Wanneer is verzet gerechtvaardigd?
Wat als verzet niet alleen een daad van moed is, maar ook een moreel dilemma dat ons dwingt om onze eigen overtuigingen onder de loep te nemen? In zijn nieuwe voorstelling Verzet! daagt verhalenverteller en theatermaker Sahand Sahebdivani je uit om voorbij je eigen standpunten te kijken. Geïnspireerd door zijn eigen familiegeschiedenis als Iraanse vluchteling en de grote revoluties uit het verleden, verweeft hij mythen, archiefbeelden en persoonlijke verhalen tot een theatraal statement. Met rauwe energie en indringende vragen over macht, slachtofferschap en gerechtvaardigd verzet, raakt Verzet! de morele dilemma’s van onze tijd.
Wanneer ik binnen loop bij Podium Mozaïek in Amsterdam West, staat Sahand te praten met zijn collega’s. Één ding valt op: zijn zwarte lokken zijn verdwenen. En dat is niet voor niks, zegt Sahand. Het geschoren hoofd is namelijk niet alleen een nieuw gezicht, maar ook een visueel statement en een manier om zichzelf in de juiste mindset te brengen. “Je gaat je anders bewegen, gedragen en praten met een gemillimeterd kapsel. Dat hoort bij de energie van de voorstelling.”
Die energie komt voort uit een diepe woede die Sahand de afgelopen tijd voelde. “Ik ben een zacht, vergevend persoon die veel licht kan zien in donkere tijden,' zegt hij, 'maar ik merkte dat ik boos was. Opeens zag ik dat al de zekerheden werden afgebrokkeld. Opeens had je een Trump. Opeens heb je een Wilders aan de macht. Niks klopte meer.” Die boosheid bracht hem terug naar zijn roots. “Ik zette revolutionaire muziek op, Iraanse revolutionaire muziek, daar word ik emotioneel van en besloot om mijn haar af te scheren,” vertelt hij. “Mijn vrouw is er alleen niet zo blij mee. Ze is Palestijns en associeert het kale hoofd en de baard met mannen die haar familie en haarzelf hebben kunnen vertellen hoe ze moesten leven.”
Die associatie van de geradicaliseerde moslim of de skinhead, hoopt Sahand naar het podium te brengen. Hij wil het publiek confronteren met de vooroordelen en angsten die we allemaal met ons meedragen. “Ik wil mensen niet vertellen wat ze moeten denken,” benadrukt hij. “Ik wil ze uitdagen om vragen te stellen, om zich ongemakkelijk te voelen, om te twijfelen. Want alleen dan kunnen we groeien.”
Met Verzet! maakt Sahand een ruimte waarin complexe thema’s als slachtofferschap, daderschap en de grenzen van gerechtvaardigd verzet worden onderzocht. Waarom wordt een Nederlandse verzetsstrijder die in de Tweede Wereldoorlog een Duitser vermoordt als een held gezien, terwijl een Palestijnse verzetsstrijder vaak als terrorist wordt bestempeld? Waar ligt het verschil? Sahand laat het publiek zelf oordelen. “Het begint met best wel heftige scènes,” zegt hij. “Daar hoort die jongen met die geschoren kop bij, die boos en in zichzelf gekeerd aan het ijsberen is.” Een ding is zeker: je wordt gechoqueerd.
“Ik wil dat mensen na afloop niet alleen geïnspireerd, maar ook veranderd naar buiten stappen,” zegt hij. “We leven in een tijd waarin polarisatie aan de orde van de dag is. Maar theater kan een ruimte bieden om samen te komen, om te praten, om te voelen. En soms, om in verzet te komen.”
Verzet! tourt vanaf 7 maart tot en met 15 mei in theaters door heel het land.
Wil je meer zien of horen van Sahand Sahebdivani? In de splinternieuwe podcastaflevering van De Verwondering (KRO-NCRV) hoor je meer over zijn liefde voor het verhalen vertellen én hoe die is ontstaan.
Remi Kerkhoven
Is onmogelijk aan te treffen zonder een boek op zak, muziek op haar oren (als er maar enige vorm van groove in zit) of filosoferend over de talloze films die ze in kleine filmhuizen heeft gezien. Het liefst op de hoogte van alle nieuwtjes in het culturele landschap, zodat ze kan opscheppen.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!