Terug naar Brandpunt+
Schoonmaker Carla (35) zit vandaag zonder werk door de coronacrisis
- Artikel
- 18 maa 2020
- 7 minuten leestijd
De economische gevolgen van de coronacrisis zijn voor iedereen hard en pijnlijk, maar sommige groepen worden zwaarder getroffen dan andere. Brandpunt+ sprak met Carla (35), een schoonmaker die illegaal in Nederland verblijft.
Tien tot twintig miljard euro in drie maanden: het kabinet kondigde dinsdag 17 maart 2020 hulpmaatregelen aan en pakte meteen groot uit. Ook zzp’ers krijgen een handreiking: die kunnen rekenen op bijstand, zonder de gebruikelijke verplichting eerst hun eigen vermogen of partner aan te spreken. Maar wat als je weet dat ook die hulp nooit komt, omdat je illegaal in Nederland verblijft?
Werknemers zonder verblijfsvergunning tref je in veel sectoren: horeca, bouw, maar ook in de schoonmaak. Hoe gaat het met onze schoonmakers? Een snelle rondgang doet het ergste vrezen. Van de vijf mensen die ik deze week belde hadden vier hun schoonmaker al de wacht aangezegd. Drie daarvan wisten of vermoedden dat hun schoonmakers geen verblijfsvergunning hadden. Doorbetalen was bij meesten niet eens in ze opgekomen. Argumenten? “Ik word zelf ook niet doorbetaald voor mijn freelancewerk” en “ik neem aan dat ze dat niet verwacht.” Een jonge moeder werd door de vraag “aan het denken gezet” en besloot haar schoonmaker gedurende haar gedwongen werkloosheid voor de helft door te betalen.
Schoonmakers zelf wilden meestal niet geïnterviewd worden. Begrijpelijk als je in de illegaliteit leeft. Wel gaven allen aan dat ze nu veel klanten hadden verloren. Een jonge Indonesische vrouw was binnen één dag zelfs 90% van haar clientèle kwijtgeraakt. Slechts één schoonmaker wilde (anoniem) haar verhaal vertellen: de Braziliaanse ‘Carla’ (35). Carla, geboren in een klein dorp in de buurt van São Paulo, kwam in 2004 als negentienjarige samen met haar man naar Nederland. De twee verdienen sindsdien de kost met schoonmaken. Het stel woont samen met hun tweejarige zoontje in Amsterdam West.
Hoeveel klanten ben je al kwijt?
“Vier van de twintig, en dat worden er wel meer denk ik. Gisteren zeiden alle klanten voor vandaag af. Het is moeilijk te zeggen hoe dit zich verder gaat ontwikkelen. Het zijn de stelletjes van rond de dertig die me nu de wacht aanzeggen. Dat zou je niet verwachten, omdat ouderen het meeste risico lopen. De meesten hebben een vast salaris, dus het is niet dat ze ineens krap zitten. Maar ja, we moeten hun keuze respecteren: je kan moeilijk in discussie gaan over corona.”
Maak je je zorgen?
“Ja, ik maak me behoorlijk zorgen. Geen werk is geen geld, en omdat ik dit samen met mijn man doe betekent een annulering ook meteen dat we allebei zonder werk zitten. We verdienen per dag zo’n honderd euro met z’n tweeën. Dat is dus maximaal tweeduizend per maand en meestal een stuk minder. De afzeggingen van deze week hebben ons al honderd euro gekost. Ik wilde net mijn prijzen verhogen maar dat lijkt nu behoorlijk kansloos.”
Ben je zelf niet bang geïnfecteerd te raken? Je bezoekt veel huizen van vreemden natuurlijk en komt met hun troep in aanraking.
“Nee, ik denk dat wat moet gebeuren toch wel gebeurt. Ik ben gelovig en denk dat in paniek raken geen zin heeft. De kans dat ik zelf besmet word bij het schoonmaken is overigens groter dan dat ik het aan iemand geef, denk ik. Wij gebruiken handschoenen en bleek. Onze klanten niet.”
Heb je wel eens eerder niet lang kunnen werken?
