Het absurde verhaal van een kruimeldief die twee Van Goghs jatte

Documentairemaker Vincent Verweij vertelt: "Als dit een film was geweest, hadden mensen het ongeloofwaardig gevonden."

Vandaag keren twee schilderijen terug naar het Van Gogh Museum. Die meesterwerken werden vijftien jaar geleden door beroepscrimineel Octave ‘Okkie’ Durham gestolen. Over een paar jaar zie je het verhaal van de diefstal misschien wel op het witte doek terug als een opgeblazen Hollywood-versie van de Brandpunt-uitzending van 21 maart. In de aftiteling gaat dan een dikke special thanks uit naar onderzoeksjournalist en maker Vincent Verweij.

Want de onthulling van Okkie als de dader begint bij hem. Verweij vertelt:

“Anderhalf jaar geleden ontmoette ik Okkie bij ex-crimineel en crimeblogger Martin Kok thuis. We raakten aan de praat. Al snel vertelde hij me over zijn veroordeling voor de twee gestolen Van Goghs. Hij moest wel een schadevergoeding van €350.000 aan het museum betalen, zei hij, maar bleef volhouden dat hij onschuldig was. Hij wilde op zoek gaan naar de schilderijen om zijn schuld af te komen. Over die zoektocht besloot ik een film te maken.”

“Toen ben ik het vonnis tegen Okkie gaan lezen. Daar stond zoveel bewijs in dat ik niet geloofde in zijn onschuld. Ik voelde dat het een kwestie van tijd en vertrouwen was voordat Okkie de waarheid zou vertellen. Of je nu zegt dat je een journalist of een filmmaker bent; criminelen denken in de eerste instantie altijd dat je een ‘stille’ bent – dat je politie bent. En inderdaad: na drie maanden bekende Okkie dat hij het toch gedaan had – iets wat hij in veertien jaar alleen aan zijn vader had verteld. Zelfs zijn vriendinnen wisten het niet. Zijn dochter ook niet.”

“Okkie’s verhaal is zo absurd, dat mensen het ongeloofwaardig hadden gevonden als het een film was geweest. De crimineel Cor van Hout die de Van Goghs van hem wilde kopen en op de dag van transactie werd doodgeschoten; de uiteindelijke koper – een onbekende coffeeshophouder in Amsterdam – die uitgroeide tot een van de grootste maffiabazen in Italië. Zoiets kan je niet verzinnen.”

“Ik keur natuurlijk af wat Okkie heeft gedaan. Hij had met zijn poten van ons nationale erfgoed moeten afblijven. Voor hem zijn de Van Goghs niet heel anders dan de plasmaschermen die hij daarvoor jatte. Omdat ‘ie de ballen verstand van kunst heeft, realiseerde hij niet dat de schilderijen onvervangbaar zijn. Dat besef ontstaat nu heel langzaam.”

“In de documentaire vertelt hij dat het stelen in zijn genen zit. Het is een verslaving, maar ik geloof dat hij ervan af kan komen. Okkie is nu vijfenveertig en de criminaliteit heeft hem meer ellende dan geluk gebracht. Zijn dochter heeft net bij TopNotch een platencontract getekend en hij wil haar laten zien dat hij haar muziekcarrière kan helpen. Als chauffeur, ofzo.”

• Deel

Maarten van Gestel