Zo overleef je als zenuwpees een huisfeestje

Hoe breek je in een praatcirkel in? Wat mag je zeggen bij 'small talk'? En: hoe zorg je ervoor dat mensen op jóu afstappen? De wetenschap heeft deze tips voor neuroten (en Pete).

Oh, gore huisfeesten: je kan op die plakkerige biervloer opbloeien als een hyacint in de nacht – of je kan er langzaam in een donker hoekje wegkwijnen met een te lauw pintje in beide handen. Ikzelf ben er ‘mwah’ goed in: ik ben net niet outspoken genoeg om iedereen de hele tijd aan te spreken in de rook-, zuip- en mingle-keuken, en ik heb vaak net niet meer gesprekskogels om af te vuren dan ‘En? Hoe ken jij Veerle?’ en ‘Wat doe jij in het dagelijkse leven?’. Vaak struikel ik in zo'n keuken eerst over mijn woorden, dan onder luid hoongelach over mijn eigen voeten – het enige wat er dan op zit is plastische chirurgie / mijn jas binnenstebuiten / verhuizen naar Panama om sluisopener te worden.

Hoe zorg ik er als half-neuroot voor dat ik een glorieuze nachthyacint word, en geen eenzame dubbeldrinker? Schrijfster Jen Doll zette voor een gids van The New York Times uitgebreide tips op een rij om deze geliefde sociale gelegenheid zonder kleerscheuren door te komen.

Ga alleen. Dan ben je namelijk de meest benaderbare persoon op het feest

Ten eerste de mentale voorbereiding: waarom ga je eigenlijk naar dat feest? Ga je er naar toe om je nieuwe beste vriend te ontmoeten, of ga je voor de gratis Nibbits-ringen en plakjes leverworst? Ikzelf heb meestal geen doel, behalve misschien me ervan weerhouden om mijn slechtste huisfeestvraag te stellen (hierover later meer). Zodra je ‘het waarom’ weet, mag je jezelf een doel stellen, zegt communicatie-expert Debra Fine van het boek The Fine Art of Small Talk. Een praatje maken met drie nieuwe mensen, bijvoorbeeld, of (in totaal) een halve kilo leverworst in je broekzakken steken.

En weet je misschien of iemand die je kent ook naar dat feest gaat? Dat kan je houvast bieden tijdens je mentale voorbereiding, beweert Doll, want dan kun je alvast betere en gerichtere vragen bedenken dan ‘Wat wil jij worden wanneer je groot bent, hehehe?’. De leukste vraag die een (nu goede vriend maar toen) vrijwel onbekende me vroeg was: ‘Ben je gelukkig?’. Eng, maar effectief.

Ik heb zelf vaak huisfeesten gegeven, en dan zie ik altijd wel iemand die met een verloren blik naar mijn ogen probeert te hengelen, zeg maar de anti-vibevlinder wiens beide handen klaar staan om naar twee pilsjes te graaien – maar dan kijk ik weg: een teken dat ik als host geen tijd heb om diegene de hele avond te entertainen. You’re on your own, sorry!

Small talk heeft een duidelijke sociale functie: het is het “voorgerecht van elke relatie

De beste tip die ik in het stuk van Doll lees: kom vroeg. Dat klinkt niet coole-hipster-vriendelijk, maar als je eerder bent dan de rest, dan zijn er nog geen gesprekscirkels ontstaan waar jij je tussen moet wurmen. We’ve all been there: dat je als een creep in de buurt van een dik vibende cirkel moet staan om op te vangen waar iedereen om aan het lachen is, dat je net te laat mee lacht, en dan is het enige wat er op zit, plastische chirurgie / een zonnebril en fedora op / verhuizen naar Uganda om kluizenaar te worden.

Was je doel om nieuwe mensen te strikken, dan is er nog een goeie tip: ga alleen. Dan ben je namelijk de meest benaderbare persoon op het feest. Kom je om leverworst in je broekzakken naar buiten te smokkelen? Word minder benaderbaar: neem een extreme vibevlinder mee ter afleiding, of zoek iemand anders die alleen staat op het feest en ook van leverworsten stelen houdt.

Dan: shit, je bent niet de eerste op het feestje. Wat nu? Als het geen taartverjaardag in daglicht betreft dan ben je nog veilig: de Amerikaanse Doll heeft gek genoeg geen remedie tegen de kracht van de Hollandse verjaardagkring, waarbij je wel/niet iedere aanwezige langs moet om je voor te stellen en te feliciteren. 

Wel zegt Doll: doe je smartphone weg, sta rechtop, kruis je armen niet, kijk rond en glimlach – een lekker open en relaxte houding. Komt er dan nog steeds niemand op je af, dan kun je jezelf misschien een taakje geven, zegt Morra Aarons-Mele, schrijver van Hiding in the Bathroom. Mee helpen met het maken van de gin tonics, de jassen wegleggen of de deur openen voor nieuwe gasten: het kan allemaal en het geeft constant openingen om met mensen te spreken.

