Dit is waarom we nog niet allemaal vegetarisch eten

In de supermarkt zie je steeds vaker vleesvervangers en bij kookprogramma’s koken chefs vaker vegetarisch. Toch is vegetarisch eten niet voor iedereen vanzelfsprekend. Drie vegetariërs en een voedingspsycholoog vertellen over de vooroordelen en misverstanden rondom vegetarisme.

Meer dan de helft van de Nederlanders zou vegetarisch eten als dit standaard wordt aangeboden, zo blijkt uit een onderzoek dat Radar in 2020 deed. Toch is een groot deel van deze mensen nog niet overtuigd om ook daadwerkelijk te stoppen met vlees en vis. Slechts 2% van de Nederlanders noemt zichzelf vegetariër en 37% van de mensen eet soms vegetarisch, wat hen flexitariërs maakt, blijkt uit de Vegamonitor van Natuur en Milieu 2019.

Ook Romy (21) eet sinds een jaar vegetarisch. “Ik ben nog erg afhankelijk van mijn ouders omdat ik nog thuis woon. Mijn moeder wil wel speciaal vegetarisch voor me koken, maar veganistisch koken gaat haar een stap te ver.” 

Aardappelen, vlees en groente

Toch lukt het Romy niet altijd om vegetarisch te eten. “Ik woon in een klein dorp met zo’n 3000 inwoners. Als je hier in de buurt uit eten wil, is er vaak geen vegetarische optie. Dan eet ik wel eens vlees.” Ook heeft Romy het gevoel dat haar ouders haar niet altijd begrijpen. “Mijn ouders zijn ermee opgegroeid dat je elke dag vlees en zuivel moet eten om gezond te zijn.” Als ze bij vriendinnen eet, hoort ze ook dat ouders niet altijd blij zijn met haar keuze. “Daar heb je weer zo’n vegetariër, hoor ik wel eens.”

Lieveke Goossens is psycholoog op het gebied van voeding en begeleidt mensen met eetproblemen. Daarnaast spreekt ze zich in de media vaker uit over het wel óf niet eten van vlees en vis. Lieveke legt uit dat Romy’s ouders niet de enige mensen zijn die een afkeer hebben voor vegetarisch eten. “Dit zijn mensen die nog te veel bezig zijn met aardappelen, groente en vlees bij het avondeten. Vanuit vroeger werden mensen zo opgevoed, maar inmiddels hoeven we echt niet meer zo te eten.”

Vooroordelen

In een zelf opgezette vragenlijst die rondging op social media, bleek dat lang niet iedereen een positief beeld heeft over vegetariërs en vegetarisch eten. Associaties als ‘hippie’, ‘links’ en ‘geitenwollen sokken’ komen voorbij. Ook al is te zien dat deze vooroordelen niet altijd kloppen, toch voelt Nine (23) wel dat ze in dit plaatje past. 

Nine is bijna vier jaar flexitariër. “Ik probeer zoveel mogelijk vegetarisch te eten, maar ik eet bijvoorbeeld wel snoep waar gelatine in zit. Als ik niet vegetarisch kan eten, eet ik gewoon vlees. Mensen denken dat vegetariër zijn hoort bij linkse politiek en dat ik een echte bomenknuffelaar ben. Dat beeld klopt ergens ook wel.” Zo deed Nine mee aan protesten voor Black Lives Matter en noemt ze zichzelf een feminist. “Ik pas ook wel in dat hokje, maar ik wil wel dat mensen weten dat ik meer ben dan dat.” 

Psycholoog Lieveke heeft een mogelijke oorzaak over hoe dit beeld ontstond “Ik denk dat het te maken heeft met vroeger. Toen waren vegetariërs nog gek en alternatief. We zien wel dat dat beeld steeds meer verdwijnt, maar dit soort vooroordelen horen daar nog wel bij.”

Maar waar die vooroordelen vandaan komen? Lieveke legt uit dat mensen die vlees eten zich soms aangevallen voelen als ze horen dat iemand in hun omgeving geen vlees meer eet. “Die mensen denken ‘mijn stukje vlees pakken ze me niet af’ en reageren dan fel op vegetariërs. Ze willen niet dat de vegetariërs hen vertellen wat ze wel of niet mogen doen.” 

In de eerdergenoemde zelf opgezette vragenlijst noemt iemand dat vegetariërs doordraven en soms te ver gaan. Vegetariërs zouden hun eigen ideeën te vaak opleggen aan anderen, wat niet erg gewaardeerd wordt.

Tekort aan voedingsstoffen

Demi (25) probeert juist niet om vegetarisch eten op te dringen aan andere mensen, maar richtte haar eigen community op Facebook waarmee op ze andere vegetariërs inspireert. Ze ontdekte dat vegetarisch eten niet alleen maar hoeft te bestaan uit traditionele of saaie gerechten. Ze eet nu 3,5 jaar vegetarisch en in 2017 startte Demi met haar eigen Facebookgroep waar vegetariërs recepten en tips met elkaar uitwisselen. “Ik hoor nog wel vaak van mensen om me heen dat ik niet gezond eet en dat ik een tekort heb aan ijzer of vitamine B12, maar dat is niet zo. Ik slik vitaminepillen om tekorten aan te vullen.” 

Deze gedachte van Demi’s omgeving over vegetarisch eten komt niet zomaar uit de lucht vallen. Op de website van het Voedingscentrum staat namelijk dat een tekort aan voedingsstoffen zoals vitamine B12 en eiwit het gevolg van een vegetarisch dieet kunnen zijn. Volgens Lieveke hoeft dit echter niet altijd zo te zijn. “Aan veel vleesvervangers zijn vitamines toegevoegd waardoor je geen tekort krijgt. Je moet wel opletten, want er zijn ook genoeg vleesvervangers die zo erg overgeproduceerd zijn, dat ze bijna alleen maar uit zout, suiker en vet bestaan. Denk bijvoorbeeld aan vegetarische frikandellen of overbewerkte burgers.” 

Altijd gezond?

Demi geeft toe ook wel eens een vegetarische burger van de McDonalds te eten en ontkracht daarmee ook dat vegetarisch eten alleen maar gezond is. Dit is iets wat Demi namelijk ook vaak hoort. “Ik weeg zelf een maatje meer en er zijn genoeg lekkere vegetarische dingen waar je je vol aan kan eten.” 

Ook Lieveke is het hiermee eens. “Als je vegetarisch eet, betekent het alleen dat je geen vlees of vis eet. Je hebt alsnog zelf de keuze om chips, friet en andere ongezonde dingen te eten. Vlees wordt vaak als ongezond gezien, omdat overgeproduceerde producten vaak vlees bevatten en daarnaast is veel rood vlees ook niet goed voor je.” Lieveke benadrukt dat het belangrijk is om te koken met zo veel mogelijk natuurlijke producten. Gebruik dus verse groente, tofu en andere producten en blijf weg van overbewerkt eten, luidt haar advies.

Ondanks dat vegetarisch eten door anderen niet alleen maar positieve associaties oproept, klopt het beeld dat over vegetariërs bestaat vaak niet. Maar er is hoop: vegetarisch eten wordt volgens Lieveke steeds meer mainstream, en hierdoor veranderen ook de vooroordelen die mensen over vegetariërs hebben.

• Deel