Wat als je wil breken met je vriendengroep? 'Ik verlang naar een ander soort contact'

In onze zomerserie ‘Brand los’ lost journalist Djanlissa Pringels jullie zinderende levensvragen op – met de hulp van experts. Met deze week: ik wil breken met mijn oude vriendengroep, maar hoe doe ik dat?

Tekst: Djanlissa Pringels

Hoi Brandpunt+,

Als je mij en mijn vrienden van een afstandje bekijkt, dan zou je denken: wat heeft hij geluk met zo’n groep. En in principe is dat ook zo. We zijn een groep van bijna twintig man en eigenlijk doen we alles wat je van een vriendengroep wenst. We doen ons best om elke week samen wat te doen: van barbecueën tot paintballen. Elk jaar gaan we met z’n allen op vakantie naar dezelfde villa in Noord-Frankrijk. En ik weet honderd procent zeker dat wanneer iemand van de groep hulp nodig heeft, iedereen meteen klaar staat. Toch heb ik steeds vaker het gevoel dat ik met de volledige groep wil breken.

Het grootste deel van de groep, waaronder ikzelf, zijn al vrienden sinds de basisschool. De rest, waaronder mijn vriendin, is er later bijgekomen. Lange tijd was de vriendengroep een van de belangrijkste dingen in mijn leven, maar ik begin me steeds meer aan hen te ergeren.

Ik merk bijvoorbeeld dat we nooit echt diepe gesprekken durven voeren. Onze gesprekken gaan bijna altijd over banale zaken, zoals de verbouwing van een bijkeuken of een nieuw recept dat iemand wil uitproberen. Dat een van onze vrienden opgenomen is met een depressie, wordt door de groep doodgezwegen. Ook lijkt het steeds gebruikelijker te worden dat ‘de vrouwen’ van de groep schoonmaken en eten bereiden, terwijl de mannen er flauwe grappen over maken. Als ik vertel dat ik een elektrische auto wil kopen, word ik uitgelachen, want ‘ik ben toch geen pussy?’. En als iemand een vegaburger bestelt, is dat de grap van de avond. Behoorlijk irritant en flauw dus, en ik heb geen zin om hierover te discussiëren. 

Eigenlijk zitten er in de groep een paar hele luide horken, en die bepalen de volledige sfeer en toon van de groep. Terwijl ik vroeger echt de hele week kon uitkijken naar een afspraak, begin ik er steeds vaker tegenop te zien. Ik word ook steeds stiller in de groep. 

Mijn vriendin vindt dat ik me niet moet aanstellen: dit is nu eenmaal hoe vriendengroepen zijn, zegt ze. Maar ik verlang steeds meer naar ander soort contact. Ik zoek nu vaak naar smoesjes om niet mee te gaan. Alleen is het resultaat dan dat ik alleen thuis zit op vrijdagavond.

Ergens heb ik dus behoefte om me te distantiëren, maar ik heb er ook mijn twijfels over. Ten eerste is dit de groep waarin ik met mijn vriendin compleet vervlochten zit. Het zijn ook haar beste vrienden. Hoe moet ze uitleggen dat ik niet meer mee ga met de uitstapjes, maar zij wel? Bovenal ben ik bang voor de consequenties. Wat als ik nooit andere vrienden maak? En wat als ik eigenlijk het probleem ben? Misschien heeft mijn vriendin gelijk, en is dit nu eenmaal hoe vrienden met elkaar omgaan. Ben ik de zure appel van de groep? Dit zijn de enige echte vrienden die ik ooit heb gehad, dus ik heb geen idee wat ik hieraan kan doen.

Groetjes,

ZureAppel

—

Hoi ZureAppel,

Vriendengroepen zijn misschien wel zo oud als de mens zelf. Oké, we gingen in prehistorische tijden waarschijnlijk niet naar een escape room met Game of Thrones-thema met onze maten, maar het had evolutionair gezien wel nut om je te verbinden met anderen: door een band te ontwikkelen met je grotgenoten had je bijvoorbeeld een grotere kans dat iemand op je kinderen zou letten als je onverhoopt zou omkomen tijdens de jacht. En nu nog steeds zijn vriendschappen op verschillende vlakken ontzettend waardevol. Onderzoek wijst bijvoorbeeld uit dat jongeren met goede vrienden beduidend minder depressieklachten ervaren. 

Tegelijkertijd is het net zo natuurlijk dat vriendschappen, hoe sterk ze ooit ook waren, op een gegeven moment eindigen. Volgens onderzoek zou onder middelbare school-leerlingen ongeveer een derde van de vriendschappen na een jaar al verwateren. Hoe ouder je wordt, des te stabieler je vriendschappen – maar gedurende ons hele leven zijn er fases waarin sommige vriendschappen niet standhouden. 

Dat jij twijfelt over de status van je huidige vriendschappen is dus niet zo gek. Maar wat als je – zoals in jouw geval – worstelt met een volledige vriendengroep, vooral eentje waar je volledige sociale leven rond gebouwd is? Wanneer weet je zeker dat het tijd is voor een volledige nieuwe vriendengroep? En hoe kaart je überhaupt dit gesprek aan?

