Jojanneke (20) wil praten over seks in de zorg: “Zie het als seksuele fysiotherapie”

Wanneer een mannelijke patiënt een erectie krijgt, dan legt een verzorger er snel een koud washandje over om het weg te krijgen. Het is duidelijk: in de zorg is vaak geen ruimte voor de seksualiteit van de cliënten. Dat moet anders, zegt Jojanneke.

Ze is pas twintig jaar, maar de Groningse Jojanneke Wolthof weet precies wat ze wil. Naast dat ze een dubbele bachelor verpleegkundige en communicatie volgt, sleepte ze onlangs een Anner Award voor haar bedrijfsplan Endorfine binnen. Hiermee wil ze het taboe rondom sekszorg doorbreken. Deze zorg bestaat niet alleen uit het hebben van seks. Sommige cliënten willen leren hoe ze masturberen, een ander heeft behoefte aan aandacht en oprechte belangstelling. 

Momenteel zijn er slechts 150 seksverzorgers in Nederland die zijn gespecialiseerd in mensen met een beperking. Jojanneke wil dat sekszorg onderdeel wordt van het zorgplan, zodat iedereen voor wie seks niet vanzelfsprekend is hulp daarbij kan krijgen. 

Ha Jojanneke, je bent druk bezig met het starten van je bedrijf Endorfine. Wat houdt het precies in? 

“Ik vind dat het momenteel slecht gesteld is met de aandacht voor sekszorg in Nederland. Doordat het gesprek over seksualiteit wordt vermeden en behoeftes van cliënten niet worden beantwoord, raken ze gefrustreerd en agressief. Met Endorfine wil ik dat er voorlichting komt voor zorgpersoneel, maar dat we ook kijken hoe we de behoefte van mensen kunnen ondersteunen. Dat wil ik doen met een breed pakket aan hulp op het gebied van intimiteit. Dat gaat dan niet alleen om geslachtsgemeenschap, maar ook educatie of testen of alles daar beneden werkt na een heftig ongeluk. Zie het als seksuele fysiotherapie.”

"Seksualiteit is een van de belangrijkste levensbehoeftes maar op deze manier wordt het genegeerd en niet erkend.”

Waar komt deze interesse en passie vandaan?

“Ik heb verschillende stages gelopen in zorginstellingen en daar kwam ik dit probleem voor het eerst tegen. Ik heb onderzoek gedaan naar waar de seksuele behoeftes liggen door onder andere in gesprek te gaan met cliënten. Hun wensen komen niet overeen met de werkelijkheid. Vaak hoorde ik dat mensen er niet over durfden te beginnen en het gevoel hadden dat ze geen seksleven meer hebben.”

Wat voor schrijnende situaties heb je zelf meegemaakt?

“In de ouderenzorg worden mannen en vrouwen met dementie af en toe uit elkaar gehaald wanneer er seksuele handelingen plaatsvinden. Dit gebeurt dan vanuit verlegenheid. Wanneer een man een erectie krijgt, wordt er snel een koud washandje opgelegd of eroverheen gespoten met een koude straal water. Seksualiteit is een van de belangrijkste levensbehoeftes maar op deze manier wordt het genegeerd en niet erkend.”

Wat wil je veranderen? 

“Het gesprek over seksualiteit tussen zorgpersoneel en cliënten moet uit de taboesfeer. Het zou de norm moeten worden dat je aan iemand in een voortgangsgesprek kan vragen waar seksuele behoeftes liggen, zodat je die persoon verder kan helpen. Graag zou ik zien dat hier binnen de studie verpleegkundige aandacht aan wordt besteed. Ik wil graag dat er een waterdicht plan voor sekskwaliteit wordt opgenomen in de zorg.”

Waarom is een bezoek aan of van een sekswerker niet genoeg?

“Bij sommige cliënten is dit natuurlijk wel genoeg, maar niet iedereen zit te wachten op een sekswerker. Bij een sekswerker is het vaak zo dat er wordt gezorgd voor een climax en daarna gaat zo’n persoon weer weg. Soms willen mensen liever een stukje educatie. Dat is iets wat nog mist en waar Endorfine zich op focust.”

"Ik hoop sekszorg uit de taboesfeer te halen en aandacht te creëren voor intimiteit voor mensen die dat nodig hebben maar daar niet snel toegang tot hebben.”

Wat voor reacties heb je gekregen?

“Ik kreeg veel positieve reacties van mensen uit de zorg. Veel mensen hadden er niet over nagedacht of wisten niet hoe ze het probleem dat er nu is moeten aanpakken. Natuurlijk heb ik op social media ook negatieve reacties voorbij zien komen. Mensen die me uitschelden of zeiden dat ik eerst maar eens een vergoeding voor iets anders moest regelen binnen de zorg. Ook las ik dat ik geld zou verdienen over de rug van een ander, terwijl Endorfine niet winstmakend is. Ach, meestal zijn dat soort reacties van mensen die sneller reageren dan lezen.”

Hoe ziet de toekomst voor Endorfine eruit?

“Momenteel ben ik druk bezig om Endorfine op te starten en goed personeel te vinden. Dat is best een uitdaging. Door de hoeveelheid berichten kwam ik erachter dat de behoefte groter is dan gedacht. Ik hoop binnen een jaar met een team de eerste mensen te helpen en de zorg een stukje mooier te maken op het gebied van seksualiteit. Ik hoop op deze manier sekszorg uit de taboesfeer te halen en aandacht te creëren voor intimiteit voor mensen die dat nodig hebben maar daar niet snel toegang tot hebben.”

• Deel