"Als ik mijn werk goed doe, zie je er niets van!"
Het klinkt logisch: als textielrestaurator restaureer je textiel. Maar wat voor textiel dan? En hoe doe je dat? Hoe ga je te werk? Hoe word je eigenlijk textielrestaurator? In Nederland zijn er op dit moment een stuk of 40 mensen die dit vak uitoefenen. Wij vroegen aan textielrestaurator Lorena Dekkers wat dit werk precies inhoudt in haar atelier in Amsterdam.
Lorena werkt voornamelijk aan historisch textiel. Dat houdt in dat het vaak oude kledingstukken, kostuums, vaandels, wandkleden of meubels zijn waar zij aan werkt. Deze stukken kunnen bij een museumcollectie horen of van privé-verzamelaars zijn. Soms gaat het om objecten die kapot zijn, waar bijvoorbeeld echt een scheur in zit, soms zijn objecten vooral vies en moeten ze schoongemaakt worden en soms wordt Lorena gevraagd om te kijken wat de conditie van een object is en of het bijvoorbeeld verantwoord op reis kan voor een expositie op een andere plek. Om textielrestaurator te worden heeft Lorena aan de UvA de masteropleiding restauratie en conservering van cultureel erfgoed gedaan, na haar studie Kunstgeschiedenis.
Wij gingen langs in Lorena’s atelier, waar ze druk bezig was met een conditierapport van een vaandel van een studentenvereniging. Dat is een oud vaandel dat regelmatig gebruikt wordt en de vereniging vroeg Lorena om te onderzoeken hoe het vaandel op een zo goed mogelijke manier gebruikt kan blijven worden. Ze maakt dan een conditierapport en geeft daarna een overzicht van de verschillende opties hoe het gerestaureerd zou kunnen worden. Voor het conditierapport kijkt ze heel secuur, millimeter voor millimeter, systematisch naar het hele object. Ze bekijkt de hele voorkant en de hele achterkant. Alles wat ze ziet noteert ze. De grote vlekken op bijvoorbeeld dit vaandel, zien wij natuurlijk ook. Lorena ziet echter ook meteen een vouw in het vaandel, wat kan leiden tot een beschadiging in de vorm van een scheurtje of dunner wordend fluweel. Ze bestudeert ook de structuur van het textiel en kijkt of dat nog stevig genoeg is om het object bijvoorbeeld op te hangen. De uiteindelijke vraag van zo’n onderzoek vooraf is: hoe kunnen we ervoor zorgen dat het object zo lang mogelijk meegaat?
Als ze vervolgens aan de daadwerkelijke restauratie begint, zijn er veel verschillende dingen die ze kan doen. Zo moet ze vaak dingen wassen omdat ze heel erg vuil zijn. Sommige stukken kun je eigenlijk niet wassen omdat ze van zijde gemaakt zijn of van andere stoffen die daar niet goed tegen kunnen. Je moet ook rekening houden met hoe de kleuren in de stof zijn gemaakt en of die niet kunnen gaan ‘bloeden’ als je de stof zou wassen. Daarom doet ze altijd een hele kleine test op het object om te kijken of het wasbaar is. Het komt ook voor dat vuil er met een losse kwast af te halen is.
Soms moet ze ook naaien aan een object en dat doet ze altijd met de hand. Af en toe zit er bijvoorbeeld een scheurtje ergens in, maar soms moet ze ook een hele voering maken voor een object. Het komt ook voor dat er stukken stof missen en Lorena die moet opvullen. Daarvoor moet ze dan niet alleen een perfect passend stuk er heel secuur aannaaien, maar dat stuk stof moet eerst in precies de juiste kleur geverfd worden. ‘’Dus eigenlijk, als ik mijn werk goed doe, dan zie je er niets van!’’
Wat Lorena het leukste vindt aan haar werk? ‘’Dat ik nooit weet wat voor object ik in mijn handen krijg! Ik vind het heel bijzonder dat ik vaak met zulke mooie oude museumstukken werk en dat het begint met een probleem en dat ik dan de oplossing mag bedenken!’’
Wil je bijzondere textiel objecten in het echt bekijken? Hier vier tips van Lorena:
- Tentoonstelling ‘Dior – A New Look’ in het Kunstmuseum Den Haag nog tot en met 2 maart
- ‘Shape – body, fashion, identity’ in het Textielmuseum in Tilburg, nog tot en met 30 maart
- In het Scheepvaartmuseum in de vaste collectie de grootste aankoop van het museum ooit: twee zeldzame wandtapijten van Willem van de Velde de Oude. Hier heeft Lorena nog aan gewerkt tijdens haar stage bij Atelier Moiré.
- De presentatie ‘Onder/goed’ in het Rijksmuseum waar je 300 jaar aan onderkleding kunt bekijken. Hier heeft Lorena ook aan meegewerkt.
Pieteke Dik
Gek van muziek, shows kijken en vindt altijd overal wat van. Tijdens de opleiding aan het conservatorium al de professionele muziekwereld ingerold en daar altijd veel over gedeeld op Instagram. Gaat het liefst van rockstarlife op de festivals naar thuis op de bank met een boek!
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!