Wordt het niet eens tijd dat het centrale eindexamen verdwijnt?

Donderdag 12 mei is het zover: de centrale eindexamens. Dat gaat nog steeds op dezelfde manier als in de tijd van onze ouders. Heeft het eindexamen in zijn huidige vorm niet zijn beste tijd gehad?

Na jaren voorbereiding is het tijd om de middelbare school af te ronden. Maar eerst wordt het uren zwoegen en ploeteren in de gymzaal. Niet omdat je gaat sporten, maar de centrale eindexamens die de komende weken voor je neus staan. Het lijkt een ouderwets relikwie, dat schrijven op papier en het per post sturen naar een tweede corrector. Zeker in de wereld van Magister en smart boards. We vroegen daarom aan deskundigen of er niet iets moet veranderen aan het eindexamen?

Pascal Cuijpers is auteur en columnist, maar bovenal docent Beeldende Vorming. Pascal liet zich in zijn columns al eerder kritisch uit over het centrale eindexamen. Hij zou het liefst zien dat de examens verdwijnen en vervangen worden door iets anders. “Ten eerste is er bij een examen weinig plaats voor maatwerk. Je kan tegenwoordig wel enkele vakken op een hoger niveau doen, maar bijvoorbeeld niet op een lager niveau. Stel jij bent wat minder goed in wiskunde, dan kan je dat niet op een lager niveau doen. Elke leerling heeft bijvoorbeeld ook zijn of haar eigen persoonlijke achtergrond waar een centraal examen geen rekening mee zal houden. Dan sla je echt de plank mis wat betreft kansen voor een kind, die verpest je eigenlijk. Alleen maar omdat het te veel ‘gedoe’ is voor scholen.”

een examen is het aanleren van een trucje

Soms lijkt het dan ook of er in het half jaar voor de eindexamens niks anders meer bestaat, en misschien wel ten koste van les die je nog had kunnen krijgen. Pascal: “Je ziet dat er op die scholen echt naar een eindexamen wordt toegeleefd. Laten we wel wezen, een examen is het aanleren van een trucje. Er worden trainingen in gegeven door scholen, maar je ziet ook steeds meer commerciële bedrijven die dat aanbieden. Dat lijkt me op het gebied van kansenongelijkheid ook niet wenselijk.”

Noodzakelijk kwaad

Toch is een eindexamen nou eenmaal nodig. Althans, dat vertelt Sjerp van der Ploeg, onderzoeker en adviseur op het gebied van onderwijskunde. Sjerp: “Even bot gezegd, je maakt een examen niet voor jezelf. Het is een goede meetlat waar langs vervolgopleidingen kunnen zien welk niveau jij aan kan, en of je voldoet aan de norm. Daarmee zijn ze heel anders dan normale toetsen die je op school krijgt. Die zijn veel meer bedoeld om te kijken waar jij nog moet gaan verbeteren.”

“Het is ook belangrijk dat er een objectieve beoordeling is, die voor iedereen geldt. Daardoor is een examen ook de beste vorm om dat te doen. Vergeet ook niet: het is maar de helft van je cijfer. Scholen zijn voor de rest redelijk vrij in wat ze qua schoolexamens willen doen. Dus we moeten het niet groter maken dan het is.”

Een alternatief?

Hoe doen ze dat over de grens eigenlijk die examens? Hoewel in de meeste Europese landen ook een centraal eindexamen wordt afgenomen, laten onze zuiderburen zien dat het anders kan. Samen met o.a. Zweden, Spanje en Zwitserland wordt daar alleen een schoolexamen afgenomen. Een goed idee, aldus Pepijn.

Je krijgt daar echt een vibe van: nu moet het gebeuren

“Ik ben zelf wel voorstander van een eind-essay. Dan hoef je namelijk niet in een examenzaal te zitten, want dat kan super stressvol voor leerlingen zijn. De omgeving is ineens anders, je zit in lange rijen in een zaal. Je krijgt daar echt een vibe van: nu moet het gebeuren. Zo’n eind-essay kan ook gewoon in een eigen klaslokaal, zoals leerlingen gewend zijn. Als je zorgt dat de onderwijsinspectie toezicht houdt, kunnen scholen daar ook niet mee gaan sjoemelen. Dat je bijvoorbeeld ineens een supermakkelijke opdracht krijgt.”

Helaas, er zijn op dit moment geen plannen om het eindexamen grondig te veranderen. Er zit dus niks anders op dan eindeloos leren, vroeg slapen en achter je tafeltje plaatsnemen. Deze weken zullen pittig worden, maar jullie zullen het overleven. Namens de Brandpunt + redactie: heel veel succes!

Beeld: Maxim de Gilder

• Deel