Nog steeds wordt het belachelijk maken van monolid ogen (lees: een Aziatische oogvorm) genormaliseerd. Make-up artist Xiu Yun Yu (41) is dit meer dan zat en brengt met haar foto-expositie ‘Project Monolids’ een broodnodige ode aan het monolid-oog.
Als Nederlander met Indonesische roots weet ik hoe het is om rotopmerkingen over je ogen te krijgen. ‘Spleetoog’, ‘kun je wel goed zien’, ‘poepchinees’: in mijn jeugd heb ik alle niet-grappige klassiekers voorbij horen komen. Tegelijkertijd las ik in Nederlandse modebladen hoe je met make-up je ogen groter kon laten lijken. Iedere ochtend paste ik de trucjes voor Bambi-ogen toe: wit oogpotlood in mijn waterlijn, witte oogschaduw in mijn ooghoeken en vooral veel mascara en eyeliner. Ik vond mijn ogen niet lelijk, maar ik dacht gewoon dat ik mijn ogen groter moest laten lijken.
Helaas zijn er veel mensen met een gelijksoortig – en vaak nog pijnlijker – verhaal. Veel mensen van Oost-Aziatische komaf krijgen door pesterijen en een gebrek aan diversiteit in media, films, series en boeken van jongs af aan mee dat hun ogen niet mooi zijn. Het komt zelfs voor dat mensen cosmetische chirurgie toepassen om te voldoen aan schoonheidsidealen die gedeeltelijk zijn beïnvloed door de westerse wereld.
Zo vinden er in Zuid-Korea, het epicentrum van plastische chirurgie, per jaar ongeveer één miljoen cosmetische ingrepen plaats, waarvan de dubbele ooglid correctie het meest populair is. Hierbij wordt de huid van het bovenste ooglid veranderd en vaak ook deels verwijderd met grotere ogen als resultaat. In landen als China en Japan is deze ingreep ook populair. Volgens de South China Morning Post hebben miljoenen jongeren in China een dubbele ooglid correctie gehad en in 2017 ondergingen 187.000 Japanners deze ingreep.
Eyeshaming
Model Lanxiang Vermeulen (21) – ze deed modecampagnes voor onder andere Bershka, Elle en Most Wanted – herkent zichzelf in mijn verhaal. Als puber baalde ze van de vorm van haar ogen. “Op de middelbare school,” vertelt Lanxiang, “merkte ik dat jongens vooral een crush hadden op meiden met blauwe ogen en blond haar. Als ik in de spiegel keek voelde ik me onzeker. Ik wilde óók grote ogen. Vaak heb ik hardop gezegd hoe lelijk ik mijn ogen vond.”
Wat zijn monolids?
Mensen met een dubbel ooglid hebben een lijn op het midden van hun ooglid. Bij mensen met een monolid zit dit lijntje dichter bij de wimperrand. Het kan ook dat je het lijntje niet ziet, omdat de huid van het ooglid over de wimperrand heen valt.
Aan dat beeld van lelijke ogen moest wat gebeuren, vond make-up artist Xiu Yun. Zij wil de generatie van nu helpen om hun ogen te omarmen. Daarom begon ze in 2020
Project Monolids, een initiatief dat monolids juist viert en eyeshaming bespreekbaar maakt. “Ik weet nog dat ik een filmpje zag waarin iemand liet zien hoe ze met tape een dubbel ooglid maakte. Ik vond het stom. Stom dat het normaal is om dit soort tips te delen en stom dat veel Oost-Aziatische mensen nog steeds niet houden van hun eigen ogen.”
Xiu Yun wilde graag iets doen voor de Aziatische community en begon samen met fotografen Jani Yu en Angela Huizer met het fotograferen van Aziatische mensen met monolids. Van alle dertig modellen werden er twee portretfoto’s geschoten: één zonder eyeliner, mascara of andere opsmuk en een foto met kleurrijke make-up rondom de ogen. Op iedere foto staat de schoonheid van het oog centraal.
Pesterijen en gebrek aan rolmodellen
Het is een mooi initiatief, maar ergens is het ook pijnlijk dat dit nog steeds nodig is. Xiu Yun: “Het was daarom soms ook zwaar om hieraan te werken. Op dagen dat ik niet lekker in mijn vel zat, bleef ik me afvragen waarom we nog steeds te maken hebben met eyeshaming."