In sommige vriendengroepen kan er door enkele mensen een onaangename cultuur ontstaan

Ariane Faas is klinisch psycholoog en psychotherapeut. In haar praktijk behandelt ze verschillende problemen, waaronder angsten en sociale onzekerheden. Volgens haar zijn er om te beginnen een paar vragen die je jezelf moet stellen, zoals: heb je voortdurend het gevoel dat je verbinding en verdieping mist met anderen? En voel je je wel vaker een buitenstaander, of dat nu bij je vrienden, familie of collega’s is? “Als je merkt dat je veel met zulke gevoelens worstelt, ook los van je vriendengroep, dan kan het handig zijn om te onderzoeken waar dat vandaan komt,” vertelt Faas. Je jeugd en opvoeding kunnen bijvoorbeeld een grote rol spelen in hoe je relaties later in je leven ervaart. Het kan zijn dat je frustraties losstaan van je vriendengroep – in dat geval kan het geen kwaad om hiermee aan de slag te gaan, zodat je toekomstige relaties fijner en veiliger voelen.

Maar, benadrukt Faas, dat je niet van vrouwonvriendelijke grappen houdt en geen ‘pussy’ genoemd wil worden omdat je een vegaburger eet zijn wel degelijk terechte redenen om je niet comfortabel te voelen in een groep. “Het is belangrijk om dit gevoel niet te negeren,” zegt ze. Dus, wat moet je hiermee?

Het begint (hoe cliché dit ook klinkt) met eerlijke communicatie. Als je een direct gesprek met de volledige groep te confronterend vindt, kan je volgens Faas beginnen door apart af te spreken met vrienden uit de groep bij wie je een fijner gevoel hebt. Misschien ben je niet de enige die eigenlijk behoefte heeft aan een ander soort vriendschap. “Je spreekt over een dynamiek van de volledige groep, gedomineerd door een paar luidere figuren, maar hoe is je contact met de stillere en rustigere vrienden uit de groep?” vraagt Faas. “Misschien kom je erachter dat je vooral geniet van één-op-één-contact en dat zo’n groepssetting sowieso je ding niet is.” Dat betekent niet dat je nooit meer als een groep kan afspreken, maar het kan ervoor zorgen dat je je verwachtingen voor wat je uit de vriendengroep kan halen wat kan bijstellen. 

En ook: spreek je een keer uit op het moment dat de groep je frustreert. “Als je nooit iets aankaart en nooit je grenzen aangeeft, dan geef je je vrienden ook nooit de kans om die te respecteren,” zegt Faas. “Doe dat door concrete voorbeelden te gebruiken. Zeg bijvoorbeeld: ik merk dat serieuze onderwerpen vaak worden vermeden. Dat voelt voor mij als een gemiste kans op meer verbinding.” Of je kan beginnen door na de zoveelste domme grap te zeggen dat je het eigenlijk helemaal niet grappig vindt. “Bij sommige vriendengroepen kan er door enkele mensen een onaangename cultuur ontstaan. Probeer die groepsregels zelf eens te verbreken.”

Misschien verbazen je vrienden je wel. Wellicht zijn ze blij verrast als ze ontdekken hoe fijn het is om wel wat diepgang toe te laten. Of dat gebeurt niet, en dan kom je erachter dat dit gewoon je groep mensen niet meer is – maar dan heb je het tenminste wel geprobeerd. Het is hoe dan ook eerlijker voor iedereen als je je uitspreekt.

Ook raadt Faas aan om je sociale kring te verbreden. Probeer nieuwe hobby’s uit of schrijf je in bij een club of vereniging buiten je huidige kliekje. Je horizon verbreden is sowieso goed: zo voorkom je dat je bij je oude vriendengroep blijft uit angst voor eenzame vrijdagavonden, zoals je beschrijft in je brief.

Daarbij helpen nieuwe vriendschappen je ook om je oude te evalueren. “Je hebt natuurlijk geen vergelijkingsmateriaal: dit is altijd al je vriendengroep geweest,” vertelt Faas. “Dat is ergens ontzettend mooi, maar door nieuwe vrienden te maken, ontdek je ook wat voor soort vriend je zelf bent.” Merk je bijvoorbeeld dat je je eigenlijk altijd snel irriteert aan anderen? Of bloei je juist volledig op in een groep die minder bruut en lomp is?

Door nieuwe vrienden te maken, ontdek je wat voor vriend je zelf bent

Je geeft aan dat je bang bent om met de groep te breken omdat het ook de vriendengroep van je vriendin is. Volgens Faas is het belangrijk om dit met haar te bespreken. “Misschien heeft deze groep vrienden een andere functie voor haar en haalt ze haar diepgang uit andere relaties. Geef dus helder en vanuit je eigenemotie aan waar je behoefte aan hebt. Leg haar uit dat dit niet alleen gaat over kleine ergernissen, maar over fundamentele waardeverschillen en behoeften in je sociale interacties. Hopelijk kan ze begrip opbrengen voor jouw gevoelens en is er een middenweg te vinden waarbij jullie beiden gelukkig zijn.”  Misschien kan je vriendin een vorm vinden waarin zij ook in haar eentje met de groep kan afspreken, bijvoorbeeld. 

Tot slot raadt Faas aan om geduld voor jezelf op te brengen tijdens dit proces. Een relatie verbreken is nooit fijn. Herinner jezelf eraan dat je een veilige vriendschap verdient waarin je altijd jezelf kan zijn. En onthoud dat dit soort dilemma’s een deel zijn van het leven, zowel die van jou als van je vrienden. Soms groei je samen, soms ontgroei je elkaar.

Beeld: Getty

• Deel