“Ik ben een Nederlandse klimaatvluchteling”

Emigreren vanwege het veranderende Nederlandse klimaat, you’re alright? Jeroen Linnenbank (54) en zijn vrouw Karin deden het. Ze vertrokken naar Noorwegen. “We misten de strenge winters en willen helemaal off the grid wonen.”

“Ik ben theatermuzikant. In Nederland zat mijn carrière enorm in de lift. Zo heb ik met vele bekende Nederlanders gespeeld, zoals Dolf Janssen. Zulk tof werk en het verdiende onwijs goed. Toch miste er iets in Nederland: de strenge winters. We wilden heel graag weer echt winter ervaren.  Schaatsen, sneeuw en alles wat er bij komt kijken, daar zijn wij dol op. Al jaren werd het telkens warmer in Nederland, waardoor wij ons grootste hobby niet meer konden uitoefenen: schaatsen op natuurijs.”

“Noorwegen kenden we van onze motorvakanties. We hebben één keer een hele grote rit gemaakt door Scandinavië. Na die reis dachten we: Noorwegen is gaaf. Overal haarspeldbochten, wat voor een motormuis top is. En het grootste pluspunt: extreem koude winters.”

“Let’s try, dachten we. Zonder baan in het vooruitzicht en met maar een klein beetje kennis van de taal vertrokken we. Voor de zekerheid had ik een klusbedrijf geregistreerd, zodat ik heitjes kon aannemen. Dat bleek goed idee. Binnen no-time had ik klusjes. Zo heb ik vochtige kelders gesloopt en bij min tien graden bouwstellingen gemonteerd. Mijn vrouw begon als klassenassistent op een school in de buurt, waardoor ze snel de taal oppikte.”

Na de emigratie zijn we radicaler in duurzaamheid geworden.

“Onze fascinatie voor de winter is niet de enige reden om een land met een ander klimaat op te zoeken. We zijn ook echte milieufreaks. Mijn vader was bioloog. Van jongs af aan heb ik van hem meegekregen om te genieten van de natuur en er netjes mee om te gaan. Ik ben altijd één van de duurzaamsten van mijn vriendengroep geweest. In 1997 hadden we al zonnepanelen.”

“Na de emigratie zijn we hier nog radicaler in geworden. Noorwegen biedt veel meer kansen om duurzaam te leven. In ons eigen huis hebben we naast zonnepanelen ook een warmtepomp die op 120 meter diepte bergwarmte-energie haalt. Daarnaast hebben we een elektrische auto, een eigen watervoorziening en verbouwen we onze eigen groente in de moestuin.”

“In Nederland ervoer ik vaak blokkades, door ruimtegebrek, regels en lang op zich wachtende vergunningen. Je kon niet zomaar overal een gat in de grond boren. Of zomaar zonnepanelen op je dak leggen. Hier krijg ik voor duurzame aanpassingen een forse subsidie. En doordat ik rijd in een elektrische auto hoef ik bijvoorbeeld geen parkeer- en tolkosten te betalen.”

“Door de gunstige ligging kan Noorwegen ook veel duurzamer zijn dan Nederland. Er is hier veel water, kijk naar de fjorden. 99% van de stroom is hernieuwbaar, doordat die stroom voornamelijk afkomstig is uit waterkracht.”

“Het geeft een goed gevoel om zo duurzaam te kunnen zijn. Natuurlijk kan niet iedere Nederlander naar Noorwegen emigreren om duurzamer te worden. Ik geloof dat je altijd je best kan doen om beter te worden, waar je ook ter wereld leeft. Zo letten wij nog steeds goed op afval scheiden. Eens per maand gaat er een vuilniszak de deur uit.”

Het is een utopie dat zomaar de oliekraan wordt dichtgedraaid, maar ik vind wel dat er iets moet veranderen.

“Vaak staat Noorwegen hoger dan Nederland op ranglijsten van duurzaamste landen ter wereld. Toch is één ding paradoxaal van Noorweegse overheid: de verkoop van olie. Noorwegen is van oorsprong een arm land, totdat er eind jaren zestig olie werd gevonden. Het oliegeld houdt het land draaiend en de Noren zijn er aangewend. Dat zit me dwars. Het is een utopie dat zomaar de oliekraan wordt dichtgedraaid, maar ik vind wel dat er iets moet veranderen. Zo’n mooi land met alle mogelijkheden voor een goede zorg voor klimaat en milieu, maar ondertussen wordt er vrolijk naar nieuwe oliebronnen geboord.”

“Om de Noren bewuster te maken van hun ‘olieprobleem’, heb ik mijn oude nieuw leven ingeblazen. Ik heb een theatervoorstelling over de energietransitie gemaakt voor middelbare scholieren. Hierin laat ik de pijnlijke kant zien van de Noorse duurzaamheidstransitie en oliehandel. Dat doe ik op een positieve manier, door te informeren en inspireren. Ik probeer jongeren bewust te maken welke invloed ze hebben en geef ze handvaten om zelf aan de slag te gaan.”

“Eén van de eerste foto’s die ik laat zien tijdens die voorstelling is er één van mij op de motor. Ja, ik heb een grote mond over het klimaatprobleem, maar ik stoot ook CO2 uit met mijn hobby. Je hoeft niet alles meteen perfect te doen. En dat is volgens mij een belangrijke les, want ik zie jongeren daarin vastlopen. Kijk niet eerst naar de grote dingen, maar kijk wat je er zelf aan kunt doen.”

Wij zijn niet gevlucht.

“Ik sta hier bekend als ‘de Nederlandse klimaatvluchteling’. Die naam heb ik gekregen van Noorse collega. Ze was verwonderd over de reden van onze emigratie. Ik ben niet blij met die titel, want er zijn mensen die zijn gevlucht wegens klimaatrampen. Wij zijn niet gevlucht. We hadden het in Nederland naar ons zin, maar hier waren nieuwe mogelijkheden voor een beter leefklimaat. Een luxepositie voor ons.”

“Ik ben een van de eerste Nederlanders die emigreert om klimaatredenen. Ik denk dat er in de toekomst meer mensen volgen. Als ik bijvoorbeeld in Limburg zou wonen, waar elk jaar kelders onderwater lopen, zou ik achter mijn oren krabben. Wil je daar blijven? Maar denk ook aan Nederlandse boeren. Er zijn al veel jonge boeren die uitwijken naar Denemarken of Polen, vanwege de Nederlandse fosfaatregels en ruimtegebrek.”

“Of wij ooit terug gaan Nederland? Nee. Behalve als er weer elk jaar een Elfstedentocht komt. Maar dat gaat nooit gebeuren. Ik hoop dat hier mijn grote droom werkelijkheid wordt: off the grid wonen. Oftewel: ons huis helemaal autonoom maken. We missen alleen nog onze eigen stroomvoorziening, dus we zijn een eind op weg. In Nederland hadden we dit nooit voor elkaar gekregen.”

• Deel