportgeschiedenisprogramma gepresenteerd door Tom Egbers. In deze aflevering, gemaakt door Wiep Idzenga en Marcel Goedhart, vertellen Humberto Tan, Rocky Tuhuteru en Nadia Bouras over hun Surinaamse, Molukse en Marokkaanse Oranjehelden en wat zij in hun leven hebben betekend. Wat voor kleur je ook hebt, in de kleedkamer en op het veld doet het er niet toe. Als je maar kan voetballen. Je hebt elkaar nodig. Je moet samenwerken. Maar op de tribunes en buiten het stadion valt er nog een wereld te winnen. Humphrey Mijnals (1930-2019) debuteerde in 1960 als eerste voetballer uit Suriname in het Nederlands elftal, in een thuisinterland tegen Bulgarije. Zijn spectaculaire omhaal in die wedstrijd is legendarisch geworden. De deze maand opgerichte KNVB-commissie tegen racisme draagt de naam van Humphrey Mijnals: de commissie Mijnals.
NPO 2
Andere Tijden: Nacht over racisme (zaterdag 11 juli 22.15 uur) NTR/VPRO
NPO 2 staat zaterdagavond 11 juni al stil bij de themadag. Naar aanleiding van het wereldwijd opgelaaide debat over racisme is Andere Tijden het eigen archief ingedoken. In de Nacht over racisme een marathon-uitzending tot diep in de nacht met afleveringen uit een ver en minder ver verleden. Over het koloniale Suriname en over Nederlands-Indië tijdens de Tweede Wereldoorlog. Over de behandeling die Joden ten deel viel na hun vlucht uit Nazi-Duitsland. Over de beroerde positie van zwarte soldaten in het Amerikaanse leger. Maar ook over de eerste zwarte school in ons land, over de stripfiguren Sjors en Sjimmie en hoe zwarte Sjimmie een metamorfose onderging. En over een vergeten film die kroonprinses Beatrix in 1979 maakte waarin ze speciale zorg uitte over de positie van allochtone kinderen in Nederland. De presentatie is in handen van Astrid Sy (1987), die in de voorbereidingen voor dit programma in haar archief een brief vond die zij als 12-jarige schreef aan Koningin Beatrix. Met daarin een vurig pleidooi voor het stoppen van discriminatie. Meer over de brief en het antwoord van de Koningin in de Andere Tijden: Nacht over racisme.
Eucharistieviering met als thema racisme (10.00 uur) KRO-NCRV
PKN Kerkdienst met als thema racisme (11.00 uur) EO
De Kennis van Nu: Uit de groep, in de put (17.10 uur) NTR
Aflevering uit het wetenschapsprogramma De Kennis van Nu met Elisabeth van Nimwegen en Diederik Jekel. Het is fijn om je één met anderen te voelen: van juichen voor hetzelfde voetbalelftal tot samen demonstreren op het Malieveld. Groepsgenoten zijn niet alleen aardiger voor elkaar, ze trekken elkaar voor ten koste van de mensen buiten de groep. Je vindt je mensen van je eigen groep nou eenmaal mooier, slimmer en leuker. Bij een groep horen is dus fijn. Maar wat als de groep je negeert, je niet accepteert of je zelfs keihard afwijst? Dat doet pijn, pijn die zo heftig is dat het in het brein niet te onderscheiden is van lichamelijke pijn. Langdurige uitsluiting heeft desastreuze gevolgen, het leidt tot frustratie en agressie. De Kennis van Nu onderzoekt wat groepen met ons doen en hoe we ons kunnen bevrijden van de nare kanten van groepsprocessen.
Why we hate (22.20 uur) Human
In Why we hate komen de verschillende facetten van haat ter sprake. Zijn we allemaal in staat om te haten en wat is ervoor nodig om die haat aan te wakkeren? Hoe werkt het als haat voortkomt uit ideologie? Wat is er nodig om het ergste of het beste in ons naar boven te halen? En wat kunnen we doen om gewelddadige conflicten te voorkomen? Door gesprekken met wetenschappers, archiefbeelden en interviews met daders en slachtoffers proberen de makers Geeta Gandbhir en Sam Pollard antwoorden te vinden.
