Waarom zit er meer lucht in een zak chips dan chips?

Je herkent het vast: verpakkingen waarvan je je afvraagt waarom het zo groot moet. Meer lucht dan chips of grote dozen voor ontbijtgranen. Waarom is dit eigenlijk en waar is het goed voor? Wij spraken met retail- en merkendeskundige Paul Moers en zochten het uit.

Lekker luchtig
De fabrikanten houden de producten lekker luchtig, zo ondervond De Keuringsdienst na het polsen van verschillende producten in de schappen. Vooral elektronica zoals elektrische tandenborstels en scheerapparaten omvatten veel meer doos dan product. Ook viel op dat crèmes vaak in veel te grote kartonnen verpakkingen verstopt zitten, het potje zelf is vaak minuscuul. Dit verbaast Moers niks als wij onze bevindingen delen: “De eerste reden waarom producten zo groot zijn is omdat ze op willen vallen, blijkbaar is dit gelukt! De verpakking laat vaak zien hoe mooi het product is, terwijl als je het opent, valt het vaak bitter tegen. Er zit dus ook vaak veel illusie in de verpakking. Zeg maar de Hans Klok van de verpakkingen. Het heeft alles met verleiden te maken. Een tweede goede reden is dat de fabrikant er onwijs veel informatie op kwijt kan, zoals op de elektrische tandenborstel verpakking die jullie zagen.”

De Consumentenbond constateerde ook enorme verpakkingen in een grootschalig onderzoek. Zij onderzochten veertig willekeurige producten in de supermarkt en wat bleek? De helft van de verpakkingen bleek voor meer dan helft gevuld te zijn met lucht. Bij tien producten werd het helemaal bont gemaakt, daar was lucht voor 75% of meer aanwezig.

Voorbeelden
Pakjes om snel even wat klaar te maken kennen we allemaal. Dit zijn vaak zakjes die in relatief grote kartonnen dozen worden verkocht. De producenten van de vaatwastabletten maken het wel heel erg bont. In deze dozen passen soms tot wel 80 blokjes, maar dan zitten er in werkelijkheid maar 22 stuks in. In dit soort gevallen heb je dus driekwart meer verpakking dan inhoud. Moers geeft nog een reden waarom dit gebeurt: “Dit doen ze zodat jij als consument denkt ‘Ah, daar zit veel in!’ wat natuurlijk onzin is, want als er 400 gram op de verpakking staat dan kan die nog 3x zo groot zijn, maar dan blijft het nog altijd 400 gram. Dat is ook een vorm van de consument belazeren. Ze krijgen hierdoor het idee dat ze meer krijgen voor hun geld.’

Gevolgen?
Maar heeft dit alles ook gevolgen? Jazeker, doordat producten meer volume innemen kunnen er ook minder stuks per keer vervoerd worden. Al dat vrachtverkeer vervoert vaak meer lucht dan product. En er moet dus meer gereden worden. Ook betekent meer volume meer verpakkingsmateriaal. Dit alles betaal jij als consument. Daarnaast is het natuurlijk ook niet echt goed voor het milieu, allesbehalve zelfs. Zo geeft Moers aan dat blisterverpakkingen ‘Ontzettend onnodig is’ en kan het volgens Moers ook vaak in kartonnen doosjes met een brief aan de binnenkant met alle informatie.

Wanneer heeft het effect?
Lucht kan wel degelijk een effect hebben in verpakking erkent Moers: “De zakken van de chips staan iets bol. Dit komt door het gas en heeft een dubbele functie, om zo de houdbaarheid te verlengen en zodat de chips niet breekt voordat het in de schappen ligt. Daar zit dus wel een idee achter.” Maar voor de vaatwastabletten en crèmes van deze wereld is er geen enkele goede reden voor te bedenken waarom deze verpakkingen zo groot zouden moeten zijn. Zo zegt Sandra Molenaar, directeur van Consumentenbond hierover: “Neem de Nederlandse Cosmetica Vereniging. Die publiceerde een verduurzamingsplan waarin het de milieubelasting van verpakkingen erkent en de ambitie uitspreekt om minder verpakkingsmaterialen te gebruiken. Dat lijkt een loze belofte”, aldus Molenaar. “En ook het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en haar leden, voornamelijk supermarkten, zeggen in 2025 20 procent minder verpakkingsmateriaal te willen gebruiken. Voorlopig zie ik daar niets van terug.” Naast loze verpakkingen, dus ook veel loze beloften vanuit de producenten.

Bronnen: Paul Moers, Retail- en merkendeskundige, Consumentenbond

• Deel