Dave (31) pleegde zelfmoord in de cel. Zijn zus weet dat hij onschuldig was.

Dave Kuils werd in 1999 veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf in de zaak van de Arnhemse villamoord. Hij hield altijd vol onschuldig te zijn en pleegde in zijn cel zelfmoord. De getuige die zijn naam noemde trekt nu zijn verklaring in. "Ik heb zoveel spijt."

"Waarschijnlijk de grootste gerechtelijke dwaling in Nederland", zo omschrijft rechtspsycholoog Peter van Koppen het. In 2000 veroordeelde het Arnhemse gerechtshof negen mannen tot lange gevangenisstraffen voor hun vermeende betrokkenheid bij een roofmoord die twee jaar daarvoor in dezelfde stad plaatsvond. De belangrijkste getuige trekt nu echter zijn verklaring in. In de driedelige documentaire De Villamoord, die KRO-NCRV vanaf woensdag op NPO2 uitzendt, vertelt hij waarom.

Mariëlla Sneep, de zus van Dave, spreekt over de impact die de zaak heeft gehad op haar familie. "Het was voor ons een hele verdrietige tijd. Ik heb tijdens het vastzitten echt geprobeerd er voor hem te zijn zoals hij er altijd voor mij was", aldus Mariëlla. "Het was voor mij de grootste shock van mijn leven."

Dave pleegde zelfmoord in zijn cel na veroordeling

Mariëlla Sneep

Een adviescommissie van de Hoge Raad concludeerde in 2018 al eerder dat de zaak tegen haar overleden broer op drijfzand berustte. Desondanks weigerde de Hoge Raad tot nu toe deze opnieuw in behandeling te nemen. Voor acht van de veroordeelden, inmiddels allen op vrije voeten, bieden een verzoek van hun advocaten en de documentaire De Villamoord een laatste kans op rehabilitatie.

Voor Dave is het echter te laat. Na te zijn veroordeeld pleegde hij op 3 augustus 2000 zelfmoord in zijn cel, zonder het hoger beroep af te wachten. Dave liet een briefje achter waarin hij schreef dat hij niet kon leven met de in zijn ogen onterechte gevangenisstraf.

De zaak tegen Kuils rustte vrijwel volledig op de verklaring van Ömer Arisoy, een verdachte in de moordzaak die op onduidelijke wijze bij de politie in beeld kwam. Ömer wees Dave aan als mededader nadat de politie hem arresteerde. Hij zegt nu dat hij een valse verklaring aflegde onder zware druk van de politie. Om Ömer aan het praten te krijgen hielden politieagenten hem indertijd uit zijn slaap, boden ze hem in zijn cel zo min mogelijk afleiding en kreeg hij op onregelmatige tijden te eten, een aanpak die bekend staat als de 'Alice in Wonderland'-methode.

Nieuw beeldmateriaal laat zien: getuigenis was vals

Beelden waarop KRO-NCRV de hand wist te leggen laten duidelijk zien dat Ömer verklaringen aflegde die niet konden kloppen. Zo beweerde hij onder meer dat de moord 's nachts was gepleegd in een huis met een puntdak, terwijl deze bij daglicht plaatshad in een huis met een plat dak. Deze inconsistente verklaringen werden wel vastgelegd op video, maar weggelaten uit het proces-verbaal. De beelden van het verhoor van Dave, nu voor het eerst openbaar, zijn tragisch. "Jullie mensen maken mijn leven kapot", zegt Dave. "Ik heb hier niet aan meegedaan en ik hoop het te kunnen bewijzen."

De herinnering aan zijn valse verklaring drijft Ömer meer dan 20 jaar later nog steeds tot tranen. In De Villamoord richt hij zich direct tot Mariëlla. "Ik wil tegen haar zeggen: ik heb zoveel spijt." Ömer kreeg zelf vijf jaar gevangenisstraf, zeer waarschijnlijk ook onterecht. Mariëlla heeft hem zijn valse getuigenis inmiddels vergeven. “Als je terugkijkt naar hoe de verhoren zijn verlopen kan ik eigenlijk alleen maar boos zijn op politie en justitie.”

Volgens Mariëlla stuitten eerdere pogingen van haar broer om zijn onschuld aan te tonen op grote onwil bij de autoriteiten. "Als je ziet dat er zoveel dingen zijn die geheim worden gehouden omdat het belangrijker is om iemands carrière te beschermen, dan denk ik, wat is een mensenleven waard hier in Nederland? Blijkbaar niet zoveel”, zegt Mariëlla. Het onrecht dat haar familie is aangedaan kan nooit meer worden rechtgezet. "Ik krijg mijn broer niet terug. Het is heel erg voor alle andere gevangen in de zaak, maar zij hebben nu nog de mogelijkheid iets te doen met hun leven. Het enige wat wij kunnen doen is naar zijn graf gaan.”

De Villamoord is 15 januari om 22.15 te zien op NPO2. De volledige serie is meteen online in zijn geheel beschikbaar op npostart.nl

• Deel