NPO 3
Ik durf het bijna niet te vragen (21.50 uur) BNNVARA
“Zou je liever wit willen zijn?”, “hoe vaak ben je staande gehouden door de politie?”, “denken mensen dat je lui bent?” In deze speciale aflevering over racisme beantwoorden zwarte mensen vragen over de vooroordelen waar zij dagelijks, op basis van hun huidskleur, mee te maken krijgen.
Tom Adelaar (22.25 uur) BNNVARA/NTR/VPRO
Film uit 2018 van Ashar Medina. Wanneer de Surinaamse Sharif een oer-Hollandse naam aanneemt om meer sales te scoren voor een opportunistisch callcenter, vervalt hij in een existentiële identiteitscrisis. Hij verdient goed en wordt eindelijk geaccepteerd, maar hoeveel van zichzelf is hij bereid op te offeren om er echt bij te horen?
Pete & De Bananen (23.20 uur) VPRO
Journalist Pete Wu onderzoekt de regels van het daten in het bestaan van een ‘banaan’: Chinees van buiten (‘geel’) en Nederlands van binnen (‘wit’). Samen met andere ‘bananen’ vergelijkt hij de verwachtingen van Chinese ouders met die van westerse. Hij bespreekt zijn eigen onzekerheden over de heersende westerse schoonheidsidealen en de fetisjering van Oost-Aziaten. Ook loopt hij tegen muren op met het racistische verzoek ‘No Asians’ dat hij tegenkomt op datingprofielen. Zijn zoektocht voert Pete langs de psycholoog, bruiden, sekstelefonistes en fotomodellen. Als klap op de vuurpijl gaat hij in de serie voor het eerst op date met een andere Chinees-Nederlandse jongen om te kijken of dat iets verandert aan zijn beeld van de liefde, om vervolgens te eindigen waar het allemaal begon: bij zijn bloedeigen ouders.
Het Grote Racisme Experiment (00.25 uur) BNNVARA
Dus jij bent niet racistisch? Vergeet het. Er schuilt een racist in ons allemaal. Dat wordt pijnlijk duidelijk in Het Grote Racisme Experiment, gepresenteerd door Sophie Hilbrand. Dertig nietsvermoedende jongeren komen terecht in een sociaal experiment waarin de blauwogigen als dommer en minderwaardig worden behandeld. Maken de bruinogigen bezwaar tegen hun superioriteit of bevalt deze machtige positie ze wel? En komen de blauwogigen in opstand of zien ze lijdzaam toe? (2013).
Fufu met appelmoes (01.50 uur) VPRO
Roziena Salihu (25) laat zien hoe verwarrend het kan zijn om op te groeien met dubbelbloed, Ghanees en Nederlands, in een wit dorp. Met een verrassende vertelvorm wil ze mensen meenemen in haar wereld. Hoe bepaalt de omgeving waarin je opgroeit je identiteit? In het witte dorp waar ze opgroeide, is Roziena zwart, bij haar familie in Ghana is ze getint en soms zelfs wit. Roziena zoekt binnen haar familie een antwoord op de vraag: hoe komt het dat ik mijn identiteit niet weet?
Mocromode (02.15 uur) VPRO
De Nederlands-Marokkaanse neven Omar en Moggie dragen, net als veel andere jongeren in hun wijk Charlois, dure merkkleding van Louis Vuitton, Gucci, Armani en Prada. De kleren zijn soms meer waard dan een minimum maandloon. Waarom dragen de jongens deze designermerken? En wie gaan er schuil achter de kleding? De documentaire is een zoektocht naar de personen achter het masker van geld en status en duikt in het leven van Omar en Moggie: twee neven met een voorliefde voor designermerken die al vloggend hun leven in Rotterdam-Zuid vastleggen. Ze slijten hun dagen in de kapsalon die als een soort buurthuis fungeert. Hier wordt gehangen, lol gemaakt en elkaars outfits gecheckt. Maar achter de oppervlakkigheden schuilt een subcultuur van groepsdruk en afgunst. Hoe houden Omar en Moggie zich staande in deze wereld en waar verlangen ze werkelijk naar?
