Hoe beperk je de risico's van drugs? 'Mensen denken: ik heb het laten testen, dus het is veilig. Maar dat is niet zo'

Het is nog volop zomer, de nachten zijn warm en lang – en soms is daar ineens de verleiding om een onduidelijk poedertje of pilletje tot je te nemen. Wat kan je doen om daarbij het risico te beperken?

Tekst: Amarens Eggeraat

Afgelopen week gingen er op diverse social media verontrustende berichten rond over gevaarlijke 3mmc – er zouden zelfs mensen aan overleden zijn (“Zonder grappen jongens, is iemand van dichtbij overleden aan 3m”). NOS Stories deed uitgebreid onderzoek naar deze berichten, maar kon ze niet bevestigen. Het Trimbos Instituut liet maandag in een reactie weten dat ze de achtergrond van de meldingen onderzoeken, maar vooralsnog geen aanleiding zien om actie te ondernemen. 

Het lijkt dus om valse geruchten te gaan, maar de angst om ziek te worden na drugsgebruik is niet ongegrond: drugs nemen is nooit zonder risico. De markt is ongereguleerd en schimmig, waardoor je niet zeker weet wat je binnenkrijgt – Jellinek vermeldt bijvoorbeeld dat driekwart van alle samples die bij hun testservice als 3mmc worden ingeleverd, helemaal geen 3mmc bevatten. En ook als je precies weet wat er in je drugs zit, kan het alsnog misgaan. Wat kan je doen om het risico zo veel mogelijk te beperken?

Martha de Jonge, teamcoördinator Drugspreventie bij het Trimbos Instituut, is er duidelijk over: het beste is om geen drugs te nemen. “Al deze middelen zijn schadelijk en niet veilig te noemen.” Als je vastbesloten bent om toch iets te gebruiken, moet je met een aantal dingen rekening houden om het risico wat te verkleinen. Ten eerste is het natuurlijk goed om te weten wat je precies gebruikt, door je goed in te lezen op betrouwbare websites en je drugs te laten testen. Dat kan op verschillende locaties in Nederland, op sommige plekken moet je wel van tevoren een afspraak maken. De Jonge benadrukt dat een test de risico’s niet wegneemt. “Mensen denken soms: ik heb het laten testen, dus het is veilig. Maar dat is niet zo, veel risico’s blijven gewoon bestaan. Misschien heb je 3mmc gekocht en blijkt het na de test inderdaad 3mmc te zijn, maar dan heb je nog steeds kans op hartproblemen, oververhitting en andere bijwerkingen.”

Als je middelen combineert veranderen de risico’s aanzienlijk, je weet dan niet precies wat er gaat gebeuren en hoe je lichaam daarop gaat reageren

Daarnaast moet je bedenken dat de effecten van drugs niet alleen afhankelijk zijn van het soort middel en de dosering, maar ook van de persoon die het neemt en de context waarin dat gebeurt. Ben je psychisch en lichamelijk helemaal in orde, of heb je bijvoorbeeld last van sluimerende depressieve klachten? Ben je goed uitgeslapen en heb je voldoende gegeten, of ben je al een paar dagen aan het doorhalen? En wat ook van grote invloed is: heb je al andere middelen gebruikt? “3mmc wordt bijvoorbeeld vaak op afters gebruikt, meestal hebben mensen dan niet alleen maar cola gedronken”, zegt De Jonge. Maar meerdere dingen door elkaar gebruiken is allesbehalve aan te raden. “Als je middelen combineert veranderen de risico’s aanzienlijk, je weet dan niet precies wat er gaat gebeuren en hoe je lichaam daarop gaat reageren.” 

De derde factor om rekening mee te houden is de omgeving, de setting, waarin je drugs neemt. “Bij stimulerende middelen, zoals xtc en 3mmc, is de kans op oververhitting bijvoorbeeld groter in een bloedhete festivaltent dan wanneer je thuis op de bank zit,” zegt De Jonge. Ook hierin kan je voorbereidingen treffen om het risico iets te beperken. Als je op een festival bent, is het goed om van tevoren uit te zoeken waar de EHBO-post is. Ook is het fijn om mensen om je heen te hebben die je vertrouwt. 

De Jonge: “En als je twijfelt, of het een beetje spannend vindt: doe het gewoon niet. Het hoeft niet, namelijk. Dat wordt weleens een beetje vergeten, zeker onder een bepaalde leeftijdsgroep, maar drugs zijn echt niet nodig om een goede tijd te hebben.” De Jonge noemt de introductieweken van de universiteiten, die op het punt staan om te beginnen. “Sommige jongeren denken: als ik straks ga studeren, dan horen drugs daarbij. Maar denk daarbij ook aan de context en de setting. Als je in een nieuwe stad bent, in een onbekende omgeving, omringd door mensen die je nog maar een dag kent en je krijgt drugs aangeboden, dan is dat gewoon een fucking slecht idee.” 

En wat als je toch iets genomen hebt, en je je ineens niet goed voelt? 

“Vertel het meteen aan iemand, het liefst iemand die niet gebruikt heeft, en vraag of diegene bij je wil blijven. Vaak is het al voldoende om even een rustige plek op te zoeken, weg van de hitte en drukte, waar je met iemand erbij kan afkoelen en kalmeren. Veel festivals hebben een goeie EHBO-post die precies weten wat ze moeten doen bij bepaalde soorten drugs, wees dus ook open over wat je hebt gebruikt. En als er geen EHBO in de buurt is en je denkt dat je hulp nodig hebt, kan je altijd 112 bellen. Drugs gebruiken is niet verboden, dus daar hoef je je geen zorgen over te maken”

Open zijn over drugsgebruik is goed en het vergroot de veiligheid, zegt De Jonge. Maar tegelijkertijd ziet ze dat het in de jonge hoogopgeleide randstedelijke bubbel waarin relatief veel drugs wordt gebruikt, not done lijkt te zijn om over de vervelende effecten van drugs te praten – zeker als die met mentale gezondheid te maken hebben. “Iemand die drugs gebruikt en daar een week lang last van heeft, zal misschien wel makkelijk toegeven dat-ie iets gebruikt heeft, maar dan vervolgens niet zeggen: ‘en daarna lag ik een week te huilen in bed.’ Mensen lijken het lastig te vinden om aan te geven dat het slecht met ze gaat. Ook als ze dat bij een ander zien. Het zou mooi zijn als dat bij de nieuwe generatie studenten wat makkelijker gaat.”

Heb je vragen over drugsgebruik of maak jij je zorgen over jezelf of iemand anders? Bel de drugsinfolijn 0900-1995 of ga naar drugsinfo.nl

• Deel