Vera (24) raakte verslaafd aan 3-MMC: 'Als ik alleen in bed lag, pakte ik nog wat bij'

In de Tweede Kamer stemde een meerderheid voor een wetswijziging waarmee verschillende ‘designerdrugs’ in één klap verboden zouden worden. Maar of dat jongeren als Vera ook helpt? “Het geeft een kick om bij een dealer in de auto te stappen.”

Auteur: Jonas Jongerius

De coronapandemie is net uitgebroken als Vera* tijdens een huisfeestje voor het eerst in aanraking komt met de designerdrugs 4-MMC en 3-MMC (zie kader). “Die huisfeestjes werden vooral georganiseerd uit verveling tijdens de lockdowns. Er was niks te doen, dus ging je als student maar zuipen met vrienden. Daar ging het gebruiken van drugs ook steeds meer bij horen", blikt Vera terug op de bank van haar studentenkamer. 

De eerste maanden blijft het drugsgebruik beperkt tot huisfeestjes, maar al gauw komen ze ook tevoorschijn op doorsnee ‘chillings’. Van een vriendin hoort Vera dat je via Nederlandse websites legaal drugs kan bestellen. Ze ziet haar eigen drugsgebruik en dat van haar vrienden snel toenemen, tot het op een gegeven moment volledig normaal voelt.

Ze glimlacht als ze terugdenkt aan de eerste periode van het drugsgebruik. ‘’Je zorgen vallen weg. Je wordt er heerlijk energiek van en gaat er ook zelfverzekerd van dansen.’’ Toch wordt de keerzijde van het drugsgebruik ook snel duidelijk. ‘’Op een gegeven moment kon ik niet meer stoppen met bijpakken. Soms moest ik na een avondje te hebben gebruikt met vrienden mezelf in bed bedwingen om niet nog even te snuiven. Ik had mezelf niet meer in de hand.” Het snuiven gaat vaak gepaard met drinken, met fikse katers tot gevolg.

Na een tijdje krijgt Vera ook last van mentale problemen door het drugsgebruik. Ze kan nauwelijks slapen, voelt zich de meeste dagen een wrak en raakt haar focus op haar studie, werk en relatie langzaam kwijt. ‘’Alles gleed een beetje van me af.’’ Alhoewel ze zich bewust is van het feit dat het haar weinig goed doet, lukt het haar niet om van de drugs af te blijven. “Je lichaam lijkt een soort signaal af te geven; alsof je het spul echt nodig hebt. Alsof je niet meer zonder kan.’’  

"Er is nog amper onderzoek gedaan naar de werking van middelen, de gebruikers zijn de proefkonijnen"

Alle signalen op rood
Als preventiemedewerker bij verslavingszorginstelling Novadic-Kentron ziet Alex van Dongen de gevolgen van designerdrugs. ‘’Na cannabis melden jonge volwassenen onder 25 jaar zich bij ons het vaakst vanwege problemen met deze middelen. Spul als 3-MMC is extreem verslavend”, licht Van Dongen toe. “Gebruikers geven aan een sterke craving te voelen – een enorm verlangen om opnieuw te gebruiken.”

Harde cijfers over hoeveel mensen er precies binnenkomen vanwege een verslaving aan designerdrugs, zijn er bij Novadic-Kentron niet. De voortdurende stroom aan nieuwe middelen maakt het moeilijk om ze te categoriseren. “Er worden aan de lopende band nieuwe varianten gemaakt, ze schieten als paddenstoelen uit de grond”, zegt Van Dongen. “Alle signalen staan op rood.”

Volgens de preventiemedewerker zijn er in zijn regio Noord-Brabant al meerdere doden gevallen als gevolg van designerdrugs. “Er is nog amper onderzoek gedaan naar de werking van middelen, de gebruikers zijn de proefkonijnen.” Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) registreerde in 2022 550 vergiftigingen door designerdrugs, waarvan 223 ‘synthetische cathinonen’ zoals 2-MMC.