Een eigen huis (02.50 uur) VPRO
Isaura San, dochter van een Nederlandse moeder en een Surinaamse vader, onderzoekt de relativiteit van een eigen plek. We verbinden ons aan verschillende plekken die we tot ons huis, ons thuis maken. Vormen deze plekken ons? Of geven wij deze plekken juist vorm? Isaura's oma voelt zich een vreemde in de wijk waar ze al vijftig jaar woont. Isaura’s Surinaamse vader heeft zich nooit echt thuis gevoeld in Nederland in de 35 jaar dat hij er woont. Isaura San zelf kan zich moeiteloos aansluiten bij uiteenlopende groepen en heeft in verschillende steden gewoond. Maar zodra ze zich ergens thuis voelt, maakt ze alweer plannen om verder te trekken.
Mama en ik (03.05 uur) VPRO
Amanda van Hesteren komt uit een gemengd gezin. Ze raakt steeds meer vervreemd van haar Surinaamse moeder met haar scherpe uitspraken die op Amanda overkomen als pro-black en anti-white. Is hun moeder-dochterband opgewassen tegen dit verschil in opvatting? Volgens Amanda houdt haar moeder er steeds fanatiekere opvattingen op na. Het groeiende gevoel van vervreemding is wederzijds: Amanda’s moeder noemt haar een ‘bounty’ en vindt dat ze door een te witte bril naar de wereld kijkt. De ervaren afstand tot haar moeder vormde het vertrekpunt voor een serie persoonlijke gesprekken over racisme met haar moeder en andere gezinsleden.
Fruitvale Station (03.25 uur) VPRO
Het aangrijpende en indringende verhaal van Oscar Grant, een 22-jarige inwoner van San Francisco die samenwoont met zijn vriendin Sophina en vierjarige dochter Tatiana in de Bay Area. Op oudejaarsnacht 2008 neemt hij de metro naar het centrum van San Franciso om daar de jaarwisseling met familie en vrienden te vieren. Als hij betrokken raakt bij een vechtpartij, heeft hij de schijn tegen zich en maakt een politieagent een fatale inschattingsfout. Op nieuwjaarsdag wordt deze gebeurtenis nog elk jaar in Amerika op Fruitvale Station herdacht.
Online
Ook npo3.nl staat op 12 juli de hele dag volledig in het teken van racsime onder de noemer genoeg is genoeg. Op npo3.nl/genoegisgenoeg is iedereen uitgenodigd om zichzelf te verdiepen in het thema racisme door het lezen van de artikelen en het bekijken van de video's die op deze pagina verzameld zijn. Na de tv-uitzending van Ik durf het bijna niet te vragen op NPO 3 vindt er online omstreeks 22.30 uur een speciale aftertalk plaats. Drie deelnemers uit het programma zitten klaar om onder leiding van Dzifa Kusenuh brandende vragen van kijkers te beantwoorden en met elkaar daarover in discussie te gaan.
NPO Zapp
Het Klokhuis: canon - veelkleurig Nederland (17.50 uur) NTR
In Nederland leven ongeveer 190 verschillende nationaliteiten naast en door elkaar. Klokhuispresentatoren Dolores en Mustafa leggen samen met hun ouders uit hoe Nederland zo veelkleurig is geworden. De moeder van Dolores vertelt waarom ze vanuit Suriname naar Nederland kwam. En Mustafa gaat samen met z’n vader naar de kaasfabriek waar hij als gastarbeider heeft gewerkt.
Taarten van Abel: Shifany (18.05 uur) VPRO
Shifany (11) wil een taart maken voor oma Rinia, een markante vrouw uit de buurt die kinderen klaarstoomt voor de jaarlijkse missverkiezing op Kwakoe. Ze geeft de kinderen zelfvertrouwen en liefde.
NOS Jeugdjournaal extra: Racisme (19.20 uur) NOS
Direct aansluitend aan het NOS Jeugdjournaal is er een extra Jeugdjournaal over racisme. Welke vragen hebben kinderen in Nederland over racisme? Wat is racisme precies? Wat kan je ertegen doen als je het zelf meemaakt? In de special worden deze en andere vragen beantwoord.
Online
NPO Zapp heeft ook online aandacht voor racisme: zie de site zapp.nl/racisme. Hier staan ook alle Zapp-programma's over racisme.
