‘’Een boek schrijven voelt als het onmogelijke’’
Volgende week verschijnt de debuutroman van Sophie Visser, ‘De eerste’ genaamd. Een boek over de vormende invloed van eerste grote liefde en leven met de verwachtingen van een ander. Hoewel dit haar debuutroman is, is Sophie geen onbekende in de boekenwereld. Wij zochten haar op in haar prachtige huis in Edam en vroegen haar de weg naar deze roman en legden haar ook weer een paar dilemma’s voor.
Hoe ben je in het ‘boekenvak’ terecht gekomen?
‘’Ik heb Media en Cultuur gestudeerd, dat is echt een massa-studie. Toen wist ik het allemaal nog niet echt. Daarna heb ik de Master Redacteur Editor gedaan. Die is heel erg toegespitst op redacteur worden bij een literaire uitgeverij. Tijdens die master ging ik vanzelfsprekend stagelopen bij een uitgeverij. Dat beviel wel, dus ben ik na het studeren gewoon vol voor het ‘redacteurbestaan’ gegaan. Ik heb bij uitgeverij Sebes & Bisseling gewerkt, bij Prometheus, bij Xander en bij Lebowski. Eigenlijk nooit met het idee zelf schrijver te worden. Maar op een gegeven moment was ik op vakantie in Frankrijk en toen had ik het niet zo heel erg leuk bij de uitgeverij waar ik op dat moment werkte. Ik had ook net een kind gekregen en die twee elementen zorgden ervoor dat ik mezelf begon af te vragen ‘moet ik niet eens iets anders proberen? Zou het niet lekker zijn als ik voor mezelf ga werken... en een boek ga schrijven, zou ik dat niet kunnen doen?’ En dat kwam eigenlijk perfect uit, want dan had ik ook meer aandacht en rust voor mijn kind en voor het huis en daarnaast dat schrijven. Dat is eigenlijk heel lekker om te combineren. Zo gezegd, zo gedaan. En ik ben daarnaast gewoon wel redactie-klussen blijven doen.’’
Het lijkt me moeilijk om structuur in je dagen te houden, als je ‘alleen maar’ zelf schrijft. Hoe zie jij dat?
‘’Ik vind het heel fijn dat ik ook nog andere klussen doe, waardoor ik sommige dagen wel gewoon weet van ‘Oké, ik moet vandaag deze klus af hebben. Ik moet gewoon gaan zitten en iets concreets afmaken.’
Op de andere twee dagen die je voor jezelf hebt, ben ik dan ook productiever. Zo’n zee van leegte, waarin je dus moet gaan creëren, lijkt mij moeilijk. Ik sprak met Splinter Chabot en die is echt crazy georganiseerd. Die heeft echt zo'n heel schema. Zo zit ik gewoon niet helemaal in elkaar. Dus ik vind die combinatie wel gezond. Ik sluit ook niet uit dat ik ooit weer bij een uitgeverij in dienst ga, want ik vind dat wel een heel leuke baan. Maar het is ook een heel veel eisende baan. Dus ik vind dat met kleine kinderen best wel zonde, in mijn geval. Ik wil later niet iemand zijn die denkt ‘ik was eigenlijk alleen maar aan het werk.’ Dat vind ik zonde voor die kleintjes.’’
En vind je het niet moeilijk om dan - als je voor iemand anders bezig bent en je helemaal in een boek zit van iemand anders, in een ander verhaal – om dan te switchen naar je eigen boek?
‘’Ja, ik vind switchen zwaar. Ook switchen van mijn eigen verhaal naar de realiteit vind ik best zwaar. Ik schrijf meestal tot een uur of vijf en dan moet ik de kinderen ophalen en dat is echt een enorme overgang. Het is ook een heel persoonlijk en soms pijnlijk boek, dus dan moet ik me helemaal losscheuren. Dan ben je ineens weer bezig met flesvoeding, bananen en heel alledaagse dingen. Dat vind ik eigenlijk een lastigere overgang dan met het ene boek en het andere boek tegelijkertijd bezig zijn. Dat ben ik ook wel gewend, om snel in een boek te duiken en daar dan helemaal in op te gaan. Ja, dat kan ik wel goed.Alleen ik vind dus van boek naar realiteit best wel heftig. En dat heb je dan wel meer als je je eigen boek schrijft, dan als je voor iemand anders redigeert. Dat staat verder van je af en je hoeft het niet uit je gal ergens te verzinnen. Ik vind het creatieve proces van zelf een boek schrijven heel erg tof, maar ook echt pittig. Je neemt het de hele dag mee. Ik bedenk ook altijd dingen als ik aan het lopen ben, als ik aan het slapen ben of als ik onder de douche sta, het houdt gewoon niet op.’’
Is het dan ook fijn dat je boek nu dan klaar is?
