Wat als verliefdheid je leven beheerst? ‘Ik word steeds obsessief verliefd op mensen die ik nauwelijks ken. Is dat wel gezond?’

In de zomerserie ‘Brand los’ lossen we zinderende levensvragen op. Met deze week: ik word om de haverklap obsessief verliefd, is dat normaal?

Tekst: Djanlissa Pringels

Hi,

Sinds een paar weken ben ik smoorverliefd. Dat geeft me veel energie, maar ik vind het vooral erg lastig. Mijn verliefdheden slaan namelijk vaak om in obsessie en nemen dan mijn hele leven over.

Ook deze nieuwe verliefdheid dreigt obsessief te worden. Ik was hem een paar keer tegengekomen tijdens het uitgaan. Sinds kort werkt hij in het enige goede koffietentje in mijn buurt, waardoor ik hem steeds vaker tegenkom. Ik vind hem ontzettend aantrekkelijk, grappig en slim. Hij geeft me vaak gratis koffie en komt dan bij me zitten om te praten. Ik durf hem niet mee uit te vragen, maar ik fiets minstens twee keer per dag langs het koffietentje, om te zien of hij er is. Als hij dan naar me lacht, is mijn dag goed. Als hij niet werkt, kan ik wel huilen. 

Ik heb een afspeellijst gemaakt met nummers die me aan hem doen denken

Ik ben er echt de hele tijd mee bezig: op mijn telefoon heb ik een mapje met op mijn favoriete foto's van hem die ik op zijn sociale media heb gevonden. Ik heb een afspeellijst gemaakt met muziek die me aan hem doet denken. Ik lees de boeken die ik een keer achterin het koffietentje zag liggen, in de hoop dat het zijn boeken zijn. Ik heb zelfs een helderziende op Etsy gevraagd om mijn toekomstige man te schetsen, in de hoop dat die op hem lijkt.

De hele dag denk ik aan hem en het beïnvloedt de rest van mijn leven. Ik zou eigenlijk moeten afstuderen, maar mijn gedachten zijn helemaal niet bij mijn scriptie. Sinds ik verliefd ben, heb ik nog geen letter op papier gezet. Ik slaap slecht, doordat ik constant vol adrenaline zit. Ik eet ook praktisch niet, want ik heb simpelweg geen honger. En dit allemaal voor een jongen die ik, als ik eerlijk ben, nauwelijks ken. 

Dit is dus niet de eerste keer dat dit me gebeurt. Ik ben wel vaker geobsedeerd geraakt door iemand die ik amper ken, waarbij ik de situatie in mijn hoofd veel groter maak dan het daadwerkelijk is. Daardoor weet ik soms ook niet meer of ik iemand echt leuk vind, of dat ik gewoon verslaafd ben aan de adrenaline die verliefdheid me geeft. 

Is het normaal om zo enorm hard van stapel te lopen als je iemand leuk vindt? Ben ik dan ook écht verliefd, of zit hier iets anders achter? En hoe kan ik ervoor zorgen dat ik iemand kan leren kennen zonder dat het mijn leven volledig overhoop gooit?

Groetjes,

HopeloosVerliefdje99

---

Hoi HopeloosVerliefdje99,

Liefde en verliefdheid zijn niet voor niets een van de populairste onderwerpen in literatuur, muziek en film: we zijn het bijna allemaal wel een keertje, en uiteindelijk is er weinig wat dieper in je ziel kan snijden dan hopeloos verliefdheid worden. Geen wonder als je ziet wat er allemaal in je brein gebeurt wanneer je serieus de hots voor iemand hebt: volgens onderzoek krijgt je brein een flinke overdosis van het gelukshormoon dopamine, het ‘knuffelhormoon’ oxytocine en adrenaline, wat  voor een euforisch (en roekeloos) gevoel zorgt. 

Verliefdheid is ontzettend intens – zowel voor je brein als voor je lijf. Als reactie op de ‘crisissituatie’ waarin je bevindt, maakt je lichaam meer cortisol aan, oftewel het ‘stresshormoon’. Je voorraad serotonine raakt hierdoor uitgeput. Dat zorgt er weer voor dat euforische momenten afgewisseld kunnen worden door gekmakend obsessieve en angstige twijfels, zoals ‘wat als dit nooit wat wordt?’ of ‘vindt de ander me wel leuk?’ Met andere woorden: je bent niet de enige voor wie verliefdheid enorm stressvol of zelfs compleet ontregelend is. Maar kan je ook te verliefd zijn?

Vaak verliefd worden is op zich geen reden om je zorgen te maken, zegt Jolien Spoelstra, die werkt als GZ-psycholoog en NVVS-seksuoloog en daarnaast ook relatietherapie geeft. Verliefd zijn is een vrij universele ervaring, maar de manier waarop dat gebeurt kan verschillen van persoon tot persoon. Sommige mensen worden vrijwel nooit verliefd, anderen zijn om de dag hoteldebotel op iemand anders. En waar de een verliefdheid als een comfortabel en knus gevoel ervaart, wordt de ander juist kotsmisselijk van dat eindeloze gefladder van die vlinders in de buik. Dat zijn allemaal prima manieren om verliefd te zijn – zolang je het object van je affectie er niet mee lastig valt, natuurlijk.

