Younes (29) wil jongeren naar de stembus krijgen: ‘Politiek is nu nog een feestje voor theoretisch opgeleide, vaak witte mensen’

“Waarom zou je meedoen aan een systeem dat tegen jou is?”, initiatiefnemer van Represent Jezelf Younes Douari (29) snapt wel dat veel jongeren niet stemmen. Toch probeert juist hij ze te overtuigen om dat wél te doen.

Provinciale wat? Waterschap wie?

Zodra de stempassen op onze deurmatten liggen, realiseren we het ons vaak pas: de verkiezingen komen er weer aan. Op 15 maart kunnen alle Nederlanders van 18 jaar en ouder naar het dichtstbijzijnde buurthuis, sportcentrum of bibliotheek om op hun favoriete politicus te stemmen. Maar, waar stemmen we dit keer eigenlijk voor? Provinciale Staten en Waterschap, klinkt best ingewikkeld. 

Eigenlijk komt het erop neer dat de Provinciale Staten eens in de vier jaar verkozen worden, en die Provinciale Staten zorgen voor de vertegenwoordiging van de burgers per provincie. We stemmen niet op wie er in het bestuur van de provincie komen, maar we stemmen op de mensen die kiezen wie er in het bestuur komen. Snap je het nog? Eén ding is in ieder geval zeker: zij moeten ons gaan representeren. Niet alleen in de provincie, maar ook landelijk. Eén van de taken van de Provinciale Staten is namelijk het kiezen van de leden van de Eerste Kamer. Daar worden de wetten die de Tweede Kamer indient goedgekeurd of afgewezen.

“De niet-stemmende jongeren ervaren bepaalde problemen en hebben het gevoel dat de politiek dat niet voor hen gaat oplossen"

Dan zijn er ook nog de Waterschappen. Hier stemmen we wél direct voor het algemene bestuur. Het Waterschap houdt zich bezig met waterbeheer. Dit klinkt misschien onbelangrijk, maar vergis je niet: zij beheren de dijken en sluizen die ervoor zorgen dat ons land niet overstroomt en (hopelijk) niet al teveel uitdroogt. Ook laten ze afvalwater zuiveren en regelen ze dat natuurwater schoongehouden wordt voor mens en dier. Zij zorgen er dus voor dat jij in de zomer lekker buiten kan zwemmen.  

Jongeren stemmen weinig

De Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen leven weinig onder de jongeren, blijkt onder andere uit dit recente onderzoek van Ipsos. Het onderzoek, dat eind februari is uitgevoerd, laat zien dat minder dan de helft van de jongeren van 18 tot en met 34 jaar van de Provinciale Statenverkiezingen afweet. De bekendheid van de Waterschapsverkiezingen is nog kleiner: slechts 26% weet dat deze bestaat. 

Dat is niet zo gek, volgens de 28-jarige Sietske Zweegman, onderzoeker en docent van Hogeschool Inholland. De opkomst van jongeren bij verkiezingen is structureel laag. Sietske: “Vorig jaar bij de gemeenteraadsverkiezingen kwam 40% van de stemgerechtigde jongeren opdagen. We weten natuurlijk pas of dit percentage is gestegen of gedaald na deze verkiezingen.”  

Oké, het is vrij duidelijk: jongeren stemmen niet. Of beter gezegd, nog niet genoeg. Maar hoe komt dat nou? Younes (29) is mede-oprichter van het initiatief Represent Jezelf, waarmee hij door dit soort toffe campagnes jongeren probeert te motiveren om te gaan stemmen. Volgens hem is er op dit moment een te grote kloof tussen de politiek en de jongeren: “De niet-stemmende jongeren ervaren bepaalde problemen en hebben het gevoel dat de politiek dat niet voor hen gaat oplossen. Waarom zou je meedoen aan een systeem dat niet voor jou werkt of sterker nog, tegen jou is?” 

Het onderzoek van Sietske bevestigt deze gedachtegang: de jongeren hebben niet veel vertrouwen in de politiek. Mede omdat ze zich niet goed herkennen in de huidige partijen. Sietske: “Het voelt voor hen als een speelveld waar regels gelden die zij niet kennen. De jongeren denken dat ze er niet bij horen. Iets wat ik vaak hoorde tijdens mijn onderzoek: ‘De politiek is er niet voor mij’.” 