‘’Ja, kijk, hier hoef ik nu niet meer over na te denken. Hoewel ik ook af en toe alweer nadenk over nieuwe dingen. Wat zou vet zijn? Wat is nou een tweede stap? Dit boek schrijven was heel therapeutisch. Er kwam ook een heleboel shit los over mijn moeder, over die relatie en over fouten die ik heb gemaakt... en over hoe ik me toen voelde en obsessies die ik had. Dat allemaal opnieuw beleven... is gewoon teringzwaar. Dus ik ga niet nog een keer zo’n boek schrijven. Dat doe ik echt niet. Kan ook niet.’’
En dan nu door naar de dilemma’s. Je komt uit Groningen, maar hebt gestudeerd in Amsterdam. Welke stad zit dieper in je hart?
‘’Dat is wel direct een heel moeilijk dilemma.’’
Of toch Edam, waar je nu woont?
‘’Nee, nee. Groningen. Groningen zit dieper in mijn hart. Misschien omdat ik daar mijn vormende jaren heb meegemaakt. En als je opgroeit in een stad, dan word je een soort van één met die stad. En Amsterdam heb ik meegemaakt als student, daar heb ik ook echt wel liefde voor gekregen. Maar als stad vind ik hem ook eigenlijk net te groot.’’
En hoe was je studententijd in Amsterdam?
‘’In Amsterdam heb vanaf mijn studie gewoond, met heel veel plezier. Maar ik stond dan bijvoorbeeld wel om drie uur buiten de kroeg van... ‘Oké, wat gaan we nu doen?’ Want Groningen gaat gewoon niet op slot. Groningen heeft echt een heel eigen sfeer. Uitgaan in Groningen is echt een ander verhaal. Daar ga je gewoon naar huis als je moe bent, niet omdat de kroeg sluit. Toen ik naar Amsterdam verhuisde, was dat echt even slikken.
Ook vond ik de mensen een beetje pretentieus en een beetje egocentrisch. In de zin van dat ze echt denken dat hun stad de beste is. Hoe noem je dat? Stadcentrisch? Het gevoel hebben dat Amsterdam het beste is. Ik moest echt wennen aan Amsterdam. Maar inmiddels hou ik ook wel echt van Amsterdam, natuurlijk. Als je ergens tien jaar woont, ga je er toch wel van houden.’’
Hou je meer van zelf schrijven of van redigeren?
‘’Wat heb je goede dilemma’s bedacht! Als ik zelf schrijf... Ja, jeetje. Oké. Nou, ik doe het nu nog steeds allebei. Dat doe ik niet voor niets, dat doe ik omdat ik niet kan kiezen. En ik vind het allebei echt uitdagend. In sommige opzichten lijkt het ook op elkaar. Als je begint gaat er door je heen: ‘oh, wat een kluif.’ Dan lees ik zo'n boek en dan moet ik dat gaan redigeren. Dan denk ik, waar moet ik beginnen? En dat heb je ook met schrijven. Dus het voelt allebei als het onmogelijke. En als je het dan gaat doen, dan haal je er echt een dikke kick uit. Misschien heb ik dat wel meer met zelf schrijven dan met redigeren. Aan de andere kant vind ik redigeren ook heel gaaf omdat je het met iemand anders doet. Dus dat je echt iemand helpt. En dat je het creatieve brein van iemand anders mag lenen... en daarin mee mag denken. Dat is heel leuk. Schrijven is natuurlijk wat dat betreft je eigen brein onderzoeken, dat is weer een ander verhaal. Ik vind het vooral leuk om het allebei te doen, dus ik kan niet kiezen!’’
Ben je meer iemand van het terugkijken of vooruitkijken?
‘’Ik ben een enorme terug-kijker. Ja, ik ben gewoon een heel nostalgisch mens. Mijn boek wordt ook nostalgisch genoemd. En ja, dat is het ook.Ik ben gewoon een enorme sentimentele terug-kijker. Ja.’’
Je boek heet ‘De eerste’, over de eerste liefde. Kies je de eerste of de beste?
‘’You're good. De beste uiteindelijk, want daarmee ga je door.’’
‘De eerste’ (Zwartjes en Labovic) van Sophie Visser ligt vanaf 28 mei in de boekhandel. Wil je meer nostalgische verhalen horen over liefdes die grote impact hebben gehad? Luister de AVROTROS-podcast ‘Liefdeslessen’ hier terug, waarin presentatrice Mischa Blok met bekende Nederlanders praat over die ene liefde die veel indruk maakte. Hier luister je de aflevering waarin Splinter Chabot te gast is terug.
Pieteke Dik
Gek van muziek, shows kijken en vindt altijd overal wat van. Tijdens de opleiding aan het conservatorium al de professionele muziekwereld ingerold en daar altijd veel over gedeeld op Instagram. Gaat het liefst van rockstarlife op de festivals naar thuis op de bank met een boek!
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!