Laurien (26) stopte met haar master filosofie en werd hovenier: 'Ik ben nu echt blij met mijn leven'

Hoe hoger opgeleid, hoe beter – dat is het heersende idee. Maar wat als je niet gelukkig wordt van een kantoorbaan? Deze twintigers kozen er na een theoretische opleiding toch voor om met hun handen te werken. "Ik ben heel blij met mijn leven nu."

Tekst: Bas Keemink
Beeld header: Simone Michielsen

Er is een tekort aan vakmensen in Nederland. De aankomende vijf jaar moeten er bijvoorbeeld 981.000 extra huizen gebouwd worden in Nederland. Daar zijn vooral bouwvakkers voor nodig, niet per se meer economen, juristen of communicatie-experts. Toch worden juist de theoretische opleidingen op de universiteit populairder, terwijl het aantal mbo-studenten afneemt.

Toenmalig onderwijsminister Robbert Dijkgraaf pleitte er een aantal maanden geleden voor om de 'hiërarchische’ termen hoog- en laagopgeleid te veranderen naar theoretisch en praktisch opgeleid. Want 'hoog en laag' zou praktische beroepen en opleidingen onbewust onder theoretische plaatsen. Doordat mbo als ‘laag’ wordt gezien, stromen veel mbo-studenten vaak door naar het hbo, aangezien dit ‘beter’ zou zijn. Zo wordt het tekort aan vakmensen in stand gehouden. 

Om op korte termijn aan meer loodgieters, bouwvakkers en hoveniers te komen zouden juist theoretische opgeleiden zich kunnen laten omscholen naar een praktisch beroep, maar die route ligt voor veel mensen minder voor de hand. Wij spraken drie twintigers die deze stap toch hebben gemaakt. "Achteraf gezien heb ik onbewust meegekregen dat je altijd voor het ‘hoogst haalbare’ moet gaan."

Jari:“Op de Zuidas werken alleen maar vakidioten”

Iedere vrijdag zag Jari (28) vanuit zijn kantoor een bouwvakker kibbeling halen en dacht dan altijd, ‘dat wil ik ook!’. Daarom besloot hij na zijn rechtenstudie in Leiden en een korte carrière op de Zuidas om de bouw in te gaan. Helemaal uit de lucht vallen kwam dit niet: zijn ouders werken beiden in de bouw en hij liep al op jonge leeftijd met hen mee. "Vanaf mijn elfde was ik al vaak bezig met schilderen en schuren", zegt hij trots.

Toch studeerde Jari eerst zes jaar rechten, met plezier. "Ik vond studeren echt heel leuk. Tijdens mijn master civiel recht specialiseerde ik mij in insolventierecht, dat gaat over bedrijfsovername en fusies. De stof lag mij goed en daarom ging ik, nadat ik mijn studie afsloot met een gemiddelde boven de acht, gemotiveerd stage lopen bij een advocatenkantoor op de Zuidas. Maar dat viel flink tegen. Bij mijn stagebedrijf werkten allemaal vakidioten die iedere ochtend vroeg begonnen, om vervolgens thuis nog de hele avond rechtszaken te bestuderen en hier dan over wilden bellen."

Jari voelde weinig voor deze mentaliteit. "Tijdens mijn studie vond ik gecompliceerde zaken bij de Hoge Raad interessant. Dit kantoor deed veel van dit soort baanbrekende zaken en daarom dacht ik: ‘hier moet ik zijn’. Het werk was ook heel tof en enorm uitdagend, maar ik wil niet mijn hele leven inrichten op mijn werk."

Vanuit mijn kantoor zag ik elke dag dezelfde bouwvakker lopen. Op vrijdag zag ik hem altijd een visje kopen, want vrijdag is visdag. Dat wilde ik ook

Voordat Jari definitief de bouw inging, werkte hij eerst nog kort als vastgoedmanager, waar hij zich bezighield met de contracten van huurders in winkelcentra. "Dat werk was zo verschrikkelijk saai. Vanuit mijn kantoor zag ik elke dag dezelfde bouwvakker lopen. Op vrijdag zag ik hem altijd een visje kopen, want vrijdag is visdag. Dat wilde ik ook."

