Terug naar Brandpunt+
Zo lossen we het probleem van etnisch profileren op
- Even bellen met
- 06 sep 2016
- 4 minuten leestijd
De Nederlandse politie erkent dat etnisch profileren vaak voorkomt en een probleem vormt. Onze Jeroen Pen belde met Nawal Mustafa (1985), projectmedewerker etnisch profileren bij Amnesty International Nederland.
Hoewel bij monde van woordvoerders en politici jarenlang werd verkondigd dat het wel meeviel met dat etnisch profileren in Nederland, blijkt uit een intern onderzoek van de Eenheid Oost-Brabant iets heel anders. Eén op de vijf agenten gaf desgevraagd aan bepaalde etnische groepen vaker aan te houden ter controle. Ondertussen staan in een onderzoek naar studenten van de Politicieacademie citaten als: “Uiterlijke kenmerken beïnvloeden mij wel degelijk om iemand te controleren.. Het gaat vaak om Marokkanen en andere buitenlanders.” In een reactie gaf korpschef Ruud Bik aan dat etnisch profileren inderdaad vaak voorkomt, al weigert hij het probleem als structureel aan te merken.
Hoe belangrijk is het dat dit naar buiten komt?
“Enorm. Wij waarschuwden in een rapport uit 2013 al over de omvang van het probleem. Vanaf het begin zeiden we: dit overstijgt het niveau van incidenten. Daar krijgen we nu eindelijk de bevestiging van, met de kanttekening dat het hier specifiek om Oost-Brabant gaat en over de rest van het land geen gegevens zijn.”
Het is dus een structureel probleem?
“Weet je, dat interesseert me vrij weinig. Het moet maar eens afgelopen zijn met de discussie of het incidenten zijn of structureel. Het goede nieuws is dat eindelijk wordt erkend dat er überhaupt een probleem is. Je hoeft nu niet meer aan te komen met: dat is gewoon de patseraanpak (een beleid waarbij jonge mensen met opvallend dure auto’s en/of juwelen vaker staande worden gehouden, red.). Nee, dat is het niet, want die patseraanpak zou op jou bijvoorbeeld niet van toepassing zijn. Etniciteit is de doorslaggevende factor. Bij Jeroen Pen zullen agenten eerder denken: die heeft vast een rijke vader, of een dik verdiende lease-auto. Maar bij etnische minderheden zoals Typhoon gaat men ervan uit dat hij in zo’n bak rijdt omdat hij crimineel is. Nu de politie toegeeft dat er een probleem is, kunnen we eindelijk aan een oplossing gaan werken.”
De politie onderneemt naar eigen zeggen al het nodige.
“Ja, maar dat zit allemaal op het vlak van training en bewustwording. Begrijp me niet verkeerd, dat is goed en lovenswaardig. Maar uit de door Brandpunt gepubliceerde gegevens blijkt dus ook dat nieuwelingen die onbevlekt binnenkomen, van mening veranderen als ze getraind worden door meer ervaren agenten. Als je langer bij de politie zit, wordt de kans dus groter dat je je schuldig maakt aan discriminatie. Het lijkt diep in de cultuur van het korps te zitten.”
Hoe lossen we dat op?
“Per direct pilots draaien met stop-formulieren. Die vult de agent al dan niet digitaal in na het staande houden van een burger. De gegevens van burger en agent staan erop, evenals de reden van de controle en de wettelijke grond. De burger krijgt hier later een afschrift van toegestuurd, zodat hij een klacht in kan dienen. Nu wordt het controle-gedrag niet gemonitord, maar door stop-formulieren kan je precies zien hoe vaak etnische minderheden worden aangehouden zonder aanleiding. Dan krijgen we eindelijk zicht op het functioneren van agenten.”
Dat klinkt goed, maar is het niet ook veel extra bureaucratie en moeten we niet tegen etnische registratie zijn?
“Niet als het wordt aangewend om discriminatie tégen te gaan. En bureaucratie is in onze rechtstaat nu eenmaal een instrument om corruptie en fraude mee te bestrijden. Ik zie het probleem niet. Gelukkig buigen een aantal gemeentes zich al over een pilot.”
Zijn er plaatsen waar ze al volgens deze methode werken?
“In Londen doen ze het al heel lang, in Spanje is recentelijk ook een pilot geweest. De aanname dat minderheden vaker worden aangehouden, bleek te kloppen. Agenten werden daar bewust van en gingen er rekening mee houden. En wat bleek: hoewel ze minder controles uitvoerden, steeg het vangstpercentage. Door discriminatie aan te pakken, werd de effectiviteit van het korps juist verhoogd. Het is het enige middel waarvan bewezen is dat het werkt tegen etnisch profileren.”
Illustratie: Hannah Vischer