Als tiener was Xiu Yun namelijk ook onzeker over haar ogen. Waar Lanxiang vooral een gebrek aan representatie miste - ze zag zichzelf immers nooit terug in films, series en boeken – ging het bij Xiu Yun gepaard met pesterijen.
“Op de basisschool werd ik gepest”, herinnert Xiu Yun zich. Het in de klas zingen van ‘Hanky Panky Shanghai’ tijdens verjaardagen was traumatisch voor haar. “Dan trok iedereen zijn ogen strak naar mij en dan zeiden ze: ‘Oh jij hoeft dat niet, jij hebt dat al’.”
Op de middelbare school kreeg Xiu Yun vooral te maken met de heersende schoonheidsidealen. “Op televisie en in westerse bladen zag ik alleen witte vrouwen met blond of bruin haar en blauwe ogen. Ik herkende mezelf ook niet in Chinese magazines en films. Daar waren alle vrouwen heel slank, poppig en hadden ze grote ogen met dubbele oogleden. Ik miste representatie in beide werelden.”
Die onzekerheid werd volgens Xiu Yun alleen maar erger toen ze ouder werd. Net als ik stak ze veel tijd in haar make-up, en ook zij probeerde haar ogen groter te laten lijken. Xiu Yun: “Ik gebruikte veel eyeliner waardoor de vorm anders werd. Ik heb ook wel eens dubbele ooglidtape gebruikt, dit zijn speciale stickers waarmee je ogen groter lijken. Mijn ogen zagen er nooit zo uit als die van mijn klasgenoten, ze leken eerder gecamoufleerd. Maar ik vond alles beter dan mijn ogen zonder make-up. Zelfs als dat betekende dat ik erbij liep als een panda.”
Verandering in de mode-industrie
Xiu Yun en Lanxiang hadden qua zelfverzekerdheid misschien wel baat gehad bij meer representatie, maar zijn blij dat er nu meer verandering komt. Ze werken alle twee in de mode-industrie en zien dat onder andere modebladen diverser worden. Lanxiang: “In het begin van mijn modellencarrière gebeurde het een keer dat iemand niet wist hoe ze mijn ogen moest opmaken. Uiteindelijk stond ik alleen met foundation en lippenstift voor de camera. Nu zie ik dat steeds meer make-upartiesten wél Oost-Aziatische modellen kunnen opmaken.”
Xiu Yun ziet ook dat er steeds vaker modellen van kleur in haar stoel zitten. “Vijf jaar geleden was dat anders. Ik weet nog dat ik een keer een Oost-Aziatisch model sprak en dat ze vertelde dat een modellenbureau tegen haar zei: ‘We kunnen je niet aannemen want we hebben al een Aziatisch model’. Hoe raar? Alsof alle Aziaten op elkaar lijken. Wij komen ook in verschillende kleuren en maten. Azië betekent niet alleen China. Sri Lanka bijvoorbeeld is ook Azië en een deel van Rusland ook. De mensen die daar wonen lijken echt niet allemaal op elkaar.”
Een expositie als ‘Project Monolids’ draagt een steentje bij om het stereotiepe beeld te veranderen. “Zolang kinderen en zelfs volwassenen worden gepest met de vorm van hun ogen en er zowel hier als in het Oosten wordt verwacht dat onze ogen voldoen aan onhaalbare schoonheidsidealen, zullen dit soort initiatieven nodig zijn”, zegt Xiu Yun.
“‘Project Monolids’ gaat geen problemen de wereld uit helpen, maar hopelijk draagt het wel bij aan bewustwording en het vieren van monolid ogen. Gewoon oké zijn met de vorm van je ogen is namelijk niet genoeg, je moet ze omarmen. Zo kunnen we een voorbeeld zijn voor de volgende generatie.”
Alle dertig gefotografeerde modellen zijn momenteel mét hun persoonlijke verhaal te zien in de foto-expositie ‘Project Monolids’, die je tot en met 30 november 2022 kunt zien in bibliotheek Amstelland in Amstelveen. Beeld: Angela Huizer en Jani Yu
Ismay Gijsen
Oud-redacteur Brandpunt+
Terug naar Brandpunt+
