Niet (te) Betalen: Museum Arnhem
Cultuur hoeft niet duur te zijn. Sterker nog, soms kost het je helemaal niets! Maar waar moet je zijn voor de écht goede en gratis culturele parels? Waar zie en hoor je dingen die niet alleen niks kosten, maar ook absoluut de moeite waard zijn? Ik zoek het voor je uit.
Wat?
Elke zaterdag in 2025 is de ingang van het Museum Arnhem gratis. Dezelfde dag worden er verschillende activiteiten georganiseerd zoals een begeleide wandeling door de beeldentuin, een workshop van een kunstenaar die ook in het museum hangt of een rondleiding door de huidige tentoonstelling Ont-moeten, een collectiepresentatie van het museum.
Waar?
Museum Arnhem bevindt zich, zoals de naam ook suggereert, in Arnhem. Het museum is ruim 10 minuten lopen vanaf het centraal station.
Wanneer?
Elke zaterdag van de maand in 2025.
Echt gratis?
Er zit (helaas) een klein addertje onder het gras. Het museum is alleen gratis te bezoeken als je een Arnhemse postcode hebt. Maar mensen die níét uit Arnhem komen: wees niet getreurd. De beeldentuin van Museum Arnhem is altijd, dus niet alleen op zaterdag, gratis. Neem een boekje mee, ga zitten op een van de talloze stoelen en geniet van de beelden én van het bijzondere, haast on-Nederlandse uitzicht op de rijnvallei.
Wat kan je verwachten?
Op een zonnige zaterdagmiddag stap ik uit de trein op station Arnhem. Het is warm en het zweet prikt al in mijn nek terwijl ik richting Museum Arnhem loop – een museum waar ik nog nooit eerder ben geweest. Ik heb afgesproken met Vincent Wiegel, die me samen met andere bezoekers van het museum meeneemt op een gratis rondleiding door de beeldentuin. Niet zomaar een rondleiding: Vincent is filosoof, technoloog, econoom en lid van Scientist Rebellion, een subgroep van Extinction Rebellion. De groep bestaat uit wetenschappers die actie ondernemen nadat ze al decennia zien hoe een ontzettend reëel probleem wordt genegeerd.
Tussen de beelden door vertelt Vincent, gekleed in een witte doktersjas, over de klimaatcrisis. Sommige kunstwerken krijgen door zijn verhaal een nieuwe betekenis. We stoppen bij Het Kauwgommeisje van Ineke Kaagman, een klein beeld van misschien een meter hoog. Het meisje staat met haar handen achter haar rug en kijkt ons met opgeheven hoofd aan. Haar gezicht lijkt haast op een gasmasker. “Is zij niet de volgende generatie wie wij met alle problemen opzadelen?’?” vraagt Vincent terwijl hij haar even bij de schouder pakt. “Besmeurd met kauwgom en met een gasmasker op omdat wij haar leefomgeving onleefbaar hebben gemaakt? Is dat wat we willen voor onze kinderen en hun kinderen?”
We lopen verder, langs beelden tot we een trap oplopen die dwars door het museum loopt. Boven aangekomen staan we op een balkon met uitzicht op het rivierenlandschap. De Rijn glinstert tussen de bomen. “En dit is waar we het allemaal voor doen,” zegt Vincent. “We willen toch niet dat dit verdwijnt? Vijftig procent van de bijensoorten is al verdwenen. De natuur gaat kapot, en we moeten nu iets doen.” Alsof het zo moest zijn, stijgt op dat moment een wolk bijen op uit een hoek van het dak. Een hard gezoem vult de lucht. Het voelt bijna als een teken: “HELP ONS, NU!!”
Dat deze rondleiding überhaupt plaatsvindt, is bijzonder. Klimaatactivisten en musea: het is doorgaans geen gelukkige combinatie – denk aan een blik soep die op een eeuwenoud schilderij belandt. “Het contact met het museum verliep dan ook stroef,” vertelt Vincent als we weer naar beneden lopen. “Op onze mails werd niet gereageerd. Dus hebben we een vreedzame actie uitgevoerd: we zijn 's avonds de tuin in gegaan en hebben blinddoeken om enkele beelden heen gedaan.” Pas daarna ging de deur open. Letterlijk én figuurlijk. Het museum besloot in gesprek te gaan en gaf toestemming voor de rondleidingen – op voorwaarde dat er niets wordt beschadigd. “Wat natuurlijk ook nooit onze bedoeling was (of is),” zegt Vincent. “We willen juist dat mensen de kunst blijven zien. Maar dan met andere ogen.”
Voor een korte impressie van de beeldentuin kan je Nu te Zien! bekijken, waarin de directeur van Museum Voorlinden, Suzanne Swarts, je meeneemt langs een aantal kunstwerken in de beeldentuin van Museum Arnhem.
De rondleiding zit erop en nu heb ik nog even de tijd om het museum zelf in te gaan: voor Arnhemmers dus helemaal gratis op een zaterdag. De zalen zijn prachtig: warme kleuren op de muren, hoge plafonds en zacht licht. De eerste tentoonstelling die ik induik is Ont-moeten, een langlopende presentatie van de eigen collectie die tot 2027 blijft hangen (je hebt dus nog wel even). In een van de zalen blijf ik plots stilstaan: daar hangt een foto die ik meteen herken als een van mijn favorieten. Twee roodharige, besproete meisjes kijken me recht aan met dezelfde outfit en dezelfde blik. Het werk is van Ed van der Elsken en je hoort ze bijna denken: “Wat moet je!?” Alsof ze door de tijd heen dwars door je heen prikken.
Verderop zijn ook tijdelijke tentoonstellingen te zien, zoals een overzichtsexpositie van Jan Mankes (nog tot en met 25 augustus 2025) en Vrouw met Vleugels, met kleurrijke, vaak spirituele kunst van vrouwelijke kunstenaars uit India (tot en met 21 september 2025). Ik dwaal langs schilderijen, tekeningen en sculpturen, en merk dat ik met een andere blik kijk dan normaal. Misschien door de verhalen buiten, misschien door de rust binnen. Eén ding is zeker: voor wie goed kijkt, is er op deze plek ontzettend veel te zien. Voor sommigen gratis, voor anderen voor een kleine prijs.
Remi Kerkhoven
Is onmogelijk aan te treffen zonder een boek op zak, muziek op haar oren (als er maar enige vorm van groove in zit) of filosoferend over de talloze films die ze in kleine filmhuizen heeft gezien. Het liefst op de hoogte van alle nieuwtjes in het culturele landschap, zodat ze kan opscheppen.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!