Manouk (26) maakt overleden mensen op: ‘Ik ga pas naar huis als de familie zegt dat het oké is’

De laatste blik op je overleden dierbare blijft je de rest van je leven bij. Best fijn dus, als de lelijkheid van de dood nog heel even uitgesteld kan worden. Daar zijn overledenenverzorgers voor: Manouk (26), bijvoorbeeld. Zij werkt sinds drie jaar bij een uitvaartonderneming als postmortale make-upartiest.

Als Manouk en haar collega’s voor de deur staan bij een klant, krijgen ze vaak te horen: “Wat mooi dat hier twee jonge meiden staan, in plaats van oude mannen in zwarte pakken!” Maar de stereotypes over begrafenisondernemers kloppen allang niet meer, ziet Manouk ook in haar directe omgeving. “Doordat jonge mensen meer mensen zoals henzelf in deze branche zien, wordt hun interesse ook aangewakkerd, denk ik. Bij ons werken in ieder geval ieder jaar meer jonge mensen.”

Voor haar was het een vriendin van haar moeder die in de uitvaartbranche werkte, die haar inspireerde om hetzelfde te doen. Manouk is een echte Westlander uit een tuindersfamilie, en werkte jaren in het tuinbedrijf van haar ouders. Drie jaar geleden startte ze, na haar opleiding Uitvaartverzorging, als postmortale make-upartiest bij een uitvaartondernemer in Den Haag. 
“De eerste keer dat ik een overleden persoon opmaakte, was het natuurlijk onwennig. Maar ik neem het nooit mee naar huis. Het klinkt misschien oneerbiedig, maar je moet ook doorgaan.”

Nadat de schouwarts is langsgeweest bij een overledene en alle andere protocollen zijn doorlopen, zijn Manouk en haar collega’s meestal de eersten die de nabestaanden zien. “Soms zijn families heel verdrietig, en dan kunnen ze altijd met ons praten. Er zijn ook mensen die er wat koeler instaan en zeggen: ik laat jullie wel je werk doen.” 

Tevreden blik
Bij aankomst vraagt Manouk eerst om een foto van de overledene, als referentie voor waar ze naartoe werkt. Dan wast en verzorgt ze de overledene, en pakt ze haar visagiedoos erbij. Er is veel om rekening mee te houden: een dood lichaam gedraagt zich anders dan een levend lichaam. Het bloed trekt bijvoorbeeld weg uit het gezicht, en er condenseert vocht uit het lichaam – zo’n 1 liter per dag. Daardoor kan make-up gaan uitlopen.

“Als je dood bent word je grauwer, en kunnen er paarse vlekjes en andere verkleuringen ontstaan. Je neus wordt ook spitser, en de mimiek verdwijnt natuurlijk van je gezicht. Rimpels trekken trouwens ook weg. Als make-upartiest kun je iemand niet laten lachen, maar we proberen de overledene wel een tevreden blik te geven, onder andere door de mond dicht te doen.”

Special effects
Meestal volstaat normale make-up, maar soms is er betere maskering nodig, bijvoorbeeld omdat het lichaam van de overledene ernstig beschadigd is.

Op den duur wil Manouk ook grime en special effects leren. Dat is gelukkig maar heel soms nodig, zegt ze. “We komen natuurlijk bij alle soorten overlijdens, dus ook zelfdodingen of verkeersongevallen. Tegen de familie zeggen we zeggen altijd: we gaan ons best doen. En we proberen altijd wel iets te geven. Als iemand bijvoorbeeld heel erg gewond is, maar wel tatoeages heeft die nog netjes zijn, dan laten we die zien. Dan heeft de familie iets tastbaars. En we gaan nooit naar huis voordat de familie tevreden is.”

Jong
Het meest confronterend vindt Manouk het wanneer de overledene nog heel jong is. “Als het iemand van mijn leeftijd is, realiseer ik me goed: we zijn niet onsterfelijk." Haar werk veranderde haar blik op de dood, zegt ze. “Ze zeggen altijd: je leeft maar één keer. Ik denk: je gaat maar één keer dood, maar je leeft iedere dag. Dus maak er wat moois van.”

Maar bang is ze niet. Ze heeft zelfs al nagedacht over haar eigen begrafenis, vertelt ze lachend. “Tijdens mijn opleiding kregen we de opdracht om onze eigen uitvaart uit te denken. Ik grap altijd met mijn wimperstylist: wat je doet, maakt me niet uit. Als mijn wimperextensions er maar op zitten.”

• Deel