"Als wij niet stemmen, krijgen we nooit onze mensen op de juiste plekken”

Uit het onderzoek van Sietske blijkt niet alleen dat de niet-stemmende jongeren weinig vertrouwen hebben in de politiek, maar ook in zichzelf. “Ik merkte dat de jongeren waar ik mee sprak best wel veel bezig waren met maatschappelijke onderwerpen, door kunst of muziek. Maar zodra we het hadden over politiek, dan zeiden ze vrijwel direct dat ze daar niet over mee kunnen praten. Terwijl ze dat dus eigenlijk al deden. Deze jongeren hebben het idee dat je super goed geïnformeerd moet zijn voordat je mee kan doen met de politiek en je stem echt van invloed is.” 

Represent jezelf, zodat iemand anders het ook voor je kan doen

Het initiatief van Younes, Represent Jezelf, laat zien dat het helemaal niet nodig is om veel know-how te hebben van politiek om eraan mee te kunnen doen. Het collectief bestaat uit verschillende jongeren die zelf weinig kennis van politiek hebben. Younes: “We zijn sociale ondernemers, creatievelingen, eigenlijk van alles. Niemand van ons werkt in de politiek of doet iets met politiek.” 

De reden waarom zij besloten om Represent Jezelf te starten, was omdat zij merkten dat er een grote desinteresse naar de politiek was binnen hun eigen gemeenschappen: “We vinden de desinteresse ook wel terecht eigenlijk. Politiek is echt een feestje voor theoretisch opgeleide, over het algemeen witte mensen. Jongeren die praktisch opgeleid zijn of jongeren van kleur worden niet genoeg begrepen. Eén van de redenen daarvoor is ook omdat wij niet stemmen. Als wij niet stemmen, krijgen we nooit onze mensen op de juiste plekken. Zo houdt het elkaar in stand.”   

Precies: als we niet stemmen krijgen we sowieso niet de mensen die wel voor ons kunnen en willen vechten op de plekken waar zij invloed hebben. Dit is één van de vele redenen om wel te gaan stemmen. Mocht je nog niet helemaal overtuigd zijn, dan heeft Younes hier nog vijf andere redenen:  

1. Politiek is een spel en zonder stem kan je sowieso niet meespelen. Stel: je speelt voetbal. Dan kies je er toch ook niet voor om langs de zijlijn te staan en toe te kijken? Dat maakt de kans dat je verliest alleen maar groter. Eigenlijk heb je al verloren door niet mee te doen. 

2. Zonder jouw stem kunnen de mensen die jou representeren niks voor je fixen. Want als jij net zoals andere jongeren die op jou lijken niet stemt, dan krijgen de mensen die wel wat voor jou willen betekenen te weinig macht. 

3. Als je niet stemt, hoeft niemand rekening met je te houden. Er wordt alleen beleid gemaakt voor mensen die aan tafel zitten. Door te gaan stemmen creëer je eigenlijk een plek aan tafel.

4. Politiek begrijpt je nu misschien niet, maar met jouw stem zorg je ervoor dat de politiek je wél gaat begrijpen. Anders laat je het over aan mensen die jou niet begrijpen en dan wordt de afstand alleen maar groter.
   

5. Het hoeft je maar tien minuten te kosten. Eerlijk, wat is tien minuten als je daarmee een verschil kan maken in beleid dat jaren invloed heeft? Mocht je geen tijd hebben om te stemmen door werk of school: je mag officieel een paar uurtjes vrij vragen om te gaan stemmen. Dit heet calamiteitenverlof.
   

Stemmen dus

Voor nu, genoeg goede redenen om wel te gaan stemmen. Represent Jezelf blijft voorlopig in ieder geval niet stilzitten. Younes: “Als het percentage niet-stemmers van onze doelgroep even groot is als het aandeel van de niet-stemmers van andere leeftijdscatogerieën, dan durf ik wel te zeggen dat onze missie geslaagd is.” Echter, op de langere termijn hoopt Sietske dat we een manier kunnen vinden om het dieperliggende probleem op te lossen: “Uit mijn onderzoek werd het vrij duidelijk dat te veel jongeren het gevoel hebben dat hun stem er niet toe doet. Ze worden niet gehoord in het dagelijkse leven en dat uit zich onder andere in het niet-stemgedrag. De vraag zou niet alleen moeten zijn: hoe kunnen we meer jongeren naar de stembus krijgen, maar ook: hoe zorgen volwassenen ervoor dat zij jongeren serieus nemen?

Benieuwd naar het onderzoek van Sietske? Lees de rapportage hier.

• Deel