Bel-angst: je bent niet de enige die nooit de telefoon opneemt

We sturen liever een snel appje dan dat we de telefoon oppakken, maar eigenlijk is dat hartstikke zonde, zegt sociaal psycholoog Joyce Croonen. “Bellen moet je zien als een spier die je kunt trainen.”

We leven in een gekke tijd waarin veel mensen niet zijn omringd door collega’s en waar je zelfs in de weekenden om 21:00 uur op de bank zit. Dat kan soms eenzaam voelen en wie behoefte heeft aan contact kan het beste ‘ouderwets’ iemand bellen, zo blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek.

Probleem opgelost zou je denken, maar een hoop mensen kampen met angst om te bellen. Hoe vaak heb jij je oma of die vriend die aan de andere kant van Nederland woont het afgelopen jaar gebeld? Misschien door corona iets meer dan normaal, maar het kan ook dat die keren op één hand zijn te tellen. De drempel om de telefoon te pakken ligt om de een of andere reden ontzettend hoog als je ook een appje kunt sturen. Motivaction deed in 2018 onderzoek in opdracht van telefoonprovider Tele2 naar bel-angst. Daaruit bleek dat maar liefst 38 procent van de Nederlanders tussen de 18 en 30 jaar het eng vinden om te bellen. Oproepen worden het liefst genegeerd of snel weggedrukt.

Zelf heb ik geen last van bel-angst. Als journalist hang ik dagelijks met mensen aan de telefoon en ook mijn moeder bel ik dagelijks. Maar vriendinnen? Die spreek ik standaard op WhatsApp. Waarom bel ik ze niet gewoon? Zou ik dan toch…?

Onzeker

Sociaal psycholoog Joyce Croonen vertelt dat bel-angst wordt gezien als een sociale angst. “Zeventig tot negentig procent van onze communicatie is non-verbaal en als je iemand belt valt een groot deel daarvan weg. Het is dan lastig om te bepalen of iemand je begrijpt en of een gesprek goed gaat. Dat maakt mensen onzeker.”

Zonde, want bellen met iemand die je lang niet hebt gezien kan de band versterken. In het eerdergenoemde Amerikaanse onderzoek voerden twee universiteiten een serie experimenten uit waarin proefpersonen werd gevraagd om contact op te nemen met een vriend die ze lang niet hadden gesproken. Hoewel de meeste mensen ervan uitgingen dat bellen een beter gesprek zou opleveren, wilde ruim tweederde liever een bericht of e-mail sturen. Ze waren bang dat een spontaan telefoontje te ongemakkelijk zou zijn.

Voor het onderzoek werden de proefpersonen verdeeld in twee groepen: een groep die mocht mailen en een groep die moest bellen. Naderhand moesten beide groepen een vragenlijst invullen over hoe het gesprek was verlopen. Al snel kwam naar voren dat de ‘telefoongroep’ een betere band had opgebouwd met hun gesprekspartner dan de groep die alleen een berichtje had gestuurd. Ook kwam naar voren dat het telefoongesprek niet meer ongemakkelijk was dan het online contact.

Ongemakkelijk

Ik besluit de proef op de som te nemen en ook een vriendin te bellen die ik lang niet heb gesproken. Die vriendin in kwestie en ik werkten samen in een horecazaak en nadat ik ontslag nam, is ons contact langzaam een beetje verwaterd.

Als ik haar besluit te bellen, voel ik ineens een gevoel van ongemak opborrelen. Mijn maag trekt een beetje samen, slikken gaat lastig en mijn hartslag gaat omhoog. Wat ik er precies ongemakkelijk aan vind, kan ik niet eens uitleggen. Dat ze niet opneemt? Of dat ze misschien helemaal niet zit te wachten op mij? Piekeren heeft geen zin. Ik adem diep in en met klamme handjes druk ik op het bel-icoontje.

“Wat leuk dat je belt”, roept mijn vriendin en oud-collega aan de andere kant van de lijn uit. Dat ongemakkelijke gevoel is in dezelfde minuut verdwenen en we kletsen over allerlei dingen die we hebben meegemaakt in de periode dat we elkaar niet spraken. Het is zoals het onderzoek al beloofde een stuk diepgaander dan een paar berichtjes over en weer op WhatsApp. Een half uur later hang ik op met een blij gevoel en de afspraak om weer eens een keer af te spreken. 

Overwin je angst

Die angst voor een ongemakkelijk gesprek is nergens voor nodig. Die blozende wangen kun je namelijk hartstikke goed verbergen achter de telefoon. Vind je het toch spannend om de telefoon op te pakken? Dan heeft sociaal psycholoog Joyce een aantal tips voor je. “Het klinkt voor de hand liggend, maar je zult jezelf toch echt moeten dwingen om mensen te bellen in plaats van een appje te sturen. Bellen moet je zien als een spier die je kunt trainen. Hoe meer je belt, hoe beter je erin wordt. Je ziet ook vaak dat boomers minder last hebben van bel-angst dan millennials, omdat zij met bellen als communicatiemiddel zijn opgegroeid.”

Als je nooit belt, beland je in een vicieuze cirkel. Volgens Joyce kan het ook helpen om het gesprek enigszins voor te bereiden en hardop te oefenen. “Het helpt ook om te bedenken dat veel mensen hier last van hebben en dat het echt went als je het vaker doet. Toen we net vanuit huis moesten werken vonden veel mensen videobellen eng, maar ook dat wende snel.” 

Even die bel-spier trainen dus! Het enige dat je nu te doen staat, is die telefoon ter hand nemen en iemand opbellen. Spreek desnoods aan je belpartner uit dat je het spannend vindt. Dit is je kans op een beregoed gesprek.

• Deel