Terug naar Brandpunt+
Deze hiphopster wees eerder elk interview in Nederland af – tot nu dan
- Artikel
- 17 dec 2020
- 7 minuten leestijd
De laatste track van de in Amsterdam wonende hiphopproducent Bu Kolthoum (29) telde binnen twee weken meer dan een miljoen views, en hij speelde Lowlands plat. Tijd om kennis te maken. "Ik ben niet de stem van kwetsbare volkeren."
Syriër Bu Kolthoum introduceert een zeldzame en blijkbaar succesvolle formule: met Arabischtalige tracks doorbreken in Europa. In zijn videoclips presenteert hij zichzelf als machoman, valt mij op. Hij rookt, scheldt en loopt ’s nachts nonchalant over de autoweg. “Ik kies er bewust voor om als stoere machoman mijn gevoelens te delen. Maar wel door middel van poëtische voordrachten.”
De artiest drukt zich onder andere uit als een duistere gedaante, die in contact staat met het eigen leed en ongefilterde gedachtes. “Dit is de pure vorm van Bu Kolthoum.”
Luister alvast mee tijdens het lezen met deze tracks van Bu:
Wanneer ik Bu ontmoet - zo wordt hij het liefst genoemd - zit hij in zijn studio. Hij neemt plaats, recht voor zijn gigantische stereoset. “Neem je tijd”, adviseert hij als ik mijn notitieblok tevoorschijn haal. En dat doe ik. Hij ziet er hetzelfde uit als in zijn clips: herkenbaar aan zijn lange, donkere baard, comfortabele kledij, maar nu draagt hij een bril met ronde glazen. Voor nu schuift hij zijn ontastbare alter ego aan de kant. De rustige Mouneer stelt zich voor.
‘De nacht is aangebroken. Jouw schouders aan mijn zijde. Geen woorden of oordeel die ons scheidt’uit het nummer Leil, 2018
Eigenlijk verschillen ze niet zoveel van elkaar. Wat Mouneer meemaakt in zijn leven, komt op een poëtische en muzikale wijze tot uiting bij Bu Kolthoum. “Mijn fouten, mijn emotionele obstakels en mentale gesteldheid. De onderdrukking die ik mijn hele leven heb gevoeld: het moet er allemaal uit.”
Ik volgde zijn eerdere advies op en sprak hem zo’n drie uur. Voldoende tijd om over ‘het’ te spreken. Off the record vertelt hij over het rauwe leven, dat hem op jonge leeftijd wankel maakte. Nog voordat de oorlog in Syrië uitbrak. En precies dit hoor je terug in zijn diepzinnige teksten, waarover hij niet in detail wil treden, in het openbaar. “Ik geef veel van mijzelf weg in mijn muziek. De interpretatie laat ik over aan de luisteraar.” Het was een uitdaging om zijn verhaal te delen, zonder zijn persoonlijke grenzen te raken.
‘Dood, een kopje thee, en een zwarte herinnering, bij elke hap’uit Esset abl al Noom, 2015
Zijn artiestennaam is een combinatie is van de bekende Egyptische oud-zangeres Umm Kulthum en een eeuwenoude dichter, Amr Ibn Kulthum. “Het punt waar muziek en poëzie elkaar ontmoeten: dat is hiphop.”
Mouneer gebruikte deze combinatie als uitlaatklep, toen hij als 15-jarige de kans kreeg om achter de schermen mee te kijken met de 30-jarige audioproducer Obai. Mouneer deed thuis Obai’s precieze bewegingen na op zijn ‘shitty computer’. “Stiekem”, zegt hij, “want ik kom uit een conservatief, religieus gezin waar muziek luisteren en maken verboden is.”
‘De waarheid is heerlijk, maar het smaakt bitter’uit Nujoum, 2018
De 29-jarige producer heeft zich laten beïnvloeden door hiphop uit de jaren negentig – de tijd dat hij als kind hier graag naar luisterde. “Het was voor mij een eye-opener, een andere wereld.” De Amerikaanse rapper Sean Price is voor hem een grote inspiratiebron. “Ik heb zelfs zijn merklogo op mijn lichaam getatoeëerd.” Hij voegt toe: “Wist je dat ik door zijn muziek Engels heb leren spreken?”
