Terug naar Brandpunt+
Waarom het posten van empowering body positivity-foto’s niet zonder risico is
- Artikel
- 14 sep 2020
- 7 minuten leestijd
Denk na over wat je online zet, want elke mogelijke werkgever bekijkt je profiel.
Body positivity is al enkele jaren een belangrijke beweging op social media. Door het plaatsen van een ongekunstelde foto van jou en je lichaam wordt een mooie boodschap en krachtig statement verspreid: je mag er zijn, hoe je er ook uitziet.
Tegelijkertijd luidt socialmedia-les nummer één onder studenten en scholieren: denk na over wat je online zet, want elke mogelijke werkgever bekijkt je profiel. Natuurlijk, inmiddels weten we wel dat we geen drank- of kotsfoto’s op ons Instagram-profiel moeten zetten, maar hoe wordt er anno 2020 eigenlijk aangekeken tegen (half)naakte beelden van onszelf? Wordt een body positivity-foto gewaardeerd vanwege de boodschap die erin schuilt, of neem je een risico door zo uitgesproken te zijn?
Uiteraard hoeft dat laatste geen reden te zijn om zo’n foto niet te plaatsen. Soms moet je immers risico’s nemen in het leven – en soms vind je iets zo belangrijk dat de ermee gepaard gaande minpunten geen reden zijn om datgene te laten. Toch vroegen we een tweetal wetenschappers naar hun kijk hierop: zijn body positivity-foto’s empowering – of stiekem juist niet?
Facebook-stalken
Cultuursocioloog Kobe de Keere (36), verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, deed onderzoek naar het selectieproces van sollicitanten in de financiële en culturele sector. Daarvoor sprak hij ruim vijftig recruiters. “Velen van hen zullen niet de moeite doen om hele Facebookpagina’s uit te pluizen op zoek naar compromitterende foto’s. Maar: op zoek naar informatie gaan ze wel. En dan kom je toch al gauw bij foto’s op socialmedia-profielen terecht. Veel werknemers zullen die beelden niet bewust meenemen in hun beoordeling, maar ze van hun netvlies wissen kunnen ze nou eenmaal niet, dus spelen die foto’s toch een rol. Dat is wel iets om als jongere rekening mee te houden.”
"Níets posten kan in een tijd waarin social media alomtegenwoordig is óók nadelig werken."
Volgens mediawetenschapper Linda Duits (43) van Universiteit Utrecht gebeurt dat al: “Ik vind jongeren heel verantwoordelijk daarin. Velen hebben schaduwprofielen of slotjes op hun account: werkgevers krijgen die compromitterende beelden helemaal niet te zien.” Bovendien, stelt Duits, kan níets posten in een tijd waarin social media alomtegenwoordig is óók nadelig werken: “Natuurlijk is dat afhankelijk van je functie en de sector waarin je werkt, maar als jij solliciteert in de marketing- en communicatiebranche, dan werkt het niet in jouw voordeel als jij zelf niet op social media zit.”
Imago
Dat het werkveld waarin iemand zich bevindt van grote invloed is op onze vraagstelling, komt in beide gesprekken terug. Volgens De Keere verschilt het niet zozeer per werkgever, maar vooral per functie wat de consequenties zijn van potentieel ‘gewaagde’ beelden: “Body positivity-foto’s kunnen bij sommige functies ongunstig zijn voor je kans op een baan, zeker die waarin je een zekere representativiteit voor een bedrijf hebt. Dan dien je een bepaald beeld naar de klant uit te stralen en dat beeld moet overeenkomen met het imago van de organisatie: het kan zijn dat zo’n bedrijf liever niet heeft dat er een halfnaakte foto van jou circuleert.”
Hij plaatst echter een belangrijke kanttekening: “Als je de meeste websites van grote bedrijven mag geloven, hebben die diversiteit en inclusie heel hoog in het vaandel staan. Van zulke merken mag je verwachten dat zij er geen problemen mee hebben. Het kan zelfs in je voordeel werken: wellicht waarderen ze jouw sociale engagement.”
Duits is het daarmee eens: “Het kan heel goed zijn om je maatschappelijk bewust te profileren online. Je toont daarmee waar je voor staat. Bij bijvoorbeeld een activistische of politieke organisatie is dat juist goed. En tja, dat kan áltijd mensen voor het hoofd stoten. Het ligt er maar net aan hoe belangrijk jij het vindt om te laten zien dat je bepaalde idealen hebt.”