Hoewel zijn contract als vastgoedmanager verlengd zou worden, sloeg Jari dit aanbod af. In plaats daarvan schreef hij zich als bouwvakker in bij de Kamer van Koophandel. "In het begin kon ik via mijn vader werken, maar nu werk ik vooral voor een timmerman in Wijk bij Duurstede." Een opleiding hiervoor volgt hij niet. "Houtwerk kan best ingewikkeld zijn en die uitdaging maakt het werk erg leuk. De eigenaar van het houtwerkbedrijf is een echte vakman die me alles leert."

Ondanks zijn carrièreswitch is Jari blij dat hij gestudeerd heeft. "Mijn broertje besloot na een paar maanden studeren al om de bouw in te gaan. Voor mij heeft het zes jaar geduurd voor ik eindelijk wist dat ik gewoon lekker met mijn handen wil werken. Toch had ik mijn studie niet willen missen. Ik heb echt genoten van mijn studententijd. Alleen die studieschuld van 40k is balen."

Maar ook daar maakt hij zich niet al te druk om. "Ik heb een goed uurloon en kan veel uren maken. Een beginnend vakman verdient vaak meer dan een beginnend advocaat." Op zondag baalt hij soms dat hij de volgende ochtend weer vroeg op moet staan, maar dat is hij de volgende dag alweer vergeten. "Als ik maandag de deur uitloop denk ik vaak, ‘ik zit tenminste niet op kantoor’."

Laurien: “Door Instagram ben ik uiteindelijk hovenier geworden”

Laurien (26) ging na de middelbare school Communicatie studeren in Tilburg, maar nu werkt ze als hovenier. Na haar bachelor begon ze eerst enthousiast als producent op festivals. "Aan het begin was dit heel leuk, maar je komt al snel in een rock ’n roll-lifestyle terecht. Lange dagen, ’s nachts werken, weinig pauzes, veel roken en heel veel zuipen. Dat hoeft natuurlijk niet, maar ik ben daar wel gevoelig voor."

Het werk voelde voor Laurien al snel betekenisloos. “Ik wilde graag stil staan bij diepere vragen en daarom begon ik aan een master filosofie. Van meet af aan haalde ik hier goede cijfers. Toch genoot ik niet van mijn leven. Ik vond filosofie qua inhoud superinteressant, maar de universiteit erg stressvol. Na ieder blok kreeg ik een soort overspanningsperiode. Daarom besloot ik om iets langer over deze studie te doen.”

"Op een gegeven moment werd mij de stress toch te veel. Dat was frustrerend", vertelt Laurien. "Eerder voelde ik passie voor de muziekindustrie en toen ik daar mijn werk van maakte, verdween dit langzaam. Datzelfde merkte ik nu ook bij filosofie."

Hoewel ze alleen haar scriptie nog moest afronden, besloot Laurien haar master af te breken. "Ik viel in een enorm gat en moest natuurlijk ook gewoon geld verdienen. Productiewerk wilde ik niet meer doen, dus zocht ik naar communicatiewerk. Dat zijn natuurlijk allemaal kantoorbanen en ik realiseerde me al snel dat ik dat ook echt niet wil."

Ik denk tijdens dit werk nog steeds weleens aan Karl Marx en zijn principe over voldoening

Instagram inspireerde Laurien uiteindelijk om hovenier te worden. "Terwijl ik fanatiek naar werk zocht, toonde Instagram mij opeens verschillende advertenties van hoveniersvacatures en dat paste eigenlijk heel goed bij mij. Blijkbaar kent Instagram mij beter dan ikzelf." Ze vond het nog wel een spannend idee om als vrouw hovenier te worden. "Je weet toch niet zo goed of je als vrouw wordt geaccepteerd in een branche die vooral uit mannen bestaat."

In Tilburg bleek er een hoveniersbedrijf te zijn dat meerdere vrouwen in dienst heeft en daarom informeerde ze daar naar een baan. "Na een week meelopen, tekende ik al mijn contract", zegt ze enthousiast. "Op mijn eerste werkdag bouwden we een vlonder en dat vond ik meteen echt vet. Ik denk bij dit soort werk nog steeds weleens aan Karl Marx en zijn principe over voldoening." Volgens Marx kunnen mensen alleen voldoening in werk ervaren als zij zichzelf terugzien in de objecten of diensten die zij creëren.

