Hugo (22) proeft en ruikt sinds maart niets meer door corona

Hij en zijn vriendin kunnen al maanden geen onderscheid meer maken tussen zoet, zuur, zout of bitter. “Alles smaakt en ruikt naar klei.” Wat je kunt doen als je niets meer ruikt of proeft door corona.

Excessief koken heeft mij door de kleurloze coronadagen heen geholpen. Door de zeeën van tijd heb ik met volle aandacht naar mijn steeds-beter-wordende stoofpotten op het vuur kunnen staren en mijn taarten en broden in de oven zien groeien. De geur van boter of pruttelende bolognesesaus die mijn huis vulden gaven me iets om naar uit te kijken. Op deze wijze kon ik mijn eenzame, monotone dagen tenminste nog feestelijk eindigen. Maar wat als je al deze dingen niet kunt ervaren – omdat je je reuk en smaak kwijt bent door corona?

Er is namelijk een groepje mensen in Nederland dat de quarantainemaanden heel anders heeft ervaren. 50% van de coronapatiënten kampt met reuk- en/of smaakverlies bij een coronabesmetting en in de meeste gevallen komt het smaak- en geurverlies snel weer terug, maar bij sommige mensen zijn deze zintuiglijke waarnemingen nu nog steeds maanden afwezig. 

Ik spreek met Hugo Drechsler (22), die samen met zijn vriendin sinds begin maart nog steeds niets kan proeven of ruiken. Ze raakten beiden tegelijkertijd besmet met het virus, en hebben sindsdien geen enkele keer meer een onderscheid kunnen maken tussen zoet, zuur, zout of bitter. “Alles smaakt en ruikt naar klei,” vertelt Hugo me.

Ruiken naar zweet

Het verlies van je smaak- en reukvermogen verpest meer dan alleen je eetervaring. Geur is ook een sterke indicator voor gevaar: denk bijvoorbeeld aan de geur van een gasfornuis dat te lang aanstaat en bij jou de alarmbellen af doet gaan. Daarnaast is geur ook een belangrijke factor voor herkenning, dat nauw verbonden is aan ons geheugen. Het gevoel van warmte dat we ervaren bij het thuiskomen of bij de mensen die we liefhebben wordt grotendeels gestimuleerd door geur. De herkenning van aroma’s die we dagelijks ruiken bieden ons comfort en rust. 

“Ik word er soms best onzeker van dat ik mezelf niet meer kan ruiken,” zegt Hugo. “Ik weet het gewoon niet wanneer ik stink naar zweet, of hoe een schoon t-shirt ruikt. Dat moet ik gewoon aan m’n vrienden vragen en dat is behoorlijk gênant.”

Hugo en zijn vriendin zijn niet de enigen met dit probleem. Over de hele wereld zijn er mensen die de ziekte al maanden achter zich hebben liggen, maar nog steeds last hebben van blijvende symptomen. Deze nieuwe levenswijze wekt veel vragen op: Hoe kan ik nu nog van eten genieten? Waarom zou ik nog koken als ik toch niet proef wat ik eet?  Maar vooral: zullen mijn geur- en smaakvermogen nog terugkeren? In deze onzekerheid is het lastig om nog hoopvol te blijven. 

Toch zijn er een paar dingen die je kunt doen om je leven makkelijker te maken of om jezelf gerust te stellen voor de toekomst. Ik vroeg psychofysicus en smaak- en geurexpert Maria Veldhuizen om advies. Zij doet onderzoek naar het verband tussen ons smaakvermogen en de hersenen. Ook vroeg ik de inmiddels ervaringsdeskundige Hugo hoe mensen nog het meest uit deze smakeloze tijden kunnen halen.

Sommige geuren wil je helemaal niet ruiken

De afwezigheid van geuren kan je ook vieren, stelt Hugo. Denk bijvoorbeeld aan hoeveel malen prettiger een vieze wc-ervaring wordt als je de geur erbij wegdenkt. Onaangename lichaamsgeuren van anderen weerhouden je nu op geen enkele manier meer van sociaal contact, en misschien is dit ook het moment om juist die dingen te eten die je normaalgesproken niet lust. “Ik drink tequila weg alsof het water is,” zegt Hugo. “Misschien niet per se een positieve bijkomstigheid, maar het is wel leuk om indruk mee te maken bij mijn vrienden.”

Dit is hét moment om nieuwe dingen te leren over eten

Hugo is inmiddels een expert geworden in de alternatieve eetervaring. “Een nieuw favoriet gerecht is crunchy sushirollen met een hoop wasabi erop. De combinatie van zacht met knapperig is iets waar ik in elke maaltijd naar op zoek ga, en ook wasabi en andere pittige sauzen heb ik helemaal ontdekt,” vertelt hij enthousiast. Zo zijn structuren en de trigeminus-sensoren (waar je pittig eten mee proeft) een belangrijk onderdeel van de eetervaring die normaalgesproken iets meer naar de achtergrond verdwijnen. Juist omdat onze focus nu gedwongen ergens anders ligt, is het interessant om je eens te verdiepen in alle andere aspecten van de eetervaring.

“We eten eigenlijk nooit met onze volle aandacht een maaltijd, maar bijna altijd óók een andere activiteit aan het uitvoeren, zoals praten, scrollen of lezen. Hierdoor slaan we de meeste smaken niet eens bewust op. We beseffen ons maar voor de helft van de tijd wat we in onze mond stoppen. Dat is zo zonde,” vertelt Maria Veldhuizen. Zij zit dit als de ultieme kans om daar iets aan te doen. “Probeer eens te experimenteren met de dingen die je nog wél kunt voelen tijdens je eetervaring. Hoe voelen bepaalde structuurcombinaties aan? Wat voor variaties zijn er in pittig eten? Hoe verschilt mierikswortel van mosterd?”

Verlies de hoop niet 

Maria zegt tenslotte dat het belangrijk is om de hoop niet op te geven. “Er zijn een hoop manieren om je brein te trainen om weer te kunnen proeven en ruiken. Een middel dat vaak goed werkt zijn geurtrainingen. Hierbij ruik je iedere dag aan diverse aromatische oliën, om zo de regeneratie van de zenuwen te stimuleren, maar ook om de herinneren van een geur op te kunnen wekken. Veel mensen hebben op deze manier weer hun smaakvermogen teruggekregen.”

Er is ook een groeiende groep ex-patiënten bij wie de geur en smaak na lange tijd weer langzaam terug begint te keren. “Als je een smerige geur ruikt is dat een goed teken. Dat betekent vaak dat er regeneratie plaatsvindt bij de zenuwen, wat een indicator kan zijn voor herstel,” zegt Maria.

Mocht jij post-corona dus ook zo’n smerige geur ruiken: wees er vooral blij om. Het is het begin van het einde. 

We wensen vooral iedereen die zijn of haar smaak en/of geur nog niet terug heeft veel sterkte in deze periode. Misschien vind je het prettig om met andere mensen over dit probleem te praten die hetzelfde ervaren of er meer over weten. Er zijn een hoop (virtuele) plekken waar je je vragen of zorgen kwijt kunt. Je kunt terecht bij diverse Facebookgroepen zoals ‘reuk- en smaakverlies na Covid-19’, of voor meer informatie kijken op reukensmaakstoornis.nl. 

• Deel