"Al proberen al veel werkgevers bewust niet schoonheid op te selecteren, dat lukt lang niet altijd."Kobe de Keere
Zelf vindt zij dat heel waardevol. “Als een bedrijf mij om die reden niet inhuurt, denk ik: gelukkig maar. Ik snap dat niet iedereen zich dat kan veroorloven, maar ik zie het niet als een reden om niet mee te doen aan de body positivity-beweging als die voor jou heel belangrijk is.”
Schoonheidsidealen
Dat illustreert de overheersende kernwaarde van body positivity: de beweging is betekenisvol. Body positivity is er niet voor niets, en als niemand eraan mee zou doen, verandert er nooit wat. “De standaard moet bevraagd worden”, bevestigt De Keere. “Zéker voor vrouwen. Schoonheidsidealen spelen een grote rol in de samenleving en voor vrouwen zijn de regels strikter dan voor mannen. Het doel van body positivity is daartegenin gaan. Dat maakt het zo krachtig. Om die reden zou ik foto’s posten juist niet afraden. Dat zeg ik niet vanuit wetenschappelijk oogpunt, want zo’n post kan inderdaad consequenties hebben. Maar op den duur zorgt-ie er wel voor dat er meer variatie op de werkvloer komt.”
Duits onderschrijft dat volledig: “Vrouwen worden sneller op hun uiterlijk beoordeeld. Kijk alleen al naar strandfoto’s: als man is het normaal dat je in je zwembroek staat, bij een vrouw wordt een bikini al gauw als sexy opgevat. En een preutser of ouderwetser bedrijf dat valt over body positivity-foto’s zal zo’n bikini-plaatje op social media waarschijnlijk ook al te ver vinden gaan.”
En de beweging kan meer bewerkstelligen dan een groter bewustzijn van de rol die uiterlijke standaarden spelen in de maatschappij; wellicht verandert het ook de manier waarop bedrijven te werk gaan en laat het die instanties daarnaast kritischer naar zichzelf kijken. Duits: “We weten uit onderzoek dat vrouwen die voldoen aan dat schoonheidsideaal eerder worden aangenomen en vaak bijvoorbeeld eerder financiering krijgen voor hun start-up. Body positivity kan er juist voor zorgen dat werkgevers zich wat vaker achter de oren krabben over dat aannamebeleid.”
"Ik kan me niet voorstellen dat de gemiddelde Nederlandse werkgever erover valt als jij een foto met vetrolletje in beha plaatst.”Linda Duits
Immers, als er kritischer gekeken wordt naar wie er komt werken, is de kans aanwezig dat de groep mensen binnen dat bedrijf een stuk diverser wordt. De Keere: “Schoonheid speelt zeker een rol in het selectieproces, en al proberen al veel werkgevers daar nu bewust niet op te selecteren, dat lukt lang niet altijd. Aangezien dat soort processen onbewust verlopen heb je het vaak namelijk helemaal niet door. Daarom kan ik me voorstellen dat dit soort foto’s een impact kunnen maken.”
Weinig reden tot ophef
Toch denkt Duits niet dat het plaatsen van onverbloemde beelden op social media in Nederland zoveel stof doet opwaaien als in bepaalde andere landen: “Ik vind het een wat Amerikaanse discussie: in ons land valt het denk ik allemaal mee. We zijn in Nederland over het algemeen niet heel preuts. Ik kan me niet voorstellen dat de gemiddelde Nederlandse werkgever erover valt als jij een foto met vetrolletje in beha plaatst.”
De conclusie lijkt zich simpel te laten samenvatten: doe wat jíj fijn en belangrijk vindt. Gaat de strijd voor gelijkheid je aan het hart en wil je daarom bijdragen aan de body positivity-beweging? Lekker posten die foto. Maar voel je je daar niet goed bij, of dat nou is omdat je bang bent dat het je kans op je droombaan beschadigt of omdat je liever niet zonder shirt aan op Instagram staat? Dan lekker laten. Maar weet wel: als het bedrijf van jouw droombaan jou zou afwijzen omdat jij iets doet uit passie en maatschappelijke betrokkenheid, dan is dat bedrijf wellicht toch niet helemaal je perfecte match.