Je brein kan een loopje met je nemen

Maar als je een verliefdheid zelf als te intens ervaart, dan kan het geen kwaad om daarmee aan de slag te gaan. Stel jezelf om te beginnen een aantal vragen: hoe zijn je vorige relaties tot nu toe gelopen? En hoe was je gezin vroeger? Heb je het gevoel dat je in je jeugd op een gezonde manier verbonden was met de mensen in je omgeving? 

“Er zijn verschillende hechtingsstijlen,” legt Spoelstra uit. “Zo is er ook een ‘angstige hechtingsstijl’. Dat zie je bijvoorbeeld als ouders of verzorgers waar jij afhankelijk van was als kind niet emotioneel beschikbaar waren. Dat kan ertoe leiden dat je op latere leeftijd angstig wordt om geliefden te verliezen.” Dat zou in jouw geval kunnen betekenen dat je je tijdens je verliefdheid al zorgen begint te maken over de mogelijkheid dat je de ander kunt verliezen. Daardoor ga je obsessief denken over hoe je die ander aan je kan binden. “Je ziet vaak in dit soort gevallen dat je brein een loopje met je neemt: ook al ken je iemand amper, doordat je een hyperfixatie krijgt op alle manieren waarop je deze persoon aan je kan verbinden, voel je je smoorverliefd,” vertelt Spoelstra. 

Ook is het mogelijk dat jouw brein veel behoefte heeft aan afleiding van een vervelende taak – zoals je scriptie schrijven, bijvoorbeeld. “Als mensen verliefd zijn, wordt het beloningssysteem van het brein aangezet, waardoor er flink wat dopamine vrijkomt. Dat gebeurt ook wanneer we op sociale media scrollen, gamen, gokken, drugs gebruiken, dingen kopen of porno kijken,” vervolgt Spoelstra. “En dat zijn allemaal dingen die we ook doen wanneer we, bij wijze van spreken, willen vluchten uit ons leven. En de een is wat gevoeliger voor zo’n dopamine-kick dan de ander.”

Natuurlijk komt niet elke hevige verliefdheid voort uit verveling of een onveilige hechtingsstijl:  soms ben je simpelweg tot over je oren verliefd. In elk geval is het goed om weer grip op je leven te krijgen: niet omdat er wat mis is met verliefd zijn, maar omdat het ongezond is om een lange tijd weinig te slapen en te eten. Ook kan het je een hoop stress bezorgen als het je niet lukt om je dagelijkse bezigheden af te ronden. “Hoe moeilijk het ook is, probeer elke dag toch even te focussen op je scriptie. Hoe vaker je dit doet, hoe gemakkelijker dit wordt. Als je merkt dat je getob de spuigaten uitloopt, betrek je vrienden of familie: doe leuke dingen met hen, ga samen even naar buiten of ga samen studeren.” Ook raadt Spoelstra aan om voldoende te bewegen, zodat je wat kan met die overtollige adrenaline in je lijf. Niet alleen krijg je zo weer wat controle op je leven en word je steeds meer jezelf, het zorgt er op termijn ook voor dat de relaties die je opbouwt natuurlijker, oprechter en minder beklemmend zullen aanvoelen. 

Als je je eigen leven verwaarloost, komt er meer druk te liggen op de relatie die je opbouwt met de ander

Uit je brief blijkt dat je al je aandacht richt op het object van je liefde, en op wat je kan doen om door hem opgemerkt te worden. Volgens Spoelstra is het normaal om een tunnelvisie te ontwikkelen wanneer je verliefd wordt. “Filosoof Alain de Botton schrijft in On Love: ‘Perhaps it is true that we do not really exist until there is someone there to see us existing’. Je krijgt door die verliefde gevoelens sneller het idee dat iemand je soulmate is, en daardoor kan je het gevoel krijgen dat je daadwerkelijk veel gelijkaardige interesses hebt.” 

Toch is het goed om even een stap achteruit te zetten en te beseffen dat je, hoe cheesy het ook klinkt,  alleen een authentieke band kan opbouwen met iemand als je jezelf bent. Er is niets mis met je inlezen in iemands interesses, zolang je ook die van jou ook uit durft te spreken. “Juist wanneer je jezelf en je eigen leven verwaarloost, kan er meer druk komen te liggen op de relatie die je opbouwt met die ene ander. Je kan dan nog angstiger worden om de ander te verliezen,” vertelt Spoelstra. “Wees jezelf. Dan worden je relaties authentieker en minder stressvol. Net zoals jij geïnteresseerd bent in wat hij leest, maakt het jou ook aantrekkelijk als je je eigen interesses en ambities cultiveert.”

Beeld: Getty

• Deel