NPO RADIO
NPO Radio 1 is met de gele NPO Radio 1-bus in Ede en Arnhem, waar inwoners aan het woord komen over de manier waarop ze hun best doen om als mensen van verschillende achtergronden samen te leven. Ajouad el Miloudi (NTR) is de presentator op de bus. In De Perstribune (Omroep MAX) is Eugènie Herlaar te gast; zij was in de jaren zestig de eerste zwarte Journaalpresentator van ons land. Dwight van van de Vijver vertelt in Dit is de Dag (EO) over zijn ervaringen als politieman van Nederlands-Surinaamse afkomst en over het tv-programma dat hij maakt, Ook Hier. OVT (VPRO) staat in het teken van de vraag hoe het kolonialisme doorwerkt in de hedendaagse samenleving. Met onder meer de Surinaams-Nederlandse wetenschapper Humphrey Lamur (85), die als allereerste onderzoek deed naar het slavernijverleden. In RadioDoc (NTR/VPRO) het verhaal van Lara Nuberg over de doorwerking van het Indisch koloniale verleden in generaties en hoe racisme daarin een rol speelt.
De dj’s Wouter van der Goes en One’sy Muller maken zondagavond op NPO Radio 2 een thema-uitzending (KRO-NCRV en AVROTROS) rond racisme met verschillende gasten en luisteraars, van 20.00 tot 22.00 uur.
NPO 3FM besteedt al volop aandacht aan racisme en staat 12 juli extra stil bij het onderwerp. DJ’s en artiesten spreken zich de hele dag uit tegen racisme. De muziek sluit aan bij het thema dat op dat moment wordt besproken. De zender vindt het belangrijk dat het praten over racisme niet alleen bij die ene dag blijft en daarom worden stickers aan luisteraars gegeven met de tekst: ‘Dit blijft plakken’, #3fmtegenracisme en daarbij de URL 3fm.nl/genoegisgenoeg, waar alle artikelen en andere content rondom racisme gebundeld zijn. Op de dag zelf zal een expert op het gebied van Black Lives Matter vragen beantwoorden van luisteraars en online volgers over alle racisme-gerelateerde onderwerpen.
Ook NPO Radio 4 zal in verschillende programma’s aansluiten bij de themadag. Op NPO Radio 5 blikt Kick van der Veer in Andermans Veren (10.00 uur, AVROTROS) terug op conferences over racisme en discriminatie door de jaren heen. Ook De Sandwich (09.00 & 11.00 uur, AVROTROS) besteedt aandacht aan dit onderwerp. Zin In Weekend (18.00 uur, KRO-NCRV) brengt onder meer muziek in het teken van het verzet tegen onderscheid. In Zin, Zout en Zegen (19.00 uur, EO) en in De Muzikale Fruitmand (20.00 uur, EO) wordt racisme besproken met een pastorale invalshoek.
NPO FunX staat met de doelgroep midden in het anti-racismedebat en haakt daar tijdens de themadag op geheel eigen wijze op in. De luisteraars en volgers staan centraal: ze kunnen Black Lives Matter-requests aanvragen die de zender ieder uur ten gehore brengt. ‘Nederland tegen racisme’ maakt FunX concreet door een platform te bieden aan de doelgroep waar zij eigen initiatieven tegen racisme kunnen delen. TopiX maakt een special over racisme waarbij Mitchell Esajas aanschuift om vragen te verzamelen die hij mee zal nemen naar zijn gesprek met Premier Rutte. Via de site funx.nl/genoegisgenoeg zijn nu al verhalen te lezen over institutioneel racisme, etnisch profileren, politiegeweld en raciale ongelijkheid.
NPO START
Op NPO Start kan het publiek het hele jaar door terecht voor een hele collectie van programma’s, films, series en documentaires met als thema ‘Racisme, discriminatie en uitsluiting’. Op npo.nl/racisme is deze collectie nu al te vinden en te bekijken. Hier zullen ook alle programma’s te vinden zijn die 12 juli op de verschillende netten worden uitgezonden. Alle tv-uitzendingen in het kader van de themadag zijn live te zien via NPO Start. Op 12 juli zal ook de startpagina van NPO Start volledig in het teken staan van de themadag racisme. Na afloop blijft npo.nl/racisme de bestemming waar alles rond dit thema blijvend terug te vinden en te kijken is en waar het vervolg van de themadag een vaste plek krijgt.