Moet je helaas toch als een crazy person inbreken in een cirkel? Kijk naar de lichaamstaal van zo’n hele groep: staat iedereen in die cirkel met hun voeten naar binnen, dan heb je kleine kans dat ze zitten te wachten op een nieuw iemand. Maar is er nog ruimte, duik er dan in. Goeie opener: “En? Hoe kennen jullie elkaar?” Extra tip: breek in met een bord met kapotgefrituurde (vega)bitterballen – iedereen houdt meteen van je. Draag alleen geen wit overhemd, want anders bestelt iedereen de hele avond een drankje bij je, weet ik uit ervaring.

Maar dan komt het: je moet small talk spuwen. Ugh, wat een oppervlakkige ramp. Maar het heeft een duidelijke sociale functie, beweert professor Deborah Tannen van Georgetown University. Small talk is namelijk het “voorgerecht van elke relatie”. Je onderhandelt en tast in die eerste minuten af wat voor vlees je in de kuip hebt: wil ik hiermee een tijd doorbrengen deze avond? 

Waar je mee kan openen: geef een compliment, vraag wat degene van het feestje vindt of waar diegene vandaan komt. Praat over veilige dingen als sport, muziek, of over dingen die je met elkaar deelt (“Hey, je hebt een Ajax/The Kooks-t-shirt aan!”). Test of de ander wil praten over politiek (gevaarlijk!) of daten (persoonlijk!). Vermijd potentieel beschamende vragen als ‘Goh, ben je nu aangenomen op het conservatorium?’ of ‘Hoe gaat het daten met Fred?’. Informeer liever via een omweg: ‘Geef me een update van je hele leven’.

Volgens eerdergenoemde Debra Fine mag je het zelfs over het zonnige of slechte weer hebben. Oei, denk ik, dan want ik ben altijd degene die erop reageert met “Wow, we hebben echt niets meer tegen elkaar te zeggen, he?” Maar mijn minste efficiënte, die ik helaas te vaak en te vroeg inzet, is deze: 

“Ben je hier al lang?” 

“Nee, net pas.”

“Ah.”

Gebruik deze dus met mate of alleen als je echt niet meer weet wat je moet zeggen. En geen zorgen als er een ongemakkelijke stilte valt: dat is volkomen natuurlijk, zegt Doll.

Nog een knaller van een tip, die voor veel mensen moeilijk gaat zijn: luister in plaats van zelf te praten. Mensen praten namelijk graag over zichzelf. Uit onderzoek van Harvard University blijkt dat praten over jezelf je dezelfde lekkere sensatie geeft als het consumeren van lekker eten. Nog beter: vraag wat degene voor werk doet, en zegt daarna “Wow. Dat klinkt zwaar” – een wonderzin die geheid zorgt voor diepere gesprekken volgens schrijver Paul Ford, “omdat vrijwel iedereen in de wereld gelooft dat zijn of haar werk moeilijk is.”

Maar toen ik dat een keer vroeg aan iemand bij wie ik niet meer wist wat ik moest zeggen, zat ik wel vast aan haar verhaal die ze in monochroom detail beon te vertellen, over het bakken van kleurige taarten; dat duurde een avond lang, alleen maar omdat ik niet wist hoe ik dat moest doen, haar de mond te snoeren zonder dat ze doodging. Gelukkig geeft het artikel ook advies wat je moet doen om op subtiele wijze weer uit een gesprek te stappen, mocht de ander je niet bevallen na jullie small talk-verkenningstocht. Hun tip: geef de ander een waarschuwing dat je zeer binnenkort weg moet, om een nieuw drankje te halen bijvoorbeeld. Mij overkwam ook iets op een borrel, een goede manier vond ik uiteindelijk: een schrijver zei na een kwartier ‘Zullen we even [gemeenschappelijke kennis] zoeken?’ – om me vervolgens alleen te laten met die kennis. Helaas begon ze over het bakken van kleurige taarten.

Ben je inmiddels die nachthyacint die voor je gevoel keihard de huisfeest-game aan het rocken bent? Check even bij jezelf of jij niet per ongeluk De Prater bent geworden. Zo ja, laat dan misschien ook wat ruimte over voor anderen om iets te zeggen. Etiquette-expert Daniel Post Senning ziet dit als een gesprekstaart: “Ben je met z’n tweeën, verdeel het gesprek dan evenredig door de helft – en dus door vieren als je met vier mensen bent.”

Maar dan: het werkt allemaal niet en je probeert je twee biertjes in je open mond te schenken terwijl je tegen een muur danst. Een laatste poging is om te neplachen: uit onderzoek blijkt dat zelfs een gefakete lach stress doet wegsmelten – en het maakt je aantrekkelijker om aan te spreken.

En maakt dat je alleen maar meer een mafketel die tegen de muur staat te lachen, dan zit er niets anders op dan plastische chirurgie / met een masker van leverworst naar buiten rennen / verhuizen naar Australië om schaapherder te worden.

P.S.: Vergeet niet gedag te zeggen tegen de host – ook als die steeds weg blijft kijken met een schuldige 'you’re on your own'-blik.

• Deel

Pete Wu

Redacteur tekst Brandpunt+

Ylja Band