Is het erg als je een beetje schimmel eet?

Groenblauwe kaas, dons op de jam of boterhammen met een vachtje. Je hoeft ze maar even te vergeten, of er zitten schimmels op je eten. En beschimmeld brood, dat eet je niet…toch? Schimmels eten: smerig of gevaarlijk?

Wat zijn schimmels?
Het blok jong belegen achterin de koelkast is plotseling meer groenblauw dan geel. Je boterhammen hebben een vachtje. Kocht je gisteren nog een bakje fruit, lopen die frambozen vandaag bijna op pootjes weg. Schimmel kom je liever niet tegen, maar ís overal. Wat zijn schimmels eigenlijk?

Schimmels, ook wel fungi genoemd, zijn micro-organismen. De meeste schimmels maken hyfen, dat zijn schimmeldraden. Die draden vormen samen een netwerk (het mycelium). Door sporen kunnen schimmels zich voortplanten. Hun sporen kunnen door luchtstromen worden meegevoerd, en zo -via de lucht- op andere plekken in je koelkast komen. Die sporen zie je niét met het blote oog!

Giftige stofjes
Schimmels zijn niet allemaal giftig. Sommige soorten eten we zelfs! Denk aan truffels, champignons, en (blauwe) schimmelkaas. Ook leven er schimmels op je lichaam. Alleen op je voeten wonen er al zo’n 150 soorten. Kortom: de micro-organismen komen in allerlei soorten en maten.

Toch moet je goed opletten, want een schimmel kán schimmelgifstoffen ontwikkelen. Die gifstoffen, ook wel mycotoxines genoemd, kunnen voedselvergiftiging veroorzaken. Je kunt er bijvoorbeeld diarree en buikpijn van krijgen.

Of de schimmel in een product zulke giftstoffen aanmaakt, ligt aan de omstandigheden. De ene schimmel gaat lekker op een warme, vochtige ruimte – de andere schimmel juist op lage temperaturen…zoals je koelkast!

Dít eten kun je beter weggooien
Zie je schimmel op je eten zitten? Een dekentje van dons of wat groenblauwe tinten? Dan is er sprake van bederf. Je ziet de schimmelgroei misschien alleen aan de bovenkant, maar de kans is groot dat de schimmel óók door de rest van het product zit. Schimmels wegsnijden is daarom niet altijd zo makkelijk als dat het lijkt.

Dus moet je je beschimmelde jampot weggooien, of niet? Dat ligt waarschijnlijk toch aan het product. Zit er schimmel in een product, dan kunnen de (schimmel)draden ook in de rest van het product zitten. En die draden zie je niet! In sommige gevallen kun je beter het hele product weggooien, in plaats van het schimmellaagje afscheppen. Dit geldt bijvoorbeeld voor eten in potten (zoals jam en pindakaas), noten, zachte kaas, yoghurt, zacht fruit, zachte groenten en…brood!

Stukje (harde kaas) wegsnijden
Er zijn ook producten waarbij de schimmeldraden niet zo makkelijk door het héle product verspreiden. Dan kun je het product wel eten, áls je het beschimmelde deel wegsnijdt. Snijd dan wel ruim: met een paar centimeter om het zichtbare schimmeldeel heen.

Bij welk eten dit kan? Denk aan harde kaas, harde groenten (zoals wortel en paprika), droge worst en hard fruit (zoals appels en peren). Is een heel groot deel van de kaas of groente beschimmeld? Dan is de prullenbak misschien toch een betere eindbestemming, dan je mond.

Je hebt per ongeluk schimmel gegeten
Hongerig schrok je een boterham met kaas naar binnen. Pas als je goed naar de zak kijkt, zie je dat de bammetjes een eigen leven zijn gaan leiden. Je hebt schimmel gegeten! Maar…hoe erg is dat?

Het is niet precies te zeggen of en hoe ziek je wordt. Dat hangt ervan af: welke gifstof heeft de schimmel gemaakt en hoeveel? Als je elke dag schimmelgifstoffen eet, zullen er -op de lange termijn- schadelijke effecten te merken zijn.

Maar krijg je een keertje wat gifstoffen (lees: een beetje schimmel) binnen? Dan is er niet per se reden voor paniek. Het is vooral vies, en je kunt buikpijn krijgen of overgeven. Meestal wordt het niet veel erger, als het een schimmel uit je eigen keuken of koelkast betreft. Een paddenstoel uit het bos is een ander verhaal: daar kun je zelfs aan doodgaan!

• Deel