Hoe een vreemd Telegraafbericht de moordenaar van George Floyd vrij leek te pleiten

Een artikel op Telegraaf.nl dat de dood van George Floyd aan ‘hart- en longfalen’ wijt, ging vorige week viraal. Op Twitter werd de krant prompt van racisme beschuldigd. Hoe kwam het bericht precies online?

Het was één van de best gelezen artikelen op Telegraaf.nl vorige week: “George Floyd overleed door hart- en longfalen en had coronavirus”. In het korte stukje viel te lezen dat een schouwarts van de Amerikaanse overheid de verstikkende knie in de nek van George Floyd niet ziet als ‘doodsoorzaak’. Door Floyd’s familie ingehuurde doktoren spreken wel van moord, schrijft Telegraaf. Met een speciale tool valt te zien dat het stukje de laatste zeven dagen meer interactie op sociale media genereerde dan andere Telegraafberichten.

Dat er veel op het artikel geklikt wordt is verklaarbaar. Wie de kop buiten context leest zou kunnen denken dat Floyd door een zwakke gezondheid om het leven kwam. Dat doen sommigen ook. Op de NVU Facebookpagina werd het bericht begroet met schaterlach-emoji’s, maar ook in minder extreme kring vond het ‘bewijs’ dat George Floyd niet vermoord is gretig aftrek. “En maar wereldwijd protesteren!”, schrijft iemand op de Facebookpagina Wilders.Wilders.Wilders. “Je lacht je toch kapot.” 

‘Als racisme je verdienmodel is’

De meeste voorkomende reactie op sociale media is echter een van ongeloof. Veel lezers wantrouwen het rapport van de officiële lijkschouwer: ze hebben toch met eigen ogen gezien dat George Floyd is vermoord? Sommigen zien in het bericht een poging van de Telegraaf om de moordenaar vrij te pleiten. “En Pim Fortuyn overleed door niet-aangeboren hersenletsel”, twittert een lezer sarcastisch. “Als racisme je verdienmodel is”, schrijft een ander. 

Van kwade opzet is echter geen sprake. Alhoewel de krant op Twitter het onderste uit de zak krijgt, is het stuk überhaupt niet op de Telegraafredactie geschreven. Het artikel is afkomstig van het ANP. Dit persbureau publiceert artikelen die betalende klanten naar eigen inzicht mogen gebruiken. Veel Nederlandse media hebben een abonnement: De Telegraaf, maar ook bijvoorbeeld de NPO, waar Brandpunt+ deel van uitmaakt. Integraal herpubliceren is niet ongebruikelijk, zoals de Telegraaf in dit geval deed. De krant voegde alleen een verwijzing naar het coronavirus toe in de kop.

Het ANP geeft op die aanpassing geen commentaar, maar het staat achter de eigen berichtgeving, zo laat hoofdredacteur Freek Staps weten aan Brandpunt+. Volgens Staps beschrijft het ANP in het artikel alleen hoe Amerikaanse media over het autopsierapport hebben bericht en neemt het persbureau natuurlijk geen stelling over de doodsoorzaak.

“De kop zoals wij deze schreven is heel feitelijk, George Floyd overleed volgens deze autopsie door hart- en longfalen”, zo schrijft Staps in een e-mail. Hij maakt hierbij onderscheid tussen doodsoorzaak en ‘wijze van doding’. “Iemand kan onder water gehouden worden, dan is de doodsoorzaak mogelijk ademgebrek, en niet moord”, aldus Staps.

Manner of death: homicide

Bron: persbericht van de lijkschouwer van Hennepin County.

Dat klopt natuurlijk, maar laat onvermeld dat de lijkschouwer van de Amerikaanse overheid zelf ook spreekt van “homicide” als "manner of death". De verwarring is begrijpelijk: dit gegeven ontbreekt in het 20-pagina’s tellende autopsierapport, maar is wel te vinden in een aanvullend bericht dat de gemeente Hennepin op 1 juni uitstuurde. Toch is de omissie vreemd. Amerikaanse persbureau’s zoals AP en Reuters laten namelijk geen twijfel bestaan over de conclusie van het autopsierapport: homicide. Volgens Staps was dit gegeven echter al voldoende bekend toen ANP zijn bericht publiceerde. "Dat het moord is, is evident. Dat was tien dagen later ook simpelweg geen nieuws meer. Waar het bericht over gaat is de doodsoorzaak."

De Telegraaf paste het artikel overigens aan. De zinsnede waarin betoogd werd dat de verstikkende knie van de politieagent “niet als voornaamste doodsoorzaak wordt genoemd door de lijkschouwer” verdween na publicatie uit het stuk. (De oorspronkelijke tekst van het ANP is hier nog te vinden.)

De Telegraafkop “George Floyd overleed door hart- en longfalen en had coronavirus” lijkt hiermee eerder een product van een misverstand dan een poging tot propaganda, zoals veel Twitteraars lijken te denken. Een misverstand dat in de echoput van Facebook al snel een groot publiek kon bereiken.

• Deel