"Ik ben heel blij met mijn leven nu", vertelt Laurien stralend. "In mijn vrije tijd ben ik nu nog steeds met filosofie bezig, maar dan op mijn eigen manier en zonder de stress van de universiteit. Ik heb bijvoorbeeld het queer platform Qult opgericht, waarmee we activistische evenementen organiseren in het theater De Nieuwe Vorst in Tilburg."

In haar omgeving kreeg ze tot nu toe ook alleen maar positieve reacties over haar huidige werk. "Mijn familie is sowieso heel relaxed en heeft altijd zoiets van ‘joh, je doet maar waar je zelf zin in hebt’. Achteraf gezien heb ik wel onbewust uit de samenleving meegekregen dat je altijd het ‘hoogst haalbare’ moet nastreven. Na mijn middelbare school heb ik nooit nagedacht over het mbo en dat is zonde, maar gelukkig heb ik nu toch ingezien waar ik gelukkig van word."

Merel: “Van jongs af aan wilde ik brandweervrouw worden”

Merel (24) droomde al heel haar leven van de brandweer en daarom wilde ze zich, na haar studie Kunstmatige Intelligentie aan de Universiteit van Amsterdam, inschrijven als vrijwilliger. Maar dit was tot haar teleurstelling niet mogelijk. "In grote steden moet de brandweer zo vaak uitrukken dat er altijd een ploeg aanwezig moet zijn op de kazerne en daarom werken ze niet met vrijwilligers", vertelt ze.

De brandweer zet ze daarom uit haar hoofd en ze begint aan een kantoorbaan. "Dit kantoorleven viel behoorlijk tegen. Na een half jaar heb ik dat daarom maar opgegeven en schreef ik mij alsnog in voor de brandweeropleiding. Deze opleiding duurt een half jaar en je krijgt dan ook al betaald. Ik ben nu een jaar officieel brandweervrouw.”

Tijdens deze opleiding was ze de enige vrouw en aan het begin op de kazerne ook. Inmiddels werkt er op de kazerne ook nog een andere vrouw.  "Je merkt natuurlijk wel dat er voornamelijk brandweermannen zijn en misschien kan niet elke vrouw daar even goed tegen. Zelf heb ik me daar in ieder geval nooit zorgen om gemaakt en ik heb het vanaf het begin enorm naar mijn zin."

Op feestjes merk ik dat mensen het heel cool vinden

Van de buitenwereld krijgt Merel vooral leuke reacties. "Op feestjes merk ik dat mensen de brandweer heel cool vinden en vaak vragen mensen dan of ik met een paal naar beneden glij." Die clichématige vraag moet ze negatief beantwoorden. "Er is een keer iemand door zo’n gat naar beneden gevallen, dus is er besloten dat we ze niet meer mogen gebruiken. Maar ze staan er nog wel en ik heb ze natuurlijk wel een keer stiekem gebruikt."

Merel is in haar vrije tijd nog wel altijd bezig met kunstmatige intelligentie. "Ik heb samen met een oud-studiegenoot een tool ontwikkeld die Nederlandse AI-teksten detecteert. Dit verkopen we aan middelbare scholen, zodat ze kunnen zien of leerlingen AI gebruiken." Dit betekent niet dat Merel op korte termijn weer wil stoppen bij de brandweer. "Bij de brandweer werken we in 24-uursdiensten. Als ik meerdere diensten per week heb kan dat heel zwaar zijn. Maar andere weken heb ik maar één dienst en dan heb ik tijd over en vind ik het fijn om ook hiermee bezig te zijn."

Bovendien mag je vaak maar twintig jaar bij de brandweer werken. "Het is zowel fysiek als mentaal heel zwaar, waardoor veel mensen PTSS of andere mentale problemen krijgen. Om dit te voorkomen krijgen we een contract van maximaal twintig jaar en wordt er van iedereen verwacht om nog een tweede carrière te beginnen. Daarom vind ik het wel fijn om nu al te investeren in deze startup, maar de komende twintig jaar wil ik vooral genieten van mijn prachtige baan als brandweervrouw."

• Deel