PvdA schrijft in partijprogramma evenveel over racisme als Denk

Hij ligt er! Nu Denk haar partijprogramma heeft gepresenteerd, kun je via de door ons ontworpen zoekmachine alle partijprogramma's van alle politieke partijen doorspitten op basis van zoektermen. Wij zijn namelijk benieuwd hoe de partijen zich tot elkaar verhouden als het gaat over de onderwerpen van onze eigen onderzoeksdossiers: inburgering, veiligheid vs vrijheid, de aanpak van kindermishandeling en de mogelijkheden tot een Nexit. Probeer zelf een aantal zoektermen uit en deel je bevindingen met ons. Hieronder lees je alvast onze eerste conclusies.

Helemaal onderaan het artikel vind je een handige tool waarmee je zelf naar individuele woorden in de partijprogramma’s kunt zoeken. Wij hebben dit omgerekend naar het totale aantal woorden in het programma van die partij.

In dit onderzoek zijn de programma’s van 50PLUS, CDA, ChristenUnie, D66, Denk, GroenLinks, Partij voor de Dieren, PvdA, PVV, SGP, SP en VVD bekeken. Alle tekst na het voorblad is hier in meegenomen, en enkel woorden die in minimaal twee verschillende programma’s voorkomen. 

Denk vs PvdA

Denk presenteerde vandaag haar partijprogramma. Eerder vroegen we de 'Witte wetenschappers' of Denk een gat vult in de Nederlandse politiek en of de beweging van Kuzu en Öztürk het wij-zij denken vermindert. Nu kunnen we onze mening ook bepalen aan de hand van hun eerste aanzet tot een partijprogramma. Hoe onderscheidt Denk zich bijvoorbeeld van andere partijen?

In het programma van Denk komt het woord 'racisme' relatief vaak voor. Saillant detail is dat de PvdA - de partij waar Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk zich in 2014 van hebben afgesplitst - net zo vaak het woord 'racisme' gebruikt in hun programma.

Racisme en diversiteit

Uit de media-optredens van Denk voorafgaand aan de programmapresentatie ontstaat het beeld dat deze beweging van Kuzu & Öztürk zich sterk wil gaan inzetten om diversiteit te stimuleren en racisme tegen te gaan. En een eerste lezing van het gepresenteerde programma onderstreept dat vermoeden. Denk heeft een traditioneel links programma met accenten op gelijke behandeling voor elke Nederlander.

Onze onderzoeksdossiers

Wij zochten in onze tool ook op de overige Reporter 2021-dossiers, en vonden dit:

Daarnaast heeft Denk ook het woord 'diversiteit' in hun programma geclaimd. Per 100 woorden noemt Denk die term ruim twee keer vaker dan D66 en PvdA. Ook 'inkomensafhankelijke' is een veelvoorkomende term in het Denk-programma.

PVV aan kop met 'asielzoekers'

Als we kijken naar ons onderzoeksdossier Huis en haard in Holland is het niet geheel verrassend dat de PVV de thema's integratie & inburgering prominent in het verkiezingsprogramma heeft staan. Zij gebruiken relatief het vaakst de term 'asielzoekers', maar dat wordt wel vertekend door het extreem lage aantal woorden in hun programma (266 stuks). Gezocht op 'integratie' steekt CDA boven de rest uit, en Denk scoort ergens in de middenmoot. GroenLinks scoort weer hoog op 'gezinshereniging'.

Kindermishandeling

De SP & de VVD noemen de term 'kindermishandeling' het meest in hun programma's. De term ‘kinderen’ komt wel in bijna elk programma voor. VVD en CDA noemen het vaakst ‘toekomst’ in hun partijpunten. Denk neemt ook in dit dossier geen prominente positie in.

Vrijheid vs. veiligheid

Dit is een thema dat regelmatig wordt genoemd in bijna elk programma. VVD, SGP, PvdA en 50PLUS noemen 'veiligheid' het vaakst. Vrijheid is dan weer een thema waar D66 zich op onderscheidt. Denk scoort op beide termen vrij laag.

Nexit of niet?

Alleen D66 durft de term 'Nexit' te gebruiken. Dat is dan ook de partij die het vaakst over 'Europa' praat in zijn programma. Vier partijen halen de Brexit aan in hun programma, waarbij SGP dat iets vaker doet dan D66, GroenLinks en PvdA.

Ego-index

Als politieke partij wil je in je programma zo toegankelijk mogelijk zijn naar je potentiële kiezers. Hoe gebruiken de partijen taal om zichzelf naast of tegenover bepaalde kiezers te positioneren? Allereerst bekijken we welke partijen zichzelf vaak noemen in het programma.

Denk grootste ego

Denk is de partij die veruit het vaakst naar zichzelf refereert. Per 100 woorden komt de partijnaam daar namelijk meer dan twee keer in voor. Daarbij is ook nauwkeurig gekeken of het niet gaat om het werkwoord 'denken'. Het partijprogramma begint bijna elke alinea met 'Denk maakt/vindt/roept/' of een ander werkwoord, of 'Volgens Denk'.

CDA en SP noemen geen enkele keer hun partijnaam in hun programma’s. De VVD wordt enkel in het voorwoord een keer genoemd (‘Want bij de VVD gaat het altijd over inhoud.’). Daarentegen verwijzen 50PLUS en D66 ook erg vaak naar hun partijnaam. Maar niet zo vaak als Denk.

De lengte van woorden geeft ook aan hoe toegankelijk je wil zijn voor lezers. Aan sommige lange termen ontkom je nauwelijks. PvdA had overigens met ‘arbeidsongeschiktheidsverzekeringen’ het langste woord in alle conceptprogramma’s te pakken: 35 tekens.

We, Wij en Onze, Ze, Zij en Hun

Er zijn ook andere manieren om te verwijzen. Hoe vaak heeft een partij het over ‘we’, ‘wij’ en ‘onze’? Een partij omschrijft dan iets waar ze zelf onderdeel van zijn.

Qua taalgebruik zijn vooral SP, VVD en PvdA erg inclusief. 50PLUS noemt vaak de partijnaam in het programma, maar zelden in combinatie met ‘we’, ‘wij’ en ‘onze’.

50PLUS staat ook bovenaan de lijst van partijen die ‘ze’, ‘zij’ en ‘hun’ gebruiken. De ouderenpartij verwijst dus erg veel naar anderen. Ook CDA, GroenLinks en wederom VVD doen dit regelmatig.

Zelf zoeken op woorden

Hieronder kun je zelf door de conceptprogramma’s zoeken. Een woord moet in minstens twee partijprogramma’s genoemd worden om in deze tool voor te komen.

• Deel