Terug naar Brandpunt+
Klagers leven gemiddeld korter – dit is hoe je stopt, zegt deze klaagcoach
- Artikel
- 04 okt 2021
- 5 minuten leestijd
Regen in het weekend, vertraagde treinen en avocado’s die nooit eetrijp zijn: journalist Ismay klaagt wat af en ze is niet de enige. Volgens de wetenschap is overmatig zeuren hartstikke ongezond en daarom schakelde ze de hulp in van klaagcoach Bart Flos.
Als je mij moest ranken wat betreft klagen dan zit ik in de absolute top. Ik houd gerust een ellenlange monoloog over het gebrek aan leuke uitgaansplekken in mijn thuisstad Breda of mensen op Marktplaats die een bod doen en vervolgens nooit meer reageren #firstworldproblems.
Ik vind klagen zelf dus heerlijk, maar volgens de wetenschap kun je er beter mee oppassen. Zo blijkt uit onderzoek van Indiana University dat klagen ervoor zorgt dat neuronen in je hersenen anders gaan functioneren. Dat zit zo: je hersenen gaan in steeds negatievere patronen denken, waardoor je dus nog méér kunt en gaat klagen. Hallo, vicieuze cirkel.
Een ander onderzoek aan de Universiteit van Pennsylvania van psycholoog en professor Martin Seligman blijkt dat mensen die veel klagen minder succesvol zijn, korter leven, vaker ziek zijn en minder vrienden hebben. Kortom, er blijken geen topsporters in het klaagspel.
Aard van het beestje
Het is duidelijk: ik moet minder klagen. Misschien zijn de feestjes in Breda niet mijn ding, maar in Amsterdam wel. Alleen is parkeren daar reteduur. En een treinkaartje ook. Nevermind.
Ik bel klaagcoach en veranderspecialist Bart Flos op voor advies. Hij deed onderzoek naar waarom we zo ontzettend veel zeuren en schreef zijn bevindingen op in Het anti-klaagboek: Eerste hulp bij zeuren en zaniken. Kan hij mij laten stoppen met klagen?
Bart legt uit dat klagen in de aard van het beestje zit. We kijken van nature wat er niet goed gaat. “Vroeger was dat nodig om te overleven. Nu zijn we nog steeds geneigd om te kijken naar het negatieve en we moeten moeite doen om dat uit te schakelen”, vertelt de klaagcoach. “Bijna iedereen heeft dezelfde behoefte aan klagen maar dit wordt vervolgens cultureel versterkt of gedempt”.
Bart: “Ik generaliseer nu een beetje, maar in Nederland hebben we het hart op de tong en daarom houden we van een stevig potje klagen. Een Engelsman, Japanner of Belg heeft dezelfde klaagbehoefte maar zal het heel anders brengen.”
Drie manieren van klagen
Volgens de klaagcoach zijn er drie verschillende soorten manieren van klagen en hebben ze allemaal een eigen anti-klaagvorm, een manier om ermee om te gaan of om op mensen zoals mij te reageren. We zetten ze voor je op een rijtje:
Treuren: een geaccepteerde vorm van klagen. Dit doen we bij ziekte, ongeluk, sterven en de dood. Iemand die treurt zullen we van nature troosten.
Betreuren: een terechte klacht uiten. Stel je voor: je bent in een restaurant, de service is top, de biefstuk lekker, maar de aardappels zijn aangebrand. Bart legt uit dat we dan vooral de neiging hebben om alleen te zeggen ‘de aardappels zijn aangebrand’ terwijl je ook kunt zeggen: ‘de biefstuk en de sfeer hier zijn top, maar ik had wel graag een nieuwe portie aardappels.’
Zeuren en zaniken: klagen om het klagen zelf, hetgeen waar ik mezelf schuldig aan maak. Deze vorm van klagen is uiterst besmettelijk; je hebt zó iemand aangestoken. Heb je zo’n persoon voor je? Volgens Bart helpt het om mensen te prikkelen zonder in de rol van de belerende positiviteitsgoeroe te kruipen. “Uit het onderzoek wat ik deed voor mijn boek blijkt dat mensen van zichzelf helemaal niet vinden dat ze klagen, ze vinden anderen klagen. Ik noem dat de klaagparadox. Het heeft dus geen zin om te zeggen ‘stop nou eens met al dat geklaag’. Je kunt beter subtiel polsen wat ze anders zouden willen zien. Of je vraagt ze iets positiefs over de klacht te noemen of er een oplossing bij te bedenken.”
Er is dus een geaccepteerde vorm van klagen en een irritante manier van klagen. Is mijn manier van zeuren en zaniken dan altijd slecht? Volgens de Britse filosoof Julian Baggini is alle belangrijke, sociale vooruitgang begonnen met een klacht. Hij noemt als voorbeelden de burgerrechtenbeweging van Martin Luther King en het verzet van Nelson Mandela tegen apartheid.
“In de basis is klagen goed, het creëert een saamhorigheidsgevoel”, vertelt Bart. “Maar je moet er dus niet in blijven hangen, en jezelf en anderen stimuleren meer in oplossingen te denken. Anders komen we nooit over die barrière heen.”
Impulsieve reactie
Je weet nu welke vormen van klagen er zijn en hoe je met klagende mensen moet omgaan, maar hoe roep ik mezelf tot orde? Bart: “Je hebt het vast weleens gehoord, maar het helpt echt als je langzaam tot tien telt voordat je begint te klagen. Het is vaak een impulsieve reactie.”
Wat volgens de klaagcoach ook helpt, is om naar de positieve kanten te kijken of te denken in oplossingen. Ja, ik moet maanden wachten op mijn keuken maar ik heb ‘m wel voor een goede prijs gekocht en kan nu stap voor stap mijn huis inrichten. Gaat me best goed af toch?
Gelukkig, ik hoef dus niet elke dag Little Miss Sunshine te zijn, maar het is ook niet nodig om elke keer in de huid van Negative Nancy te kruipen. Want eerlijk is eerlijk: huisfeestjes zijn toch de leukste feestjes.
