We vroegen de voorzitter van het COC wat ze van onze video over LHBTI-rechten vond

In de nieuwste Zo kan het ook kijken we naar Malta om te zien waarom zij koploper zijn op het gebied van LHBTI+-rechten. Astrid Oosenbrug houdt zich in Nederland dagelijks met die rechten bezig: ze is voorzitter van het COC. We vroegen haar om een reactie op onze video en bespraken de vraag waarom Nederland op dit gebied niet meer vooroploopt.

Dag mevrouw Oosenbrug, hartelijk dank voor uw tijd en moeite. Wat is uw eerste reactie op de video? 

"Hallo, geen punt hoor. Laat ik beginnen met een puntje van kritiek: de termen die jullie in de video gebruikten, die gebruiken wij net wat anders. Jullie hebben het in de video over de LGBT-gemeenschap, maar wij spreken liever over LHBTI - we nemen de term intersekse mee. Voor ons gaat het gesprek over rechten niet alleen over seksuele oriëntatie, maar ook over genderdiversiteit, en intersekse personen moeten we in dat gesprek meenemen." 

Zo leren wij. Ter verdere lering, en excuseert u mij als ik een domme vraag stel, maar: waarom is dat belangrijk?

"Och, er bestaan geen domme vragen. Intersekse personen worden geboren in een lichaam dat biologisch gezien niet in de standaardhokjes man of vrouw past. Op dit moment is het zo in Nederland dat intersekse mensen al op jonge leeftijd door de medische professie wel richting een gender worden geduwd. Er wordt bij de geboorte gekeken naar wat er tussen de benen hangt, en als dat niet geheel duidelijk is, wordt er voor de kinderen beslist en ingegrepen. Ouders worden onder druk gezet: “Hoe moet dat straks als iemand naar school moet?”, wordt ze dan gevraagd. 

In 69 landen ter wereld is homoseksualiteit nog strafbaar. Dat varieert van gevangenisstraffen tot de doodstraf

Er wordt in een kinderlichaam gesneden, waardoor dat lichaam soms niet meer bij die mensen past als ze volwassen zijn. Wat je daarom wil is goede interseksewetgeving waardoor de bescherming van lichamelijke integriteit ook bij deze groep bewaakt blijft. Veel mensen identificeren zich als gender fluid. Op Malta kunnen die mensen er makkelijk voor kiezen een X in hun paspoort te laten zetten in plaats van een M of V, en dat is mooi. Het is fijn dat het daar goed gaat. Als het over interseksewetgeving gaat zouden we een voorbeeld nemen aan de Indiase deelstaat Tamil."

Kunt u iets vertellen over het belang van een land dat zo progressief is op het gebied van deze rechten?

"In 69 landen ter wereld is homoseksualiteit nog strafbaar. Dat varieert van gevangenisstraffen tot de doodstraf. Met het COC richten we ons niet alleen op Nederland, we zijn in 35 landen actief. We zijn solidair met de LHBTI+-gemeenschappen wereldwijd. Het is fijn als je een land hebt waar het goede voorbeeld wordt gegeven. Nederland introduceerde dus ooit als eerste het opengesteld huwelijk, wat toen nog het homohuwelijk werd genoemd. Een reactie daarop is dat andere landen volgden. Als eerste België, en daar kwamen vervolgens door internationale druk weer andere landen bij." 

Waarom zijn we daar in Nederland niet langer koploper in?

"Ten eerste wil ik stellen dat we best veel hebben bereikt in Nederland en ook niet te negatief moeten doen. Dat gezegd hebbende: als progressief land, wat we met Nederland nog steeds zijn, moet je wel laten zien hoe je deze rechten kunt verbeteren. Wij streven er met het COC en andere partijen naar om Artikel 1 in de grondwet aan te passen. We willen de verworvenheden die we nu hebben borgen, verworvenheden als het opengesteld huwelijk. Ik zie graag dat Nederland weer koploper wordt. Dat het beleid nog progressiever wordt."

Wat is daarvoor nodig?

"We moeten weer vechten voor onze verworvenheden. Dat zit voor een deel in wetgeving. Als je mensen bij wet beschermt, is dat een goed begin. Dat zie je in Malta, waar het Kabinet progressiever is dan de mensen. Maar wat wet is, wordt na een tijdje norm. Mensen moeten accepteren dat LHBTI-rechten een feit zijn. Wat ik wat dat betreft nog heel erg mis in Nederland is een verbod op conversietherapie, waarbij mensen hun seksuele geaardheid ‘afleren’. Dat is bizar. Het is een fabeltje. Het is niet te ‘genezen’, want je wordt ermee geboren. Als we in Nederland die praktijk bij wet verbieden, geeft dat een duidelijk signaal. Het gaat er bij het verbod op genezingstherapieën ook om de therapieën die transgender personen 'genezen' tegen te gaan. Dat is wat ze in Duitsland nu wettelijk willen gaan regelen en het zou mooi zijn als ons land dat voorbeeld gaat volgen.

Wat ik wat dat betreft nog heel erg mis in Nederland is een verbod op conversietherapie, waarbij mensen hun seksuele geaardheid ‘afleren’

Je zal als Nederlands Kabinet progressief moeten optreden en soms tegen de stroom moeten inzwemmen om progressievere wetgeving te introduceren. De vraag is: hoe progressief stel je je op? Het kabinet nu is minder progressief dan bijvoorbeeld tien jaar geleden. Laatst lag er een  actieplan op tafel om geweld tegen LHBTI’ers harder te bestraffen en terug te dringen. Minister Grapperhuis’ reactie erop was: we doen al hartstikke veel voor die mensen. Ze willen niet het stapje erbij doen. De politiek is heel voorzichtig geworden. Ze luistert naar grootste roepers, mensen die zeggen ‘Ik vind het zo’n onzin, al dat genderneutraal’. Terwijl we juist die trots om de koploper te zijn op het gebied van rechten voor minderheden terug zouden kunnen krijgen. Het gevoel van: we gaan staan voor iedereen, voor ons is iedereen even belangrijk. Dat zou mooi zijn." 

Wat kunnen mensen in Nederland doen om bij te dragen aan de verbetering van deze rechten?

“We geloven in alliances. Dat begint al op school: we moedigen heterojongeren aan om het gesprek aan te gaan met LHBTI-jongeren. Dat werkt. Paarse vrijdag kwam daar uit voort. 

In het publieke debat hoor je vaak geluiden als ‘Wat maakt al dat gendergedoe nou uit? Zet gewoon M of V in je paspoort en klaar ermee’. Het zou veel schelen als mensen zouden beseffen dat zo’n X in een paspoort feitelijk niks uitmaakt voor hun eigen levens, terwijl er een groep mensen is voor wie dit juist van gigantisch belang is. Solidariteit tonen naar minderheden binnen onze maatschappij is van onmiskenbaar belang. Zeven op de tien mensen binnen de LHBTI-gemeenschap krijgt nog steeds te maken met geweld. Dat zijn echt schokkende cijfers. Homo is nog steeds het meest gebruikte scheldwoord op voetbalveld en scholen. Laten we daar wat aan doen.”

• Deel

Redactie Brandpunt+