“Ja. Mijn man moest in 2015 een keer geopereerd worden. Hij had een bloedprop in zijn hoofd. Niet levensbedreigend, wel heel pijnlijk. Ik moest toen twee weken voor hem zorgen en hij was daarna zelf nog een maand bezig met herstellen. We hadden voor zo’n moment gespaard dus we konden toen putten uit onze reserves.”
Hoe lang hou je dit vol?
“Goede vraag, want we hebben nog nooit beiden heel lang zonder werk gezeten. Ik denk twee maanden, maximaal. Ik heb nu ook een zoontje van twee en dat maakt alles duurder.”
Betalen mensen je wel eens door als ze annuleren?
“Nee, nooit. Echt nooit. Dat vind ik soms ook wel moeilijk. Ik probeer er echt altijd te zijn. Ik werk ook vaak als ik ziek ben en als ik zelf echt niet kan, stuur ik iemand anders. Afzeggingen komen dus altijd van hun kant.”
Hoe voelt dat?
“Slecht. Ook als ik niet kan werken moet ik nog steeds de huur betalen. Het maakt me ook wel eens verdrietig, vooral als je al heel lang voor mensen werkt en ze toch niet aan je denken op zo’n moment. Voor één van de klanten die gisteren annuleerden werkte ik al veertien jaar, een ander vijftien. Ik heb hun kinderen zien opgroeien. Toch zeggen ze je af met een whatsappje ‘vanwege corona’. Je doet er niks aan helaas, want je bent afhankelijk van het geld.”
Wat zeggen ze dan precies?
“Ze zeggen dat de overheid wil dat we contacten zoveel mogelijk beperken en dat we ons aan die maatregelen moeten houden zodat niemand elkaar infecteert. Toch gaan ze wel gewoon buiten spelen met hun kinderen, dus je vraagt je soms af waar hun prioriteiten precies liggen.”
Is deze situatie voor jou moeilijker omdat je in illegaliteit leeft?
“Zeker. Als je een contract hebt kunnen ze je wel afzeggen maar dan krijg je tenminste nog iets. Het mag ook niet zo kort van tevoren. Nu hebben mijn werkgevers geen enkele verantwoordelijkheid. Ze denken er niet eens aan.”
Wat ga je doen als die twee maanden voorbij zijn?
“Hangt ervan af. Als het maar een maand duurt, ga ik mijn klanten vragen of ik niet alsnog voor ze kan komen werken. Misschien kan ik een mondkapje dragen? Weet je: om je tegen het virus te beschermen is een schoon huis ook belangrijk. Als mensen je afzeggen maken ze nooit zelf schoon. Dus als je dan terugkomt na vier weken is het smerig en moet je veel langer schoonmaken. Maar je krijgt natuurlijk niet extra betaald.”
Vind je dan dat ze nu moeten doorbetalen?
“Kijk, als je je schoonmaker nog geen jaar in dienst hebt begrijp ik best dat je niet doorbetaalt. Maar na een jaar zou je erover kunnen denken iemand bijvoorbeeld voor de helft door te betalen. Mensen moeten eten, hun kind verzorgen. Ik krijg wel eens te horen: ‘dan ga je toch gewoon terug naar Brazilië?’, maar waarom betalen ze ons dan wel om hier voor ze te werken? Een goede schoonmaker vinden is niet makkelijk. Nederlanders zijn kritisch. Ze denken meer met het hoofd dan met het hart. Ze blijven niet vijftien jaar bij je als ze niet tevreden over je zijn.”
Wie zijn die klanten van jou eigenlijk precies?
“Loopt nogal uiteen. Ik werk het liefst voor professionals, want hoe rijker mensen zijn, hoe meer gedoe. Veel van mijn klanten zijn advocaten, academici. Ik heb ook voor een heel beroemde actrice gewerkt – ik ga niet zeggen welke, maar ze is echt een grote ster hier – dat was altijd gezeik. Ze wilde vaak niet betalen.”
Dat verwacht je niet eigenlijk.
“Tja, geld heeft voor hen gewoon een andere betekenis denk ik. Ze denken dat het allemaal weinig voorstelt. Wij stellen voor hen weinig voor.”
