“Op straat was ik bang dat ik werd uitgelachen": Robin Martens vertelt over haatreacties

Online haat is een van de schaduwkanten van bekend zijn. Regelmatig worden beroemdheden via social media uitgekafferd vanwege hun werk, persoonlijkheid of uiterlijk. Hoe ga je daar als publiek persoon mee om? We gaan erover in gesprek met actrice Robin Martens en deskundigen.

Dit artikel is onderdeel van onze nieuwe YouTube-documentaire Bijna Beroemd.

“‘Je bent lelijk’, ‘je acteert slecht’, ‘je hebt een paardenbek’, ‘je kunt niet dansen’: ik heb van alles voorbij horen komen”, vertelt Robin. Vaste kijkers kennen haar wel: Robin Martens (30) speelt Rikki de Jong in Goede Tijden, Slechte Tijden. 

Ze was pas achttien jaar toen ze begon in Goede Tijden, Slechte Tijden, zat van 2010 tot 2017 in de vaste cast en was daarna te zien in verschillende films en programma’s. Klinkt glamoureus, maar er schuilt meer achter: al sinds het begin van haar carrière heeft Robin dagelijks te maken met online haat – waaronder dus bovenstaande opmerkingen.

Het is extra lastig als je onzeker bent en nog niet helemaal weet wie je bent.

Robin: “Ik was destijds onzeker en de negatieve reacties hadden invloed op me. Als ik buiten een groepje zag lachen en smoezen, dan dacht ik dat ze het over mij hadden. In de trein naar werk had ik vaak een hoodie en een grote koptelefoon op. Ik was bang dat mensen me zouden herkennen en me zouden uitlachen.”

Kwetsbare positie 

Daisy Gubbels is als artiestenpsycholoog bekend met haatreacties. Ze heeft verschillende acteurs, dj’s, realitysterren, muzikanten en YouTubers gecoacht, getraind en geadviseerd in omgaan met bekendheid. “Iedereen die bekend is krijgt last van negatief commentaar”, vertelt ze. Die reacties komen volgens haar extra hard binnen als je jong bent en nog moet ontdekken wie je bent. “Mensen gaan een mening over je hebben en denken dat ze je kennen. Het is dan extra lastig als je onzeker bent en nog niet helemaal weet wie je bent.”

Mensen die mij niet kennen, zeggen online vaak dat ik arrogant ben. 

Volgens Daisy is het sowieso een kwetsbare positie als onbekenden een mening over je hebben. “Je hebt dan geen controle over de situatie. Als een klasgenoot iets van je vindt, kun je er nog over in gesprek gaan en jouw kant van het verhaal vertellen. Als publiek persoon gaat dat niet. Je staat buiten je macht en hebt geen controle. Dat is best een gevaarlijke situatie, want veel psychische klachten ontstaan door een gebrek aan controle.”

Robin herkent zich wel in het beeld dat Daisy schetst. “Mensen die mij niet kennen, zeggen online vaak dat ik arrogant ben. Nu leg ik dat naast me neer, maar vroeger maakte dat me onzeker”, vertelt de actrice. “Ik herinner me dat ik altijd zo leuk een aardig mogelijk probeerde te doen, zelfs op dagen dat ik slecht in mijn vel zat. Ik was bang om arrogant over te komen.”

Waarom plaatsen we haatreacties?

In het echte leven krijgt Robin eigenlijk nooit een gemene opmerking. Waarom voelen mensen zich op social media dan wel geroepen om dit soort reacties te plaatsen? Daar kan Marc Tuters ons meer over vertellen. Hij doet onderzoek naar media en geeft les in mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam. Volgens hem is de commentsectie op social media altijd al een toxische plaats geweest waar mensen een sterke meningen hebben. “Gebruikers wanen zich anoniem en veilig achter hun scherm. Als er ook nog eens niet wordt gemodereerd voelen mensen zich extra gesterkt om een negatieve reactie te plaatsen”, legt Marc uit.

Socialmediaplatforms zijn volgens Marc ook nog eens ontworpen om berichten en reacties met een groot bereik onder de aandacht te brengen. “Emoties als begrip zorgen helaas niet voor een groot bereik, maar angst, woede en humor wel. Vaak zie je daarom dat negatieve reacties meer aandacht krijgen en daardoor hoger in de commentsectie staan.”

Laatst zei iemand dat ik een dikke rug heb. Vroeger was ik gelijk minder gaan eten, nu lach ik erom.

Volgens Daisy zien we een beroemdheid als onbereikbaar en onszelf als niet zo groot en beïnvloedbaar. “Je kan makkelijk anoniem reageren én je denkt dat jouw boodschap niet kwetsend is. Mensen hebben een beetje het gevoel alsof ze met een reactie op sociale media een brief per post sturen en dat die vervolgens aankomt onderin een grote zak bij het management. Terwijl haatreacties wel degelijk aankomen bij de persoon zelf en het ze ook kan raken.”

Lessen in zelfliefde 

Wat kunnen we tegen haatreacties doen? Volgens Marc helpt het als platformen vaker schadelijke reacties modereren. “Op Reddit heb je ook het karma-systeem. Daarmee kunnen gebruikers stemmen op argumenten. Zoiets zouden meerdere platformen kunnen implementeren. Het is natuurlijk niet de uitvinding dat alles gaat oplossen, maar het kan wel helpen.”

Robin heeft inmiddels leren omgaan met haatreacties. Deels omdat het went en deels omdat ze nu een stuk zelfverzekerder is. “Laatst zei iemand dat ik een dikke rug heb. Vroeger was ik gelijk minder gaan eten, maar nu lach ik erom. Gemene reacties delete ik en haters blokkeer ik. Vaak zeggen mensen: ‘laat ze lekker’, maar ik hoef zulke mensen niet op mijn pagina.”

Toch komt het nog weleens voor dat een reactie Robin wel raakt. “Racistische opmerkingen gaan nooit wennen. Ik heb een getinte vriend met wie ik samen een dochtertje heb. Laatst stuurde iemand naar me dat ik een ‘rasverrader’ zou zijn. Dan word ik woedend. Ik kan het dan niet laten om toch te reageren, voordat ik iemand blokkeer. Ik heb nu ook ingesteld dat mensen op Instagram niet meer kunnen reageren met het n-woord. Hetzelfde geldt voor de woorden hoer, slet en lelijk.”

Je online sterken tegen haat kan natuurlijk helpen, maar BN’ers blijven natuurlijk in de spotlichten staan. Robin en Daisy denken daarom dat het ook kan helpen als er meer begeleiding is voor beroemdheden. Robin: “Ik roep weleens: als ik had geweten wat bekendheid met zich meebracht had ik het niet gedaan.Dat is dubbel, want ik wilde al van jongs af aan dansen, zingen en acteren. Ik vond het zelf heel intens en had daar wel meer begeleiding in kunnen gebruiken, dus het zou goed zijn als we jonge kinderen op de basisschool al meer leren over zelfverzekerdheid en zelfliefde. Dat kan je bij verschillende tegenslagen helpen.”

Bekijk de eerste aflevering van Bijna Beroemd hieronder: 

• Deel