Anderson .Paak, een 34-jarige Amerikaanse producer, zanger en rapper die in 2016 groots doorbrak, is voor hem ook een schoolvoorbeeld. “Hij is multigetalenteerd: rapper, drummer, vocalist en entertainer. Hij bracht mij ook tot een nieuw muzikaal inzicht, een balans tussen rap en zang.”
In de pubertijd kreeg Mouneer een bijbaantje als stemacteur bij Spacetoon, een populaire tv-zender voor kinderen met een bereik in 22 landen en meer dan 130 miljoen kijkers. Een grote kans.“Maar op steun van mijn ouders hoefde ik niet te wachten – ook al hunkerde ik naar hun goedkeuring.”
‘Het monster mag niets voelen – dus iedereen wordt bang als het zijn emoties toont’uit Walle, 2019
“Met mijn muzikale alter ego bescherm ik mijzelf. En anderen”, zegt Mouneer. Dat blijkt uit 2016, toen Mouneer naar Nederland vluchtte en, naar eigen zeggen, volledig doordraaide: “Ik moest mijn emoties uiten, dus ik huurde een ruimte in Haarlem en ik sloot direct mijn laptop en boxen aan. Zo nam ik een van mijn eerste professionele albums op.”
Honderdduizenden volgers luisteren nu naar dit album. Een kritische noot van de maker: “Zij denken míj te begrijpen. Maar ze herkennen zich hooguit in het gevoel dat ik overbreng.”
‘Op mijn afgelegde reis ben ik tevreden. Tevreden’uit Terhaal, 2017
Als nieuwkomer in Nederland slenterde Mouneer anderhalf jaar lang hand-in-hand rond met het enige gevoel dat hem aan thuis doet denken: vervreemding. “Mijn hele leven lang word ik in hokjes gestopt waar ik niet in pas. Ik voel mij een alien.”
Hij voegt toe: “Dit gevoel is in Nederland alleen maar erger geworden. Waarom? Ik moet mijzelf hier continu verklaren: dat ik een andere taal spreek, dat ik uit een ander land kom, een andere cultuur en wereld.” Dat vindt de 29-jarige het grootste obstakel: dat hij als ‘vloeibare verschijning’ zichzelf in een vaste vorm moet gieten om anderen te behagen. “Vervreemding is het enige consistente gevoel dat ik in mijn leven ken.”
‘Oh, kinderen van mijn land, in elke buurt. Hoe gaat het met ons?’uit Leil, 2018
Bij zijn ouders kende Mouneer geen thuisbasis. Maar ook op school kon jonge Mouneer zichzelf niet zijn, daar was hij de ‘weirdo’. “Ik gebruikte vreemde woorden als ik sprak, ik bewoog opvallend als ik liep, en ze oordeelden over mijn moeder die er volledig bedekt bijliep vanwege haar geloof.” Maar als hij dan naar de ‘boom-bap’ van hiphop kon luisteren, bevond hij zich even op een fijne plek.
‘Laten we onze barrières samen verbranden, met onze herfstbladeren’uit Leil, 2018
Hoewel we elkaar als mensen graag labelen om te begrijpen wie er tegenover ons zit, kun je deze artiest het beste benaderen als een beweeglijk figuur. Bevrijd van het hokjesdenken: ontsnapt uit het ijzeren vierkanten hok, dat door een verroest slot niet meer open leek te kunnen. “Ik ben niet de stem van kwetsbare volkeren.”
Volgens hem bestaat er een ongezonde sociale omgang in de samenleving. “Mensen proberen met hun eígen visie mij in een hokje te plaatsen. Ze nemen niet de moeite om je volledig te begrijpen.” Hij voegt toe: “Hoe jij mij ziet, zegt iets over jou. Niet over mij.”
Media benaderden Bu Kolthoum als ‘de Syriër’ of ‘de vluchteling’. Een term die voor iedereen een andere lading heeft, benadrukt hij. Om deze reden ging hij niet in op interviewverzoeken. Waarom hij met mij wel in gesprek wilde gaan? Ik vroeg simpelweg of ik hem mocht interviewen. Als persoon. Oftewel: een individu met meerdere identiteiten. Net zoals iedereen. “Ik wil geen faam, slechts een beter leven.”
‘Spreek mij aan wanneer ik verdwaal, en dan zal ik mijn huis vergeten. Dan vind ik mijn huis in jou’uit Leil, 2018
