Facebook haalt Forum-advertenties offline: anti-nepnieuwsregels overtreden

Thierry Baudet gemist in je feed? Kan kloppen. Facebook heeft een aantal advertenties van Forum voor Democratie offline gehaald.

Dat meldt Facebook in de advertentiebibliotheek, een nieuwe transparantietool voor politieke advertenties. De melding verscheen donderdag na vragen van Brandpunt+ online.

Facebook voerde einde maart nieuwe regels in voor politieke advertenties die Forum voor Democratie structureel omzeilt. De maatregelen moeten misbruik voorkomen, zoals de Russische nepnieuwscampagne die de Amerikaanse presidentsverkiezingen verstoorde. Brandpunt+ liet in oktober al zien dat verkiezingsmanipulatie met Facebookadvertenties ook in Nederland een eitje was.

Wie een politieke advertentie wil plaatsen moet nu een paspoort laten zien. Politieke reclameboodschappen blijven ook zichtbaar voor het publiek, zelfs nadat een campagne beëindigd is. Daarnaast moet duidelijk vermeld worden wie er voor de advertenties betaalt. Advertenties die onder de nieuwe regels vallen zijn herkenbaar aan een klein logootje en de tekst ‘over maatschappelijke kwesties, verkiezingen of politiek’.

De maatregelen zijn niet onverdeeld populair onder medewerkers van politieke partijen, onder andere omdat het langer duurt om een ‘politieke’ advertentie goedgekeurd te krijgen. Dat maakt inspelen op een actueel debat moeilijk. Het systeem leunt voor een deel op de eerlijkheid van partijen zelf. Zij moeten zelf aangeven of een advertentie ‘politiek’ is en dus onder de strengere regels valt. Meesten lijken dat ook te doen, maar ten minste één partij lapt deze regels al een maand lang aan zijn laars: Forum voor Democratie.

De partij, ooit vaste klant bij de reclameafdeling van Facebook, begon halverwege juni na een lange radiostilte weer in de News Feed te adverteren. Baudet beet de spits af met een monoloog waarin hij een debat eist over koopkracht. Een week later volgde een onderonsje tussen Harry Mens en Theo Hiddema over de IND en daarna nog een aanklacht aan de coalitiepartijen uit de mond van Baudet. Alle advertenties waren niet door Forum aangemeld als ‘politiek’: het icoontje ontbrak. 

Tot donderdag leek er geen vuiltje aan de lucht, maar na vragen van Brandpunt+ verschenen donderdag plots twee verwijderde advertenties in de advertentiebibliotheek. "De advertentie is verwijderd”, valt bij beide te lezen, omdat “is vastgesteld dat de advertentie is gerelateerd aan maatschappelijke kwesties, verkiezingen of politiek”. (De filmpjes uit de advertenties staan wel nog steeds op Facebookpagina van het FvD.) Volgens Facebook stonden de advertenties langer dan een week online voordat er werd ingegrepen.

Waarom FvD de regels overtrad is niet te zeggen. Vragen van Brandpunt+ aan de partij bleven dagenlang onbeantwoord. Facebook heeft in april een workshop georganiseerd om Nederlandse politieke partijen voor te lichten over de nieuwe regels. Volgens Facebook was het FvD hier ook voor uitgenodigd. 

Het gemak waarmee een van grootste partijen van Nederland de ‘transparantiemaatregelen’ van Facebook overtreedt doet vragen rijzen over de effectiviteit ervan. Het is niet de eerste keer dat de anti-nepnieuwsmaatregelen in een kwaad daglicht komen te staan. Business Insider liet bijvoorbeeld zien dat het makkelijk is onder een valse naam politieke advertenties te plaatsen. Ook worden er vraagtekens geplaatst bij de informatie die Facebook in de advertentiebibliotheek zet. (Voorbeeld: volgens Facebook werd een filmpje van het FvD alleen vertoond aan gebruikers in Overijssel.) Extern toezicht op de aanpak van Facebook is er in ieder geval niet. Het Amerikaanse miljardenbedrijf is nu de arbiter van regels voor Nederlandse politieke campagnes die het zelf bedacht heeft.

Forum voor Democratie reageerde kort na publicatie: "FvD heeft inmiddels contact gehad met Facebook. Door interne wijzigingen zijn wij er niet eerder aan toegekomen om de vereiste papieren in te vullen. Na het weekend is dit geregeld."

• Deel