‘Nu met 10% korting’
Op dit moment zijn er talloze designerdrugs die legaal op Nederlandse websites kunnen worden gekocht, zoals 2-MMC, 2-CMC, 2-FA en 3-CL-PCP. Vaak aangeprezen als alternatief voor middelen die al wél verboden zijn. ‘De wettelijke en vrijwel identieke vervanging voor 3-MMC/3-CMC, nu met 10% korting!’, valt te lezen in een webshop. Sommige sites geven bij bestelling gratis ‘sampletjes’ weg met nieuw gefabriceerde drugs om uit te testen. 

Maar binnenkort is het gemak waarmee designerdrugs online kunnen worden besteld mogelijk verleden tijd. Op 16 januari 2024 stemde een meerderheid van de Tweede Kamer in met een voorstel om de Opiumwet te wijzigen, waardoor drie chemische stoffengroepen in één klap illegaal kunnen worden. En daarmee tientallen soorten designerdrugs. Binnenkort zal ook de Eerste Kamer over de zogeheten ‘designerdrugswet’ stemmen.

"Ik vrees dat drugshandelaren toch wel een weg blijven vinden om het te verkopen"

Stap in de goede richting?
Gaat het illegaal maken van designerdrugs ook een positieve impact hebben op het gebruik en verslavingsproblematiek? Vera heeft zo haar twijfels. “Enerzijds ben ik voor een verbod, want het kan jongeren ervan bewust maken wat voor troep het is. Aan de andere kant vrees ik dat drugshandelaren toch wel een weg blijven vinden om het te verkopen.”

Dat weet Vera maar al te goed: een paar maanden geleden lukte het haar om met drugs te stoppen, maar af en toe maakt ze nog een ‘uitglijder’. “Iedere dealer verkoopt tegenwoordig designerdrugs als 4-MMC, hun contactgegevens zijn makkelijk te krijgen. Ik vind het ook niet erg om het bij een persoon te moeten halen in plaats van online. Het geeft me eerlijk gezegd wel een kick om even bij een dealer in de auto te stappen.”

Ook de actiegroep Normaal over Drugs verwacht dat de voorgestelde wetswijziging zal leiden tot meer illegale straathandel, waardoor overheidscontrole op de markt alleen maar moeilijker zal worden. Preventiewerker Alex van Dongen ziet de designerdrugswet daarentegen wél als een stap in de goede richting. Hij wijst op de impact die het verbod op lachgas heeft gehad: “Sinds 1 januari 2023 (toen het verbod inging, red.) komen er bij ons minder lachgasgebruikers binnen. Als de drempel hoger ligt om het te kunnen kopen, en je wordt om je heen minder geconfronteerd met het gebruik ervan, ga je zelf ook minder snel gebruiken.”

Altijd weer opstaan
Wel is het volgens Van Dongen essentieel dat er naast een eventuele wetswijziging voldoende voorlichting over drugsgebruik wordt gegeven. “Een verbod krijgt meer draagvlak als je aan mensen uitlegt waarom we iets verbieden”, licht hij toe. “Als iemand het dan nog steeds wil gebruiken, moeten we het zo veilig mogelijk maken. Door mensen bewust te maken van de werking en risico’s en ervoor te zorgen dat ze hun drugs kunnen laten testen.” 

Hoewel Vera zich nog niet helemaal clean kan noemen, heeft ze haar gebruik inmiddels wel veel beter onder controle.‘’Dankzij therapie en veel zelfreflectie werd ik me bewust van mijn overmatige drugsgebruik. Hierdoor is mijn weg naar complete onthouding inmiddels in zicht. Een uitglijder hoort hier af en toe bij, heb ik geleerd. Zolang je iedere keer maar weer opstaat en van jezelf blijft houden.’’

*Vera is een gefingeerde naam, haar identiteit is bekend bij de redactie.

Illustratie in header: Tijmen Snelderwaard

• Deel