De kracht van twee noten: 50 jaar Jaws

Gebaseerd op de roman van Peter Benchley uit 1974 vertelt Jaws  het verhaal van een witte haai die het fictieve kustplaatsje Amity Island terroriseert. Wat volgt is een zenuwslopende jacht, geleid door een politiechef, een haaiendeskundige en een doorgewinterde jager. 

De thriller was in 1975 een kaskraker, maar werd écht onvergetelijk door de soundtrack van John Williams. De componist maakte ook de muziek voor klassiekers als Star Wars, Jurassic Park, Harry Potter en Home Alone.  Toch is het Jaws  dat hem wereldwijd op de kaart zette. Het thema is inmiddels meer dan muziek. Het deuntje is iets dat jou gelijk kippenvel opdraagt, waardoor je toch even op gaat letten.

Maar hoe zit het nou met de oorsprong van het nummer? In de podcast Soundtrek, gepresenteerd door filmjournalist Noa Johannesencomponist Anne-Maartje Lemereis, duik je in de herkomst van beroemde soundtracks. In de eerste aflevering leggen ze een opvallende vergelijking op tafel: de twee openingsnoten van Jaws  lijken verdacht veel op een fragment uit de 9e symfonie  van Antonín Dvořák uit 1893. Plagiaat, diefstal of gewoon een eerbetoon? Lemereis licht toe dat componisten zich vaak, bewust of onbewust, laten inspireren door klassieke werken. “Ze nemen alles in zich op,” zegt ze.  

Dit is een eeuwenoude discussie, waar iedereen een andere mening over heeft. Componist Igor Stravinskyzei ooit: “Slechte kunstenaars lenen, goede kunstenaars stelen.” Of je het ermee eens bent, is aan jou. 

Of het nu gejat is of geniaal: na 50 jaar blijft het thema van Jaws  een meesterwerk. Twee noten. Meer had Williams niet nodig om spanning te creëren die de tand des tijds moeiteloos doorstaat.