Deze maand werd bekend dat de rente op de studieschuld van hbo- en wo-studenten volgend jaar vijf (!) keer zo hoog wordt, terwijl het grootste deel van de pechgeneratie dácht dat de rente (ongeveer) 0% zou blijven. Da’s niet zo en dus voelen zij zich nogal in de maling genomen.

Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt en Wijsneuzen onder bijna 5.000 studenten die onder het leenstelsel vielen. Zij kregen geen basisbeurs en worden daarom de ‘pechgeneratie’ genoemd. 8 op de 10 zeggen dat ze er geen rekening mee hebben gehouden dat de rente zo hard zou stijgen. 

Een van de deelnemers heeft ‘t uitgerekend (kan jij ook doen, met dit handige tooltje van DUO, gebruiken op eigen risico). “Met de nieuwe rente moet ik 72.000 euro terugbetalen, terwijl ik een studieschuld van 30.000 euro heb”, zegt hij. 

Minder lenen

Meer dan de helft (55 procent) zegt dat ze minder hadden geleend als ze beter op de hoogte waren geweest van die gevolgen. “Ik snap dat je zelf verantwoordelijk bent als je geld leent, maar ik voel me toch best wel genaaid”, zegt een van hen. “Er werd ons toen verteld dat je niet bang hoefde te zijn om geld te lenen en dat je in jezelf moest investeren.” 

Er zijn meer mensen die wijzen naar de ‘beloftes’ van de overheid. Zo zeggen veel studenten dat ze dachten dat het geen invloed zou hebben op je hypotheek, maar dat heeft het wel. Het maximale bedrag dat je mag lenen voor een huis, is lager als je een studieschuld hebt. De invloed van een studieschuld is wel minder groot dan die van een andere lening, bijvoorbeeld een creditcardschuld.

Terugbetaling

Meer dan de helft maakt zich zorgen over het terugbetalen van hun studieschuld. Je mag er 35 jaar over doen en je betaalt naar draagkracht: het hangt dus van je inkomen af hoeveel je maandelijks moet betalen. Het bedrag dat na 35 jaar overblijft, wordt kwijtgescholden, maar 58 procent ziet het somber in. “Kwijtschelding of niet, je zit 35 jaar aan een schuld vast”, zegt een deelnemer daarover. “Tegen de tijd dat ik klaar ben, kan ik bijna met pensioen.” 

Twee op de drie studenten hebben kopzorgen over hun studieschuld. Die gaan vooral over het krijgen van een hypotheek, maar deelnemers twijfelen ook over het verdere verloop van hun carrière vanwege die schuld: “Als de rente op dit niveau blijft moet ik meer dan 20.000 euro rente betalen”, legt een van hen uit. “Ik wil graag een PhD doen maar dit betaalt relatief slecht, dus ik twijfel of dat wel verantwoord is.”

Te weinig compensatie

Sinds dit schooljaar is de basisbeurs weer ingevoerd. Studenten die onder het leenstelsel hebben gestudeerd, krijgen een tegemoetkoming van 1436 euro. Niet verrassend: dat vindt 84 procent van de studenten die het aangaat te weinig. ‘Een schijntje’ of ‘een fooi’, wordt dat bedrag genoemd. 

Maar de studenten zijn niet de enigen. Van alle ondervraagden, van alle leeftijden, vindt de helft (50 procent) dat die compensatie omhoog moet. Een kwart (26 procent) vindt 1436 euro voldoende. 

---

Over dit onderzoek

3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Je kunt hier lid worden van 3Vraagt. Aan dit onderzoek, gehouden van 11 tot en met 24 oktober 2023, deden deden 27.049 mensen mee: leden van het EenVandaag Opiniepanel, maar ook externe deelnemers die werden geworven via Wijsneuzen, NPO3 en AvroTros. Van de deelnemers studeerden er 4.916 (gedeeltelijk) onder het leenstelsel. 

De uitkomsten zijn gewogen en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. 

• Deel